Vào một buổi sáng mùa thu, chúng tôi đến xã Bản Công (Trạm Tấu) tìm gặp anh Giàng A Hồ - cán bộ chuyên trách dân số của xã. Hẹn anh lúc 8 giờ vậy mà 9 giờ sáng vẫn chưa thấy anh xuất hiện. Đồng chí Bí thư Đảng ủy nói như phân trần: “Do đi bộ liên tục vào các thôn tuyên truyền Pháp lệnh Dân số và vận động bà con dùng các biện pháp tránh thai hiện đại, anh Hồ bị ốm mấy hôm nay. Không biết có sức để đến gặp các nhà báo không?”. Bí thư Đảng uỷ xã vừa dứt lời thì xa xa dưới chân dốc vào trụ sở Ủy ban có một thanh niên vóc dáng nhỏ tiến lại. Anh Bí thư  Đảng ủy xã nói như reo:

- Đồng chí Giàng A Hồ đó!

Khi anh bước vào trụ sở, nhìn khuôn mặt vẫn còn xanh tái nhưng anh vẫn  nở nụ cười chào chúng tôi: “Để các anh đợi lâu, mình ngại quá!” Dự đoán ban đầu về con người chắc rất trầm tính, ít  nói bỗng bay biến khi chúng tôi trao đổi về công tác dân số xã và những câu chuyện dân số được anh kể lại một cách háo hức với niềm say mê gần như vô tận. Làm công việc này Giàng A Hồ không còn nhớ mình đã bao lần băng rừng vào bản tuyên truyền việc sinh đẻ có kế hoạch. Nhiều người không hiểu đã phản đối anh ra mặt hay những lần đi bộ hàng chục km đường rừng, trời đổ mưa đường dốc, lũ về ở trong bản khác cả tuần… Câu chuyện đang rôm rả nhưng khi chúng tôi quay sang hỏi những số liệu về công tác CSSKSS và việc sử dụng các biện pháp tránh thai trong xã  thì anh lại thoáng vẻ bối rối:

- Mình để ở nhà rồi! Biết các bạn đến mình từ bệnh viện về luôn, chưa kịp qua nhà lấy tài liệu. Các bạn chờ mình một chút!

Phải đợi ở trụ sở Ủy ban gần một giờ chúng tôi mới thấy anh đến, hơi thở hổn hển, khuôn mặt lấm tấm mồ hôi, trên tay cầm một tập sổ sách dày. Như hiểu được vẻ sốt ruột của chúng tôi, anh giãi bày:

- Từ hôm mình ốm, nằm ngoài viện dặn vợ ở nhà là phải cất cẩn thận những tài liệu này, chúng rất quan trọng. Vậy là vợ mình cho vào tủ khoá chặt và mang chìa khóa đi chợ. Mình về đến nhà phải nhờ đứa cháu nhỏ hàng xóm ra chợ lấy chìa khoá. Các anh thông cảm!

Sự nhiệt tình của anh làm chúng tôi cảm động. Tìm hiểu thì được biết chính sự nhiệt tình trong công việc mà anh đã tạo được niềm tin từ dân bản. Vì vậy, nhiều bản ở xã Bản Công đã đăng ký không có người sinh con thứ 3; việc sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại được nhiều cặp vợ chồng sử dụng; công tác chăm sóc sức khoẻ bà mẹ, trẻ em được quan tâm nhiều hơn. Anh tâm sự: “ Thật ra cán bộ chuyên trách dân số như mình, một tháng chỉ được 190.000 đồng, nhưng mình không vì vậy mà bỏ bê công việc. Được huyện cử đi học lớp tập huấn cán bộ chuyên trách dân số ở tỉnh, thấy cuộc sống người dân ở đó đều khá giả, con em được đến trường vậy mà người ở quê mình con cái thì đông, gia đình khốn khó. Mình mong lòng nhiệt tình của mình sẽ mang lại ấm no cho bà con làng bản”.

Một nhân vật nữa xin được nhắc đến đó là “chị Xuân dân số” ở thôn 1B, xã Mậu Đông (Văn Yên). Vào một ngày cuối thu chúng tôi tìm đến nhà thì nghe nói chị đã lên xã báo cáo công tác DS,GĐ&TE của thôn. Lên UBND xã lại được giới thiệu chị mới ra ngoài đồng với các chị em phụ nữ trong thôn để tuyên truyền KHHGĐ. Lòng vòng thế này đến tối chưa  chắc đã tìm được nên chúng tôi phải nhờ đến sự giúp đỡ của chị Nguyễn Thị Hoa - Phó chủ tịch UBND xã đưa chúng tôi ra cánh đồng nơi có, một số phụ nữ đang cười nói vui vẻ, thấy chúng tôi một chị trong đám cất tiếng:

Các anh hỏi ai?

Chúng tôi tìm chị Xuân!

Một người phụ nữ khua khua cái nón:

Tôi là Xuân đây! Có việc gì không các chú?

- Nghe mọi người giới thiệu chị có nhiều phương pháp vận động, tuyền truyền hay mà mấy năm nay thôn mình không có ai sinh con thứ 3, chúng tôi đến để trao đổi cùng chị những kinh nghiệm đó.

 Khuôn mặt lấm tấm mồ hôi, hai ống quần xắn cao, đôi chân còn dính đầy bùn:

- Các chú lại khen chị rồi! Đây là biện pháp của chị, phải ra tận đồng nơi bà con đang cấy hái, thời gian tiếp xúc được lâu và mình có thể tâm sự, hướng dẫn nhau thực hiện KHHGĐ.

Sự năng động, nhiệt tình của chị, từ một thôn có số dân ở độ tuổi trẻ chiếm phần đông, đến nay thôn 1B luôn đứng thứ nhất thứ nhì về thực hiện KHHGĐ trong toàn xã.

Thật khó mà nói hết về những tấm gương cán bộ dân số như anh Hồ, chị Xuân đó là chị Thiết  ở thôn Ngòi A xã Ngòi A (Văn Yên), chị Hằng thôn Bảo Thịnh xã Minh Bảo (thành phố Yên Bái), chị Toan phường Pú Trạng (Nghĩa Lộ) … Xuân mới đã về xin gửi những lời cảm ơn, những lời chúc tốt đẹp nhất tới các anh chị, mong các anh chị tiếp tục bằng những đóng góp của mình để công tác dân số ở Yên Bái tiếp tục giành những thắng lợi.        

Ngọc Sơn