Khó khăn lớn hơn đó là do điều kiện của người thi hành án không có, tỷ lệ án có điều kiện thi hành thấp, không có biện pháp giải quyết theo quy định của Pháp lệnh nên tồn đọng kéo dài qua nhiều năm, điển hình là án dân sự và một số án tranh chấp.

Trong quý I/2007 Thi hành án Dân sự Văn Chấn đã giải quyết xong 72 việc với giá trị gần 45 triệu đồng, trong đó thu cho ngân sách 8 triệu đồng, thu cho tổ chức xã hội gần 11 triệu đồng, thu cho công dân là 26 triệu đồng. Tuy nhiên, với những khó khăn khách quan án tồn đọng còn lớn số việc chuyển kỳ sau là 908 việc với trên 3 tỷ đồng. Với án giao cho cấp xã thi hành án, nhìn chung các xã đã chú trọng công tác thi hành án nhưng một số lượng án lớn tuy đã tổ chức thi hành nhưng đang tồn tại chưa kết thúc và hoàn tất thủ tục hồ sơ.

Mặt khác, cán bộ tư pháp xã phần lớn là kiêm nhiệm vì thế không chuyên sâu. Chính quyền cơ sở chưa thực sự ủng hộ, giúp đỡ cán bộ thi hành án khi làm nhiệm vụ. Nhiều án không có điều kiện thi hành như đối tượng nghiện hút, án cấp dưỡng nuôi con, nhiều án rơi vào tình thế oái oăm, chấp hành viên hết sức vất vả, thậm chí phải tổ chức cưỡng chế trong khi chi phí cho việc cưỡng chế vượt quá số tiền phải thi hành án.

Có những án bản chất sự việc rất nhỏ nhưng không được sự hợp tác của đương sự đã trở nên phức tạp. Như án giữa bà Hà Thị Tển, thôn Khá Thượng I, xã Thanh Lương với Doanh nghiệp điện tử Khanh Ngân thị xã Nghĩa Lộ. Bà Tển mua ti vi của doanh nghiệp còn nợ 346 nghìn đồng, đã quá hạn nợ mà bà Tển và gia đình nhất định không chịu trả nợ, doanh nghiệp kiện ra toà vì thái độ bất chấp coi thường pháp luật của khách hàng và cũng để lấy đó làm gương sau này còn “dễ bề làm ăn”. Bản thân đương sự không tham gia một tổ chức hội, đoàn thể nào, khi cán bộ thi hành án đến làm nhiệm vụ đương sự không hợp tác, không chấp nhận thoả thuận, không nhận thông báo. Chấp hành viên thi hành án tranh chấp này đã cho chúng tôi xem tờ thông báo bị đương sự xé đôi, mặc dù đương sự có nhận đã nợ tiền của doanh nghiệp và gia đình có điều kiện về kinh tế. Sau khi đã đi lại nhiều lần để thoả thuận và yêu cầu đương sự thi hành án nhưng không được hợp tác. Chấp hành viên thi hành án cho rằng có lẽ đến lúc phải cưỡng chế cho dù số tiền rất nhỏ….

Thời gian tới, Thi hành án Dân sự Văn Chấn tiếp tục kiểm tra đôn đốc theo định kỳ, kiểm tra lại việc thi hành án dưới 500 nghìn đồng tại các xã Nghĩa Tâm, Cát Thịnh, Đồng Khê, Thường Bằng La, Sơn Thịnh. Thi hành án dứt điểm cưỡng chế 4 việc, chia tài sản thừa kế tại Nghĩa Tâm và 3 vụ tranh chấp ở Sơn Thịnh, Tân Thịnh. Trong quá trình giải quyết việc, xác định lấy phương châm giáo dục, thuyết phục là chính, nhưng kiên quyết tổ chức thi hành dứt điểm những trường hợp có điều kiện nhưng chây ì, không chịu thi hành. Trên từng địa bàn tổ chức cưỡng chế một số vụ điển hình nhằm nâng cao ý thức, giáo dục pháp luật trong nhân dân.

Ý thức chấp hành pháp luật và sự hiểu biết của người dân cũng như chính quyền cơ sở về nhiệm vụ của việc thi hành án dân sự còn thấp cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều án nhỏ nhưng trở nên phức tạp và tồn đọng kéo dài. Để giải quyết tình trạng này, sự ủng hộ, giúp đỡ của chính quyền cơ sở và nhân dân trên địa bàn là điều quan trọng để thay đổi cách nhìn nhận về nhiệm vụ của người thi hành án là chỉ mang lại rắc rối và thiệt hại về kinh tế. Có như vậy thì nhiệm vụ của cán bộ thi hành án mới được thuận lợi và hiệu quả vì mục đích chung mang lại quyền lợi hợp pháp cho người dân.

Ngọc Mai