7 tháng qua Toà án nhân dân huyện chỉ thụ lý xét xử tổng số 7 vụ án. Trong đó, án hình sự 5 vụ, 7 bị cáo; án hôn nhân gia đình 2 vụ; không có án tranh chấp dân sự. So với cùng kỳ năm 2006, số vụ thụ lý xét xử giảm chỉ bằng một nửa (7/15 vụ). 

Đối với các vụ án hình sự, Toà đã thụ lý 3 vụ, 5 bị cáo, về tội mua bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý; 2 vụ, 2 bị cáo về tội trộm cắp tài sản. Kết quả, đã xét xử phạt tù 6 bị cáo, cao nhất là 3 năm, thấp nhất 1 năm, 1 bị cáo nhận án treo; thực hiện xét miễn giảm tiền phạt, án phí theo Nghị quyết liên tịch số 02/2005 đối với 2 bị án (đều phạm tội về ma tuý), tổng số tiền miễn giảm là 9.650.000 đồng…

Việc xét xử đã đảm bảo đúng pháp luật, nghiêm minh, có tác dụng giáo dục, răn đe phòng ngừa. Tuy nhiên, một số vụ án có tính chất nghiêm trọng xảy ra còn nhiều như: phá rừng đầu nguồn làm nương, buôn bán trái phép chất ma tuý, tái trồng thuốc phiện… đề nghị mức án phạt tù từ 3 năm trở lên, Toà án huyện đã chuyển lên toà cấp trên xét xử theo thẩm quyền.

Đối với các vụ án được xét xử tại huyện, thấy rằng nhiều bị cáo là những người có đầy đủ khả năng nhận thức được hành vi, việc làm của mình nhưng vẫn phạm tội. Nhiều vụ án ma tuý, các bị cáo biết rất rõ việc mua bán, trao đổi, vận chuyển trái phép chất ma tuý là vi phạm pháp luật nhưng vẫn cố ý thực hiện. Lý do mà các bị cáo đưa ra chỉ đơn giản là hoàn cảnh khó khăn, không được học văn hoá, không biết chữ nên trình độ nhận thức pháp luật hạn chế…

Ông Đặng Quốc Hưng - Chánh án Tòa án nhân dân huyện Trạm Tấu tâm sự: “Nhiều vụ án hình sự, toà không áp dụng các hình phạt bổ sung như phạt tiền, do hoàn cảnh bị cáo không có đủ khả năng chấp hành nên chỉ có thể áp dụng hình thức phạt tù. Các án hôn nhân gia đình, qua xét xử 17 vụ từ năm 2006 đến nay, số vụ Toà án huyện xử không công nhận vợ chồng là rất nhiều, có thể chiếm trên 90%. Đối với án ly hôn ở vùng cao, các bên khi ra toà phổ biến là không có giấy đăng ký kết hôn, đã gây nhiều phức tạp, khó giải quyết cho hội đồng xét xử. Toà phải xử không công nhận vợ chồng, nhưng vẫn phải giải quyết việc phân chia tài sản, con cái cho các bên…”.

Thông qua xét xử, nhiều vướng mắc nảy sinh bởi các gia đình dân tộc thiểu số đẻ nhiều con, khi ra toà lại không bên nào chịu nhận nuôi con, buộc toà phải giải quyết khéo léo làm sao để giao cho cả hai bên chịu trách nhiệm nuôi con. Có trường hợp người bố cứ nằng nặc chỉ nhận nuôi người con trai duy nhất để nối dõi, trong khi đứa con đó mới chỉ được vài tháng tuổi, theo luật không đủ điều kiện để toà xử giao cho bố nuôi con khi còn nhỏ…
 
Những nảy sinh qua các vụ án đã xét xử ở Trạm Tấu, bài toán đặt ra đối với các cấp, ngành chức năng vẫn là quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao. Trong đó tăng cường phổ biến kiến thức pháp luật, nâng cao trình độ nhận thức, xoá bỏ tư tưởng lạc hậu của người dân, làm tốt công tác cải cách tư pháp ở cơ sở, thực hiện nghiêm việc đăng ký kết hôn, vận động sinh ít con… để đưa kinh tế gia đình, địa phương phát triển, đảm bảo nhân dân có cuộc sống ổn định, yên tâm lao động sản xuất.

Văn Trung