Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có trên 229.000 trẻ em, trong đó có hơn 6.300 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt và hơn 12.500 trẻ em sống trong môi trường khó khăn cần được hỗ trợ. Thực trạng đó là trách nhiệm lớn lao đặt lên vai các cấp, các ngành và toàn xã hội: làm sao để không một trẻ em nào bị bỏ lại phía sau và làm sao cho mọi trẻ em đều được sống trong môi trường an toàn, được yêu thương, phát triển toàn diện và công bằng.
Để giải quyết vấn đề này, những năm qua, Yên Bái đã triển khai nhiều chính sách, hành động quyết liệt, mang tính hệ thống nhằm xây dựng mạng lưới bảo vệ trẻ em ngày càng bền vững và sâu rộng. Trong đó, công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em đã được lồng ghép chặt chẽ vào các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, thể hiện tư duy phát triển toàn diện, đặt con người, đặc biệt là trẻ em làm trung tâm.
Kết quả nổi bật trong thời gian qua, tỉnh Yên Bái đã thưc hiện đổi mới mạnh mẽ công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kỹ năng bảo vệ trẻ em. Nếu như trước đây công tác truyền thông chủ yếu dựa vào các hình thức truyền thống thì nay, nhiều địa phương trong tỉnh đã linh hoạt tận dụng nền tảng số như mạng xã hội, loa truyền thanh cơ sở để tuyên truyền, cảnh báo về các mối nguy hiểm như xâm hại, bạo lực, đuối nước, tai nạn thương tích…
Được biết, hiện nay các địa phương trong tỉnh đang duy trì và nhân rộng 31 câu lạc bộ cha mẹ với trên 840 thành viên, giúp trẻ em nâng cao năng lực bảo vệ tại cộng đồng, hoạt động rất hiệu quả. Nhờ đó, nhận thức của cộng đồng từng bước được nâng lên, tạo sự chuyển biến rõ rệt trong từng lời nói, việc làm cho tới mỗi hành vi ứng xử với trẻ em.
Ngoài ra, các trường học trong tỉnh cũng đang dần trở thành những "pháo đài” bảo vệ trẻ em khi phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương mở các lớp tập huấn kỹ năng sơ cứu, thoát hiểm, xây dựng các điểm tư vấn cộng đồng, lấy nhóm trẻ em nòng cốt. Qua đó, giúp trẻ em trang bị thêm kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân và biết cách lên tiếng hay tìm kiếm sự trợ giúp từ gia đình, nhà trường và xã hội.
Thực hiện Quyết định số 1437 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án chăm sóc vì sự phát triển toàn diện trẻ em trong những năm đầu đời tại gia đình và cộng đồng giai đoạn 2018 - 2025, UBND tỉnh đã ban hành và triển khai Kế hoạch số 234 về thực hiện Đề án. Theo đó, các cơ sở y tế trong tỉnh đã tổ chức tốt hoạt động khám chữa bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi; trên 99,5% số trẻ từ 6 - 60 tháng tuổi được uống vitamin A; tỷ lệ tiêm chủng mở rộng cho trẻ dưới 1 tuổi đầy đủ đạt 98,5% và tẩy giun cho trẻ từ 25 - 60 tháng tuổi, 100% trẻ mầm non ra nhóm, lớp được khám sức khỏe định kỳ, được cân đo, chấm biểu đồ theo dõi sự phát triển. Đặc biệt, Nghị quyết số 38 của HĐND tỉnh được xem là bước tiến quan trọng trong việc thể chế hóa trách nhiệm của địa phương đối với trẻ em yếu thế.
Trong đó, tỉnh đã thực hiện nhiều chế độ chính sách hỗ trợ trẻ em như: hỗ trợ tiền ăn, mua gạo cho học sinh bán trú có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ kinh phí tổ chức nấu ăn và quản lý học sinh bán trú; hỗ trợ thêm cho các cơ sở giáo dục có đông trẻ mầm non… vừa giúp trẻ em cải thiện điều kiện sinh hoạt và học tập, vừa thể hiện sự quyết tâm, quyết liệt của tỉnh trong việc thực hiện công bằng xã hội, thu hẹp khoảng cách giữa vùng thấp với vùng cao và các đối tượng.
Để công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt ngày càng đi vào thực chất và bền vững hơn, song song với việc tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em ở cơ sở như: đào tạo chuyên sâu về kỹ năng tâm lý, pháp luật, ứng xử với trẻ có hoàn cảnh đặc biệt, giúp cán bộ cơ sở phản ứng nhanh, đúng quy trình và nhân văn hơn, cần đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn lực từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội, người dân cùng chung tay xây dựng các thiết chế bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
Bên cạnh đó, các cấp, các ngành cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong việc theo dõi, quản lý, cảnh báo nguy cơ xâm hại, bạo lực đối với trẻ em; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số về trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, giúp địa phương quản lý, hỗ trợ sát sao và chủ động hơn.
Ngoài ra, các nhà trường cũng cần tăng cường đổi mới phương pháp giáo dục kỹ năng sống trong trường học, giúp trang bị thêm cho trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân, làm chủ cảm xúc, xây dựng mối quan hệ lành mạnh và chủ động đối diện với những thách thức trong thời đại công nghệ số.
Thực tế cho thấy, trẻ em không thể lựa chọn hoàn cảnh mình sinh ra, nhưng người lớn thì hoàn toàn có thể lựa chọn cách hành xử với các em bằng tất cả tình yêu thương, trách nhiệm và lòng nhân ái. Những nỗ lực mà các cấp, các ngành của tỉnh đã đạt được trong công tác chăm sóc, bảo vệ trẻ em, nhất là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đã chứng minh cho một tầm nhìn tiến bộ, nhân văn và đầy hy vọng về một xã hội công bằng, nhân văn và phát triển bền vững.
Với sự quyết tâm, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc tích cực của toàn xã hội, tin rằng Yên Bái sẽ đạt được nhiều kết quả cao hơn trong công tác chăm sóc, bảo vệ và phát triển toàn diện thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước.
Thanh Hương