Được biết, từ đầu năm đến nay, xã Nghĩa An đã xóa được 30 nhà dột nát như thế này và đây mới chỉ là một phần ba số nhà dột nát cần được xóa trong năm 2007.

Giây phút cảm động nhất mà chúng tôi được chứng kiến đó là anh Hà Văn Thái vui mừng đi bắt tay từng người trong thôn và không ngớt lời cảm ơn anh. Như hiểu được suy nghĩ của tôi anh Độ - cán bộ phụ trách xóa nhà dột nát của xã đã giải thích một cách cặn kẽ: Không vui sao được bởi từ khi lấy vợ ra ở riêng đã hơn 10 năm, hai vợ chồng tôi cùng với 3 đứa con nhỏ sống trong ngôi nhà nhỏ mà trước đây là gian bếp cũ của bố mẹ đẻ.

Với 5 miệng ăn mà gia đình chỉ có 1200 mét vuông ruộng, năm nào được mùa thì cũng chỉ đủ ăn, ngoài làm nông nghiệp lúc nhàn rỗi cũng chỉ biết theo tốp thợ mộc đi làm công thợ hôm được hôm không. Với anh Thái mong làm sao kiếm đủ ăn đủ mặc cho các con là đã mừng rồi. Còn làm nhà ư ? Anh quá biết để làm được ngôi nhà sàn như thế này thì phải có ít nhất 25 triệu đến 30 triệu đồng, một số tiền quá lớn đối với một hộ nghèo như gia đình anh, chính vì vậy, anh không bao giờ dám nghĩ đến.

Trong chén rượu vui nhà mới, anh Thái đã tâm sự với tôi: "Hôm nhận được tin gia đình tôi có tên trong danh sách xóa nhà dột nát năm 2007, tôi cũng chưa đủ tự tin nghĩ đến mình có được một ngôi nhà riêng".

Nhìn anh với đôi bàn tay chai sần lật cuốn sổ chằng chịt những con số mà anh ghi chép từ ngày khởi công nhà đến nay, tôi hiểu rằng một người nông dân chỉ mới học hết lớp bảy như anh Thái đã phải tự cân nhắc tính toán kỹ từng đồng tiền bỏ ra để làm từng chi tiết của ngôi nhà từ bậc thang đến cửa sổ sao cho vừa hợp lý và lại rẻ nhất.

Anh Thái còn cho biết, ngôi nhà đã cơ bản hoàn thành và chi phí chỉ hết 13 triệu đồng, trong đó xã đã hỗ trợ cho gia đình 5 triệu đồng được qui ra 100 tấm lợp, gỗ làm nhà và chưa kể tiền công thợ và công dựng công đắp nền đều được nhân dân trong thôn giúp đỡ, gia đình anh chỉ bỏ ra 8 triệu đồng mà thôi.

Dẫn chúng tôi tham quan một vòng ngôi nhà, anh Thái vỗ vỗ vào những cây cột nhà thẳng tắp và khoe ngay rằng, những cây cột này ở ngoài thị trường giá có lúc lên đến 400.000 đồng nhưng xã chỉ bán hỗ trợ cho chúng tôi với giá là 80.000 đồng một cây vừa làm được cột nhà và thêm một kèo tốt. Mà để làm ngôi nhà như này thì phải cần dùng tới 20 cột đấy !

Tiếp tục theo hướng dẫn của anh Điêu Đình Độ, chúng tôi đã đến thăm 8 hộ đang làm nhà trong diện xóa nhà dột nát của xã cụ thể như gia đình nhà anh Hà Văn Yên cùng ở thôn Đêu 1, nhà anh Lò Văn Chanh ở thôn Bản Vệ, gia đình anh Lò Văn Tiến ở thôn Nà Vặng... Cảm nhận của chúng tôi là niềm vui không chỉ của gia đình chủ nhà mà đang được nhân rộng ra cả thôn bản, người nào cũng tự nguyện giúp đỡ, họ như đang được lao động xây dựng chính ngôi nhà của mình.

Đồng chí Lường Lãng - Bí thư Đảng ủy xã và Ban chỉ đạo xóa nhà dột nát cho biết, công tác xóa nhà dột nát đang được Đảng ủy xã quan tâm nhất trong thời điểm hiện nay. Nghĩa An có 8 thôn bản với 561 hộ và có trên 2600 nhân khẩu, trong đó 95% là đồng bào dân tộc Thái, chủ yếu sống bằng sản xuất nông nghiệp hiện nay tỷ lệ hộ nghèo chiếm đến trên 45%. Chính vì vậy, chương trình xóa nhà dột nát của UBMTTQ phát động đã thực sự đòn bẩy giúp đỡ những người nghèo của xã có nhà ở. Chương trình được xã triển khai ngay từ năm 2004, nhưng để thực hiện có hiệu quả thì luôn là câu hỏi được Đảng ủy, chính quyền xã đặt ra và đi tìm giải pháp cho từng giai đoạn.

Trong 3 năm đầu xã đã phát động cán bộ, đảng viên đóng góp, ủng hộ vào quỹ xóa nhà dột nát bằng 5% lương hàng tháng và vận động nhân dân tham gia đóng góp ngày công để giúp cho 42 gia đình xóa được nhà dột nát. Đến năm 2007, căn cứ vào đơn đăng ký và trên cơ sở thống kê danh sách ở từng thôn bản, xã đã lập ban chỉ đạo xem xét từng hộ gia dình, tổ chức họp thôn để nhân dân biểu quyết danh sách đối tượng được hỗ trợ, đảm bảo sự khách quan dân chủ, đoàn kết thống nhất cao. Cuối cùng xã Nghĩa An đã đưa vào nghị quyết thực hiện xóa được 110 nhà dột nát trong năm 2007.

Để đảm bảo mục tiêu, tiến độ và hiệu quả của chương trình, Ban chấp hành Đảng bộ xã Nghĩa An đã bàn bạc để đi đến thống nhất một quyết sách được nhân dân ủng hộ, đó là tỉa thưa trên 20 ha rừng keo của xã được trồng từ năm 1999. Diện tích rừng keo này xã đã đầu tư trồng và giao cho các thôn bản luân phiên chăm sóc bảo vệ, nay đưa vào sử dụng hỗ trợ gỗ cho nhân dân xóa nhà dột nát.

Không chỉ có vậy, xã cũng ra chủ trương thống nhất với các hộ được xóa nhà dột nát là trả công thợ mộc bằng hình thức khoán trắng, không tổ chức nấu ăn cho thợ tránh gây tốn kém mất thời gian, hiệu quả công việc lại thấp. Bà con trong thôn đến giúp nhau làm nhà cũng không được tổ chức ăn uống như trước đây đã thành lệ làng của đồng bào dân tộc Thái...

Cách làm của xã Nghĩa An rất xứng đáng để nhiều địa phương học tập trong công tác xóa nhà dột nát cho hộ nghèo.

Nguyễn Nhật Thanh