Trong suốt thời kỳ phong kiến hàng nghìn năm, người phụ nữ bị coi rẻ, chỉ quanh quẩn với việc sinh con và nuôi con, với các công việc nội trợ trong gia đình. Vì thời kỳ đó chưa có chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình, lại thêm tư tưởng “trọng nam khinh nữ” rất nặng nề, mỗi người phụ nữ có trung bình từ 7 đến 10 con nên càng không có điều kiện về sức khỏe và thời gian để học tập và tham gia các công việc khác của gia đình và của xã hội.

Kể từ Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam ra đời, Đảng ta, Nhà nước ta đã có nhiều chính sách giúp cho chị em phụ nữ có điều kiện học tập vươn lên, được tham gia các hoạt động xã hội, được bình đẳng với nam giới trước mọi vấn đề của xã hội và đất nước. Hàng loạt các chủ trương, đường lối, chính sách ra đời giúp cho phụ nữ được bình đẳng trong gia đình và xã hội, được học tập vươn lên, được tham gia lao động sản xuất làm ra của cải vật chất cho xã hội, được tham gia vào các vị trí quản lý, lãnh đạo các cấp, được tham gia vui chơi giải trí, được hưởng các chế độ và quyền lợi như nam giới. Đó chính là thể hiện sự quan tâm của Đảng ta, tính ưu việt của Nhà nước ta, chế độ ta đối với phụ nữ.

Tạo hóa sinh ra con người có giới nam và giới nữ, trong đó giới nữ được ban tặng cho thiên chức là cái nôi để bảo toàn nòi giống, để sản sinh ra thế hệ này đến thế hệ khác. Trong lịch sử loài người, ở từng thời kỳ, ở từng dân tộc, người đóng vai trò quyết định các vấn đề quan trọng trong gia đình, trong dòng tộc, trong xã hội có thể là nam giới và cũng có thể là nữ giới, song nhìn tổng thể thì nữ giới vẫn là những người chịu đựng nhiều vất vả hơn, thiệt thòi hơn do phải mang thai, sinh đẻ, nuôi con nhỏ, chăm sóc gia đình.

Tuy nhiên, đối với mỗi gia đình, vai trò của người phụ nữ mặc dù đã có những thay đổi, song vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm, làm cho người phụ nữ vẫn bị thiệt thòi hơn nam giới. Tình trạng bạo lực gia đình vẫn thường xuyên xảy ra nhất là ở những vùng có trình độ dân trí thấp. Vai trò người phụ nữ trong gia đình chưa được tôn trọng. Tình trạng lạm dụng tình dục, buôn bán phụ nữ và trẻ em gái vẫn chưa được loại trừ, trẻ em gái vẫn bị dụ dỗ, lừa đảo tham gia các hoạt động mại dâm.

Để người phụ nữ được thực sự bình đẳng như nam giới trong gia đình và xã hội, mỗi chúng ta, đặc biệt là nam giới cần nhận thức đúng đắn và đầy đủ về quan niệm bình đẳng giới, cần loại bỏ quan niệm phân biệt con trai, con gái trong gia đình, cho các con quyền bình đẳng, được học tập và quan tâm chăm sóc như nhau, tạo điều kiện cho phụ nữ được học hành, được tham gia công tác, góp phần làm ra của cải vật chất cho xã hội, tạo ra thu nhập chính đáng cho cá nhân và gia đình, tránh lệ thuộc quá nhiều vào người chồng.

Nên có khái niệm bình đẳng trong cả vấn đề tâm linh thờ cúng tổ tiên, ông bà cha mẹ. Người phụ nữ cũng có quyền được thờ cúng cha mẹ, những người đã sinh ra mình, đã nuôi dưỡng chăm sóc mình khôn lớn trưởng thành, nếu người phụ nữ ấy có nguyện vọng. Như vậy trên bàn thờ tổ tiên của mỗi gia đình đều có cả đôi bên cha mẹ, ông bà tổ tiên. Đây là một vấn đề nhạy cảm và rất khó vì nó tác động vào phong tục, tập quán, truyền thống hàng ngàn năm với tư tưởng “nữ nhân ngoại tộc” nhưng nếu làm được việc này thì vấn đề sinh con trai hay con gái, vấn đề phân biệt giới đã giải quyết được tương đối cơ bản. Điều này có thể được đưa vào Luật Bình đẳng giới để mọi gia đình có cơ sở thực hiện.

Quan niệm về bình đẳng giới cũng cần hiểu theo đúng ý nghĩa và thực chất của nó, đó là tạo những điều kiện tốt nhất cho chị em, được tham gia các hoạt động của xã hội và gia đình, được ra các quyết định và được hưởng thụ như nam giới. Cũng không nên quan niệm “bình đẳng giới” giống với “cào bằng giới”, nghĩa là nam giới như thế nào thì nữ giới cũng phải giống như vậy, song phụ nữ, vì thiên chức, có nhiều việc phải tiêu tốn thời gian và sức khỏe nên phải có những chính sách ưu tiên cho chị em. Nam giới phải cáng đáng các công việc nặng nhọc, nguy hiểm, độc hại để nhường cho chị em những công việc nhẹ nhàng và ít nguy hiểm.

Về tuổi nghỉ hưu của phụ nữ, được nghỉ trước nam giới 5 tuổi, là một chế độ ưu đãi của Đảng và Nhà nước ta đối với chị em, phù hợp với nguyện vọng của đông đảo chị em là những công nhân trực tiếp lao động sản xuất và những nữ cán bộ công chức nói chung. Tuy nhiên, còn một bộ phận cán bộ nữ được đào tạo tương đối cơ bản, có năng lực, trình độ cao vẫn còn khả năng cống hiến như những nhà khoa học, chuyên gia hoặc một số vị trí lãnh đạo, nếu các đối tượng này còn có khả năng cũng nên xem xét để có những chính sách phù hợp, tạo điều kiện cho chị em vừa được cống hiến, vừa đảm bảo chính sách về bình đẳng giới. Đương nhiên, để thay đổi một chính sách kéo dài thời gian công tác cho một lượng không nhỏ cán bộ nữ, chúng ta cũng phải quan tâm đến hàng triệu lao động mới rất cần việc làm mỗi năm, vừa tốt nghiệp tại các trường đại học, cao đẳng, trung học và các trường dạy nghề khác.

Bình đẳng giới là một vấn đề nhạy cảm và có liên quan tới một nửa nhân loại, liên quan tới rất nhiều chính sách xã hội, liên quan tới các gia đình và từng cá nhân. Mỗi chúng ta cần nhận thức rõ khái niệm về bình đẳng giới, thực hiện bình đẳng giới ngay từ trong gia đình mình, trong mỗi cơ quan, đơn vị và trong toàn xã hội để tất cả chị em được sống trong một môi trường hoàn toàn bình đẳng với nam giới, được học tập, lao động, được chăm sóc, thương yêu và sống trong một môi trường không có bạo lực.

Trần Khắc Quyền