Sự chủ quan ấy lại một lần nữa lặp lại ở các tỉnh vẫn là ảnh hưởng của hoàn lưu cơn bão số 6 mới đây gây mưa lớn khiến nhiều người ở  Lạng Sơn, Bắc Giang...chết do lũ quét và sạt lở đất. Chưa kể tới nhiều nhà cửa, tài sản hoa màu bị thiệt hại do lũ lụt. Nhưng để bào chữa và an ủi cho sự chủ quan ấy, những người mất người thân, tài sản thường có những câu “Chưa bao giờ có mưa lớn thế!”; “Chẳng bao giờ thấy lũ to như vậy!” hoặc “Ở đây bao năm đất có sạt bao giờ đâu!”… Rồi “Biết thế hôm ấy chuyển đồ đạc đi sớm!”, “Giá như nhà anh ấy di dời trước khi có mưa thì…!” muộn mằn đầy nuối tiếc và chua xót?
Những bài học đắt giá đã để lại cho chúng ta cách nhìn nhận đúng đắn hơn về một Việt Nam nằm trong vùng biến đổi khí hậu. Mực nước biển dâng cao, mưa lớn gây lũ quét và sạt lở đất diễn ra thường xuyên khiến mỗi người phải cảnh giác và tự ý thức cho mình một cách sống mới – sống chung với lũ quét và sạt lở đất. Tỉnh đã sớm nhìn nhận rõ hiểm họa của lũ quét và sạt lở đất do thiên tai gây ra nên xác định rõ “phòng hơn chống”.

Quan điểm ấy được thể hiện kiên quyết ở Công điện của UBND tỉnh ngay khi có tin cơn bão số 6 sắp tràn về. Tỉnh đã chỉ đạo các địa phương sớm tuyên truyền để các hộ dân sống ở các khu vực dễ xảy ra lũ quét và sạt lở đất di dời ra khỏi vùng nguy hiểm trước khi có mưa lũ; tranh thủ thu hoạch nhanh lúa mùa “xanh nhà hơn già đồng”; các lực lượng cứu hộ, cứu nạn luôn sẵn sàng ứng phó; các công trình thuỷ lợi, xây dựng được kiểm tra và có lực lượng sẵn sàng bảo đảm an toàn khi có sự cố…

Những chủ trương ấy được chính quyền các địa phương từ huyện đến xã triển khai nhanh và hiệu quả. Loa, đài truyền thanh từ huyện đến xã, xe tuyên truyền lưu động cảnh báo người dân di dời khỏi vùng nguy hiểm phát liên tục trong ngày. Những hành động kiên quyết cưỡng chế các hộ sống dưới vùng nguy hiểm nếu không chịu di dời đã có tác dụng thiết thực. Cơn bão số 6 vừa qua, cả 9 huyện, thị, thành phố đều đã chủ động phòng lũ, nên chỉ có huyện Lục Yên bị ảnh hưởng nặng nhất do mưa lũ và sạt lở đất; Văn Yên, Trấn Yên cũng bị nhưng nhẹ. Nhờ sự chủ động mà Lục Yên đã giảm bớt được nhiều thiệt hại do mưa lũ. Lúa đổ được thu hoạch sớm hơn.

Đặc biệt, toàn huyện có 8 ngôi nhà bị sập đổ và hư hỏng do sạt đất nhưng không có người chết và bị thương; tài sản của dân không bị thiệt hại do đã chủ động di dời. Yên Bái là tỉnh miền núi có nhiều hộ dân sống dưới chân núi cao, cạnh vực sâu, khe suối cũng như ven sông Hồng, sông Chảy dễ bị thiệt hại cả về tính mạng và tài sản do lũ quét và sạt lở đất. Lúc này hành động tích cực di dời dân ra khỏi các vùng thiên tai đặc biệt nguy hiểm tới nơi tái định cư mới an toàn là việc làm cấp thiết của các cấp chính quyền.

Việc đối phó thành công với cơn bão số 6 vừa qua là minh chứng cho sự chủ động sống chung với sự biến đổi khí hậu dễ gây lũ quét và sạt lở đất vào mùa mưa bão trong tương lai. Bằng nhiều biện pháp sát thực “Phòng hơn chống”, Yên Bái đang tiếp thu hiệu quả kinh nghiệm truyền đời của cha ông “Không ai chống lại được trời” để cảnh giác hơn với bão lũ.

Minh Đức