Ngay sau khi Đề án được phê duyệt, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án; chỉ đạo tất cả các huyện, thị xã, thành phố lập Đề án xây dựng trường chuẩn quốc gia giai đoạn 2006 - 2010, xây dựng kế hoạch phấn đấu đạt chuẩn quốc gia theo tiêu chuẩn cho cả giai đoạn và cho từng năm; các trường phổ thông, mầm non đều phải lập Đề án xây dựng trường chuẩn quốc gia. Tỉnh cũng đã tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho ngành giáo dục và chỉ đạo lồng ghép các nguồn vốn đầu tư, các chương trình, dự án; phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục - đào tạo tỉnh, có những lựa chọn ưu tiên cho chương trình xây dựng trường chuẩn quốc gia. Về phía ngành giáo dục - đào tạo có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên của từng ngành học, bậc học theo quy định của Bộ Giáo dục -  Đào tạo; bố trí, sắp xếp đội ngũ giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu theo từng ngành học, bậc học và cơ cấu bộ môn cho phù hợp với quy mô trường, lớp ở các địa phương…

Tính đến tháng 3/2009, toàn tỉnh đã có 36 trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia, trong đó có 9 trường mầm non, 21 trường tiểu học, 6 trường THCS; 9/9 huyện, thị, thành phố đều đã có trường đạt chuẩn quốc gia. Riêng thành phố Yên Bái có số trường chuẩn quốc gia cao nhất là 12 trường, trong đó, mầm non 1 trường, tiểu học 7 trường, THCS  3 trường.

Thực hiện mục tiêu của Đề án đến năm 2010, toàn tỉnh phấn đấu xây dựng 105 trường đạt chuẩn quốc gia, trong đó giáo dục mầm non 15 trường, giáo dục phổ thông 90 trường gồm: 67 trường tiểu học, 20 trường THCS, 3 trường THPT. Trong quá trình thực hiện, các trường đang có những khó khăn cần tháo gỡ, nhất là tiêu chí về cơ sở vật chất.

Chúng tôi về thăm Trường Mầm non Âu Lâu (thành phố Yên Bái) - một trường nằm trong kế hoạch xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trong năm 2009 của ngành giáo dục - đào tạo tỉnh. Điều đáng ghi nhận là trường, lớp khá khang trang, sạch sẽ song nhìn vào quy hoạch tổng thể lại rất thiếu thẩm mỹ. Ba căn nhà xây, cái thò ra, cái thụt vào; khoảng cách bố trí, xây dựng giữa các căn nhà rất bất hợp lý, khoảng cách giữa 2 căn nhà chỉ từ 3 - 4m, khó bố trí sân chơi cho các cháu. Vì thế, 5 loại đồ chơi mà trường nhận về phải tận dụng để ở 5 khu vực khác nhau, chỗ nào còn trống có thể đặt vào được là để vào cho các cháu chơi, bởi nếu để ở sân giữa 2 nhà thì không có chỗ cho các cháu tập thể dục và đi lại cũng rất khó.

Theo cô giáo Phan Thị Nga - Hiệu trưởng nhà trường thì nguyên nhân xây dựng bất hợp lý như vậy là do quỹ đất trước đây  hạn hẹp. Hiện tại, Trường đã xây dựng được 8 phòng học với 3 phòng học cấp 3, 5 phòng học cấp 4 nhưng chỉ có 2 phòng có công trình vệ sinh khép kín. Thêm nữa, kích cỡ mỗi phòng chỉ đạt từ 45 - 60m2, không bảo đảm theo quy định của trường chuẩn quốc gia. Nhà trường cũng đã có phòng hoạt động âm nhạc nhưng bên trong chưa có thiết bị nào.

Năm học 2008 - 2009, nhà trường đã làm tờ trình xin vốn xây dựng thêm 1 phòng học, nhà vệ sinh, cổng, tường rào… để bảo đảm tiêu chí về cơ sở vật chất nhưng đến nay vẫn chưa được đầu tư. Đáng buồn là nếu được đầu tư vốn thì phải xây dựng theo kiểu chắp vá vì quy hoạch ban đầu, Trường chỉ được xây dựng trong phạm vi trên 1.000m2, nay cấp bổ sung đất tăng lên là 2.114m2 thì 2 căn nhà đã xây lại nằm giữa khu đất. Mặt khác, tiêu chí về đội ngũ giáo viên cũng chưa đạt quy định. Trường hiện có 17 giáo viên thì có tới 10 giáo viên chuyển từ bậc tiểu học xuống dạy mầm non. Như vậy, mục tiêu xây dựng Trường Mầm non Âu Lâu đạt chuẩn trong năm 2009 là rất khó nếu không có sự đầu tư về cơ sở vật chất kịp thời cũng như điều chuyển, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên cho phù hợp theo chuẩn quy định.

Sau 2 năm thực hiện Đề án xây dựng trường chuẩn quốc gia tỉnh Yên Bái giai đoạn 2006 - 2010 đã giành được những kết quả quan trọng. Đây là một trong những giải pháp  để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và bền vững nhưng cũng không nên chạy theo số lượng mà không chú ý đến chất lượng. Một thực tế cho thấy, hầu như các trường đã được công nhận chuẩn quốc gia của tỉnh vẫn chưa hoàn chỉnh tiêu chí về cơ sở vật chất. Thí dụ ngay như Trường THCS Yên Thịnh (thành phố Yên Bái) được công nhận đạt chuẩn quốc gia từ năm 2003 song đến nay vẫn “nợ” tiêu chí về cơ sở vật chất, vì thiếu 2 phòng học bộ môn Hóa học và Sinh học - Công nghệ. Thực tế còn có những trường khi được công nhận đạt chuẩn quốc gia thì lại không muốn nhận vì đang xây dựng dở dang.

Để thực hiện tốt Đề án, các địa phương, nhà trường cần tập trung nâng cao chất lượng, không nên chạy theo số lượng, bởi nguy hiểm nhất khi đánh giá không đúng chất lượng giáo dục sẽ là “lợi bất cập hại”.

 Minh Hằng