Bà T. có 3 người con, hai trai một gái. Những năm kinh tế khó khăn, một mình bà chăm lo các con để chồng yên tâm công tác là những năm bà thấy cuộc đời hạnh phúc nhất. Ngày đó nghèo lắm, nhưng các con bà đều chăm ngoan, nghe lời cha mẹ. Hàng ngày bà đi làm từ tối đến sáng, ngoài giờ còn tranh thủ đi vào rừng kiếm chuối về chăn lợn, ngày nghỉ hay ngày lễ bà đều một mình lủi thủi vào rừng kiếm củi, tra lúa nương. Nhờ tần tảo chịu khó rồi dần dần gia đình cũng có bữa no cơm, con cái bà cũng có manh áo đẹp. Rồi, chồng bà học xong đại học. Con đường quan trường của ông mỗi ngày một thăng tiến, đời sống không còn khó khăn, nhà cửa được xây sửa khang trang và sắm sửa nhiều đồ vật giá trị lớn, nhờ chồng bà cũng được cơ quan quan tâm cất nhắc cử đi học và bổ nhiệm vào vị trí mới.

Con đường công danh của hai vợ chồng ngày càng sáng lạn thì cũng là lúc những đứa con của bà có dấu hiệu tụt dốc. Thằng con cả bắt đầu mải chơi hơn, bắt đầu từ những cuộc đi chơi tối không xin phép rồi có hôm không về nhà qua đêm ở đâu đó ông bà cũng không kiểm soát được, năm đó thằng con đầu trượt đại học...

Nỗi buồn chưa kịp thấm khi thằng thứ hai bắt đầu biết hút thuốc lá, uống rượu. Hàng ngày, nó lang thang theo những đứa bạn con nhà giàu trong trường bỏ học đi chơi. Dần dần nó bắt đầu về nhà nói dối bố mẹ xin tiền tiêu vặt. Những tưởng rằng tuổi dậy thì con còn chưa chín chắn nên ông bà cũng chấp thuận mọi yêu cầu của con để gia đình vui vẻ, con phấn khởi học hành.

Càng ngày theo đà chơi bời nó bắt đầu có nhu cầu đòi hỏi cao hơn. Không dừng lại ở đó nó bắt đầu mang những đồ đạc của gia đình đi cắm lấy tiền. Lúc đó, bà bắt đầu thấy lo sợ nhưng vì uy tín với hàng xóm, đồng nghiệp và công danh của chồng nên ai góp ý hay mách bảo gì bà đều gạt đi hết, với hy vọng con sẽ thấu hiểu được lòng cha mẹ...

Thế rồi điều gì xảy ra đã đến, thằng con trai quý tử đó đã bị công an bắt vì tội sử dụng ma túy trái phép cùng với tội trộm cắp tài sản... những năm sau này, bà vẫn phải đi thăm nuôi nó hết trại này đến trại khác. Một ngày cuối năm 2006 nó ra đi bởi căn bệnh AIDS.

Đau xót và buồn hơn khi đứa con gái của bà lại đi theo con đường của anh trai nó. Lẽ ra khi chứng kiến nỗi đau của bố mẹ với người anh của nó thì nó phải rút ra là bài học đằng này nó lại quyết tâm theo được bước chân cũ của anh. Học dốt, ở nhà lười nhác, bố mẹ xin đi làm ở đâu cũng không chịu làm được vài ngày đã kêu chán, chê không có tiền...

Bà đã hết lời khuyên răn, ngọt ngào có, phân tích có, mắng mỏ có nhưng nó đều để ngoài tai. Nó lại theo đám bạn trai cũ của anh bỏ nhà đi lang thang. Hết tiền nó lại bò về nhà ngó trước nhìn sau thấy bố mẹ không để ý là mang đi bán lấy tiền. Tiền trộm của cha mẹ nó dùng mua ma túy. Lúc đầu nó sợ vì nó bị sốc thuốc, nôn mửa nhức người, nhưng rồi nó không từ bỏ, nó quyết tìm được cảm giác ảo của ma túy... để giờ đây ngồi bóc lịch trong nhà đá

Cũng giống như gia đình bà T., bà Đ cũng có nỗi đau vì những đứa con của mình. Bà Đ sinh được 3 người con, 2 trai, 1 gái. Chồng chết sớm, một mình chợ búa quanh năm nuôi các con ăn học, bởi thế thời gian dành cho con cũng không được thường xuyên.

Năm 1990, mặc cảm với cái nghèo V. – thằng con lớn của bà -  theo bạn bè cùng trang lứa lên vùng đá đỏ Lục Yên tìm vận may, nhưng vận may không đến. Sau 1 năm đi làm ăn, V. mang về cho gia đình một gánh nặng bởi V. đã nghiện ma túy. Chán đời, cảm giác thua bạn bè đã khiến V. tìm đến ma túy rồi bà Đ phát hiện chửi bới, đuổi V. ra khỏi nhà. ..

Hận mẹ, hận đời V. mua ma túy về đầu độc thằng em của mình. Bà Đ tâm sự: Ban ngày thằng anh cả mang thuốc về cho các em rồi vạ vật ăn ngủ, đêm đến nó lại đi đâu bà chẳng biết? Nhiều hôm đứa em ở nhà đói thuốc lên cơn vật bà đau lắm.  Nhiều lúc bà đã định tìm đến cái chết song bà nghĩ bà chết đi rồi, những đứa con nghiện kia sẽ ra sao? Chúng là con người, lẽ nào lại không thuần thục được chúng?.

Thế rồi bà quyết tâm tố cáo thằng cả với pháp luật, xin chính quyền cho thằng nhỏ đi cai nghiện.  Con ở đâu bà đi theo ở đó, ai thuê làm gì bà cũng làm miễn sao định kỳ đi thăm con bà được nhìn thấy nó, động viên nó... Mong sao ngày trở về con bà sẽ thấu hiểu và từ bỏ ma túy làm lại cuộc đời.

Trên đây là hai hoàn cảnh khác nhau, nhưng nỗi đau của họ thì dường như giống nhau đó là sự ân hận muộn màng, nỗi  tuyệt vọng, sự bế tắc vì con. Liệu có con đường nào sáng sủa hơn khi những đứa con kia của họ trở về cuộc sống? Điều đó luôn là khát khao lớn nhất của gia đình ông bà T., bà Đ và những gia đình có hoàn cảnh như vậy.

Đ.M