Các vụ án đưa ra xét xử đều đảm bảo nghiêm minh, đúng pháp luật, góp phần quan trọng trong phòng ngừa, răn đe tội phạm và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật theo Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Qua số liệu thống kê hàng năm cho thấy, tình hình tội phạm cũng như các hành vi vi phạm pháp luật thời gian gần đây trên địa bàn toàn tỉnh có những diễn biến khá phức tạp. Nhiều vụ án nghiêm trọng như: hiếp dâm, cướp tài sản, mua bán phụ nữ, trẻ em, tổ chức đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy… thường xuyên xảy ra.

Nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án, 12 năm qua (1998 - 2010) TAND tỉnh đã tăng cường phối hợp chặt chẽ với 3 cơ quan tiến hành tố tụng, nhằm nâng cao chất lượng điều tra, truy tố, xét xử gần 5.000 vụ án hình sự với trên 7.000 bị cáo đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, trong thời gian luật định, không để oan sai, bỏ lọt tội phạm.

Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa theo Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị được thực hiện đối với các bị can, bị cáo đảm bảo công khai dân chủ, đảm bảo quyền tranh tụng của bị cáo và những người có quyền lợi liên quan. 100% các vụ án, trước khi đưa ra xét xử, đều được nghiên cứu kỹ hồ sơ, thực hiện đầy đủ các trình tự tố tụng, do vậy chất lượng các phiên tòa ngày càng được nâng cao, không để tình trạng kéo dài, gây mất lòng tin của nhân dân.

Việc áp dụng khung hình phạt đảm bảo tính giáo dục riêng cho đối tượng phạm tội và tuyên truyền giáo dục đấu tranh phòng ngừa tội phạm chung cho toàn xã hội. 12 năm qua, TAND tỉnh đã tuyên phạt 17 bị cáo hình phạt tử hình do phạm các tội: mua bán trái phép chất ma túy, giết người cướp tài sản (đã thi hành hình phạt tử hình với 14 bị cáo), 76 bị cáo hình phạt chung thân do phạm các tội giết người, hiếp dâm, mua bán trái phép chất ma túy.

Trên 5.000 bị cáo hình phạt tù có thời hạn từ 3 năm đến 30 năm tù giam. Việc áp dụng hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo chỉ được áp dụng đối với những trường hợp có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu thuộc trường hợp ít nghiêm trọng và xứng đáng được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Tòa hình sự TAND tỉnh, có chức năng xét xử phúc thẩm các vụ án hình sự có kháng cáo, kháng nghị của tòa án cấp huyện, thị, thành phố. Tuy nhiên số án thụ lý không lớn trong 12 năm (1998 - 2010) mới có 431 vụ với 723 bị cáo. Qua xem xét các vụ án đề nghị xét xử theo phúc thẩm, có tới trên 80% số vụ án đều giữ nguyên như bản án sơ thẩm.

Số vụ việc còn lại có chỉnh sửa do tình tiết mới phát sinh như bản án cấp sơ thẩm áp dụng hình phạt phạt tù nhưng cho hưởng án treo, sang hình phạt tù có thời hạn, đối với các bị cáo phạm tội với lỗi cố ý, có hành vi táo bạo, có nhân thân xấu…

Đánh giá về án phúc thẩm cho thấy, các đơn vị TAND trong tỉnh nhìn chung đã vận dụng đúng đắn về đường lối xét xử, một mặt nghiêm trị những tên tội phạm mang tính chất chuyên nghiệp, lưu manh côn đồ, tái phạm nguy hiểm, tội phạm về ma túy… Mặt khác, áp dụng chính sách khoan hồng đối với những người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng, biết ăn năn hối cải.

Thực hiện Nghị quyết 09/CP của Chính phủ về Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm giai đoạn 1998 - 2010, chỉ thị, của TAND tối cao,  UBND tỉnh, những năm qua, hoạt động xét xử lưu động đối với TAND từ tỉnh đến cơ sở luôn được đặc biệt quan tâm chú trọng.

Theo kế hoạch hàng năm, Tòa hình sự TAND tỉnh tổ chức đưa đi xét xử lưu động từ 12 đến 15 vụ xét xử lưu động; tòa thành phố 12 vụ, tòa các huyện, thị 8 vụ trở lên. Địa điểm xét xử tại các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và là nơi xảy ra vụ án, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân địa phương và các vùng lân cận, đồng thời góp phần đấu tranh, phòng chống tội phạm.

Hội đồng xét xử tại các phiên tòa đã ban hành những bản án có mức hình phạt nghiêm khắc như các vụ: Nguyễn Mạnh Quân, phạm tội mua bán trái phép chất ma túy, Trần Tiến Quân, phạm tội giết người cướp tài sản công dân, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, Mạc Quỳnh Anh, phạm tội mua bán trái phép chất ma túy, Bàn Phúc An, phạm tội giết người, trộm cắp tài sản. Gần đây là vụ Hà Minh Tân, phạm tội giết người, cướp tài sản, hủy hoại tài sản, Nguyễn Văn Trung, phạm tội giết người, Lò Văn Sửu, phạm tội giết người, hiếp dâm, trộm cắp tài sản.

Các vụ án trên, Hội đồng xét xử áp dụng mức hình phạt cao nhất đối với các bị cáo là tử hình và TAND tối cao xử phúc thẩm đã giữ nguyên bản án sơ thẩm. Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao không kháng nghị, Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm án tử hình. Những bản án trên nhận được sự đồng tình ủng hộ của đông đảo các tầng lớp nhân dân.

Thực hiện nguyên tắc xử lý tội phạm, kiên quyết nghiêm trị những người chủ mưu, cầm đầu, lưu manh, côn đồ, tái phạm tội nguy hiểm, lợi dụng chức vụ quyền hạn để phạm tội, khoan hồng đối với người tự thú, thành khẩn khai báo, lập công chuộc tội, ăn năn hối cải, người chưa thành niên phạm tội… Thời gian tới, TAND tỉnh tiếp tục tăng cường bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ thẩm phán, thư ký và hội thẩm nhân dân ở hai cấp, đáp ứng tốt mọi yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Thái Hưng