Huyện Trấn Yên có 33% dân số là đồng bào người dân tộc thiểu số (DTTS) với 5 dân tộc chính là Tày, Dao, Mường, Cao Lan, Mông sinh sống chủ yếu ở 14 xã thuộc vùng 2, vùng 3 đời sống còn nhiều khó khăn. Tỉ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS chiếm tới 86,8% số hộ nghèo của toàn huyện. Chính vì vậy, trong những năm qua huyện Trấn Yên đã tích cực thực hiện các chính sách hỗ trợ đồng bào như: đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cấp đường giao thông, đập thủy lợi, đa dạng hóa các hình thức khuyến nông, khuyến ngư, tạo điều kiện cho đồng bào ổn định và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Trước đây gia đình ông Hà Văn Thim, dân tộc Cao Lan ở thôn 1, xã Hòa Cuông thuộc diện hộ nghèo, song nhờ được Nhà nước hỗ trợ tham gia các lớp đào tạo nghề cho lao động nông thôn nên ông đã biết áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào phát triển kinh tế gia đình. Với diện tích gần 0,4 ha ruộng nước lầy thụt cho năng xuất thấp giờ đây nhờ đưa các giống lúa lai, áp dụng làm mạ khay, bón phân viên nén dúi sâu đã cho năng xuất từ 180 - 200 kg/sào/vụ.

Thêm nữa, gia đình ông còn biết tận dụng những mảnh ruộng có khả năng trồng cây vụ đông để trồng ngô lấy thêm nguồn thức ăn cho chăn nuôi góp phần tăng thêm thu nhập. Ngoài ra, gia đình ông còn trồng và chăm sóc tốt 12 ha rừng với các loại cây có giá trị kinh tế cao như quế, keo và bồ đề kết hợp với nuôi dê. Từ mô hình kinh tế tổng hợp này đã cho gia đình ông thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.

Những năm qua, các cấp chính quyền ở Trấn Yên đã thực hiện tốt chính sách của Đảng, Nhà nước cho đồng bào DTTS như tập trung phát triển nông nghiệp, nông thôn, miền núi, xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Trong giai đoạn 2010 - 2012, huyện Trấn Yên đã đầu tư hơn 10 tỷ đồng để thực hiện Chương trình 135 để làm đường giao thông, xây dựng trạm y tế, đường điện, trường học. Đồng thời hỗ trợ sản xuất trên 2,5 tỷ đồng giúp đồng bào mua máy móc, thiết bị, phân bón, cây, con giống và tập huấn kiến thức…

Ông Hoàng Văn Lưu, Chủ tịch Hội đồng làng văn hóa thôn 4, xã Quy Mông cho biết: "Cả thôn hiện có 115 hộ, trong đó người dân tộc Mường chiếm 70%. Những năm qua, chúng tôi được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước rất nhiều. Theo sự hướng dẫn của cán bộ, bà con động viên nhau làm ăn, phát triển kinh tế gia đình. Đến giờ, làng đã có đường giao thông, bà con trong làng đều làm được nhà cửa khang trang, con em đều được đi học, số hộ nghèo giờ chỉ còn hơn 20%, đời sống văn hóa tinh thần của người dân từng bước được nâng lên".

Bên cạnh việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, công tác giáo dục và đào tạo nâng cao trình độ dân trí của đồng bào DTTS luôn được các cấp chính quyền địa phương quan tâm thực hiện. Các điểm trường được xây dựng ở tất cả các làng, đáp ứng nhu cầu học tập cho trẻ trong độ tuổi đến trường; các chế độ, chính sách với con em đồng bào DTTS như: cấp phát sách vở, hỗ trợ tiền ăn uống, sinh hoạt được huyện thực hiện đầy đủ.

Toàn huyện đã thực hiện tốt công tác huy động trẻ người DTTS đến trường, vận động số trẻ bỏ học, lưu ban ra học các lớp hòa nhập và bổ túc văn hóa các cấp. Công tác đào tạo nghề cho thanh niên người dân tộc cũng được quan tâm, đã có hàng chục học sinh là con em đồng bào các DTTS trong huyện được cử tuyển vào các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp.

Kinh tế ổn định đã tạo điều kiện cho đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào DTTS không ngừng được nâng cao. Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" được phát động rộng rãi và được đồng bào hưởng ứng tích cực, văn hóa truyền thống của các dân tộc được bảo tồn và phát huy. Nhờ đó, những tập quán lạc hậu được xóa bỏ, nếp sống lành mạnh được xây dựng trong từng bản làng.

Công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng ngừa một số bệnh cũng được thực hiện tốt. Đồng bào DTTS được khám và điều trị bệnh theo mạng lưới trạm y tế xã và bệnh viện đa khoa huyện. Ở tất cả các làng đều có cộng tác viên y tế, 100% người đồng bào DTTS được cấp thẻ bảo hiểm y tế…

Thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu xóa đói giảm nghèo cho đồng bào DTTS nên số hộ nghèo ở các xã thuộc vùng 2, vùng 3 giảm mỗi năm từ 4 - 5%, đến nay không còn hộ đói kinh niên, cơ bản xóa được nhà tạm. Tỷ lệ hộ sử dụng điện đạt trên 90%, tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh đạt trên 70%, hầu hết địa bàn dân cư có đường giao thông thuận lợi. Đời sống vật chất, tinh thần, mặt bằng dân trí được nâng cao rõ rệt.

Thanh Tiến