Có người gọi ông Chung là “nhà ngoại giao” của bóng đá VN vì tính cách điềm đạm, trầm lắng và cách nói không muốn làm mất lòng người khác của ông. HLV Chung thừa nhận ông là mẫu người không thích phô trương, nổi tiếng nhưng không phải là người sống không có chính kiến.

Ông từng làm trợ lý rất nhiều đời HLV ngoại, từ ông Dido đến Letard, Alfred Riedl và sắp tới là ông Calisto. Có dạo báo chí phê phán ông và các thành viên trong ban huấn luyện là “bù nhìn”, chỉ góp mặt cho “đủ tụ” để HLV ngoại sai khiến.

Những bài viết kiểu như vậy khiến ông Chung phiền lòng, nhưng ông tuyệt đối không phản ứng. Tính cách ông Chung là vậy. Ông âm thầm làm việc, tìm cách học hỏi những điều hay từ các HLV ngoại nhưng sẵn sàng góp ý khi cần thiết. Ông Riedl là một trong những HLV được ông Chung quý mến, học hỏi nhiều đồng thời là người được ông Chung góp ý nhiều nhất. Chính ông Riedl thừa nhận: “Những năm tháng làm việc ở VN của tôi thật hữu ích khi bên cạnh mình  có HLV Mai Đức Chung rất am tường bóng đá”.

Con đường đi đến chiếc cúp Merdeka lịch sử

Ông Riedl rời ghế HLV trưởng sau trận U-23 VN thua Myanmar ở bán kết SEA Games 24 tại Thái Lan. Ông Chung lên thay ông Riedl nắm quyền dẫn dắt đội U-23 VN trong trận cuối cùng tranh HCĐ với Singapore. Kết quả U-23 VN thua tan nát 0-5. Nhìn gương mặt buồn đến tận cùng của HLV Chung trên sân vận động Nakhon Ratchasima lúc ấy, thật khó ai nghĩ rằng sẽ có một ngày ông trở lại và đưa đội Olympic VN gặt hái vinh quang.

Vậy mà ông Chung đã làm được điều đó với Olympic VN ở Cúp Merdeka. Thật tình mà nói, ngày lên đường, bản thân ông Chung cũng không nghĩ đội bóng sẽ thực hiện được kỳ tích như vậy. Đội bóng lặng lẽ đến Kuala Lumpur trong thời điểm mà báo chí và người hâm mộ chỉ tập trung chú ý đến thành tích của đội tuyển VN. Nhưng ông Chung không quan tâm tới điều đó. Tất cả những gì ông nghĩ lúc đó là cầu thủ sẽ học tập được gì trong chuyến du đấu này.

Đội Olympic VN mở màn giải đấu bằng trận thắng Myanmar 3-1, tiếp đến thắng Mozambique 4-0, rồi hòa Bangladesh 2-2 để giành quyền vào bán kết. Khi ấy, giới truyền thông VN đã gọi điện sang Malaysia phỏng vấn ông Chung liên tục. Nhưng trên mặt báo, người ta hầu như không đọc được dòng chữ nào ông Chung nói về mình, mà chủ yếu nói về trận đấu, tình hình đội bóng và cầu thủ.

Vài nét về HLV Mai Đức Chung Sinh ngày 21-6-1950 tại Hưng Yên trong gia đình công nhân. Tốt nghiệp Đại học TDTT năm 1971. Đến năm 1972 trở thành cầu thủ của đội Xí nghiệp đóng xe ca Hà Nội. Tháng 9-1975, chơi bóng cho đội Tổng cục Đường sắt. Đến năm 1984 chuyển sang làm HLV đội trẻ Tổng cục Đường sắt, năm 1986 nắm quyền HLV trưởng đội Tổng cục Đường sắt. Ông là HLV trưởng đội tuyển bóng đá nữ VN vô địch các kỳ SEA Games 21, 22 và 23.

Tuy nhiên không ai có thể quên được dấu ấn của HLV Mai Đức Chung tại giải này, nhất là ở hai trận cuối gặp U-20 Sierra Leone (bán kết) và đội chủ nhà Malaysia (chung kết). Ở trận gặp U-20 Sierra Leone, Olympic VN bị dẫn 2-0 đến tận phút 68. Tình thế buộc ông Chung phải đưa ra quyết định thay đổi chiến thuật và con người để tìm cách đảo ngược thế trận.

Ông đưa hai tiền đạo Quang Vinh và Đức Thiện vào thay Tăng Tuấn và Danh Ngọc. Sự thay đổi này ngay lập tức phát huy hiệu quả. Chính Quang Vinh đã ghi bàn rút ngắn tỉ số xuống còn 1-2 ở phút 72 và Đức Thiện là cầu thủ đưa trận đấu về vạch xuất phát sau cú sút xa cực mạnh từ khoảng cách gần 23m ở phút 82. U-20 Sierra Leone bị giội hai gáo nước lạnh, mất tinh thần và thua luôn ở loạt sút luân lưu.

Không phải ngẫu nhiên mà ông Chung sử dụng Quang Vinh và Đức Thiện, vì hơn ai hết ông hiểu rất rõ phẩm chất cầu thủ của mình. Đức Thiện có kỹ thuật cá nhân tốt và rất “lì đòn” vì anh trưởng thành từ phong trào bóng đá đường phố. Quang Vinh cũng rất bản lĩnh vì được trui rèn ở lò đào tạo “lính” Thể Công. Trong thời điểm đang bị dẫn, Olympic VN cần những tiền đạo bản lĩnh, trầm tĩnh để có thể xuyên thủng hàng phòng ngự Sierra Leone. Chính việc hiểu rõ cầu thủ của mình đã giúp ông Chung thực hiện quyết định thay người chính xác.

Thắng Sierra Leone, Olympic VN vào trận chung kết với đội tuyển Malaysia. Khi ấy, báo chí lại liên tục gọi điện sang phỏng vấn HLV Chung. Và trên mặt báo, người ta vẫn chỉ đọc được những lời phát biểu rất bình dị, không một lời khoe khoang của ông Chung về thành tích đội bóng. Ông nói đại loại là đội nhà sẽ cố làm hết sức để vượt qua Malaysia.

Một ngày trước khi vào trận chung kết, đội bóng họp kỹ thuật. Tại cuộc họp này, ông Chung xuất hiện như một “người truyền lửa”. Ông kể lại: “Tôi nói với các cầu thủ là trước khi sang đây đội bóng không đặt nặng thành tích, mà chỉ cố gắng học hỏi kinh nghiệm. Vì vậy, vào đến đây đã là thành tích ngoài mong đợi. Tôi nói với cầu thủ cứ đá với tinh thần thoải mái nhưng tuân thủ chiến thuật chặt chẽ, cố gắng hướng tới một kết quả tốt”.

Ở trận chung kết, đội Olympic VN bị chủ nhà vây hãm suốt 120 phút thi đấu. Nhưng những cái đầu bản lĩnh và đôi chân cứng cỏi của các cầu thủ trẻ VN đã đứng vững. Khi trận đấu được phân định bằng loạt sút luân lưu may rủi, bên ngoài sân trái tim ông Chung đập thình thịch, nhưng ông tin tưởng các học trò mình. Đến khi Mai Tiến Thành sút thành công quả cuối cùng, ông Chung đã nhảy cẫng lên vui sướng như một đứa trẻ.

“Với tôi, bóng đá là cuộc đời”

Cựu danh thủ Phạm Huỳnh Tam Lang (trái) chúc mừng HLV Mai Đức Chung chiến thắng Cúp Merdeka trở về.

Ông Chung đến với bóng đá “đặc biệt” hơn so với những cầu thủ khác. Thay vì trở thành cầu thủ rồi mới đi học thì ông lại đi học ở Trường đại học TDTT (tốt nghiệp năm 1971) rồi mới đi đá bóng cho đội Xí nghiệp đóng xe ca Hà Nội từ năm 1972. Cuộc đời gắn liền với bóng đá của ông đã trải qua biết bao thăng trầm: là cầu thủ từng vô địch, rồi trở thành HLV đội Tổng cục Đường sắt, đưa CLB này lên hạng, bị xuống hạng... Nhưng bảng thành tích dày cộp của ông Chung được nhiều người nhớ nhất là những chiếc cúp vô địch SEA Games trong tư cách HLV đội tuyển nữ.

HLV Chung tâm sự ông là người sống trong môi trường bóng đá đầy áp lực nhưng bản thân không gánh chịu áp lực, vì như ông lý giải: “Tôi đến với bóng đá vì tình yêu và niềm đam mê”. Ông nói: “Với tôi, bóng đá là cuộc đời. Tôi đang sống với quả bóng và tận hưởng tình yêu với nó. Có thể tôi chỉ gánh chịu áp lực cuộc đời khi không còn tình yêu với quả bóng. Nhưng tôi nghĩ điều đó khó xảy ra”.

Với ông Chung, bóng đá là cuộc đời và cuộc đời đã tưởng thưởng cho ông tình yêu bóng đá nồng cháy. Và có lẽ điều ông Chung mong muốn nhất là khi ai đó nhắc tới ông, họ hãy nhắc tới ông và tình yêu bóng đá, chứ không nên nhắc đến những chiếc cúp vô địch SEA Games và cúp Merdeka lịch sử...

(Theo Tuổi Trẻ)