Đồng thời, ông luôn động viên gia đình phải chịu khó lao động; phải biết phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm vì mình có sẵn thức ăn để chăn nuôi; mọi thứ chi tiêu phải biết tính toán hợp lý, tiết kiệm. Chính vì cách nghĩ này mà gia đình ông Chừ mạnh dạn đưa các giống ngô, lúa mới vào gieo trồng. Việc trồng cấy được thâm canh nên năng suất lúa, ngô tăng cao. Ông đưa chúng tôi đi xem kho chứa lương thực bên chái nhà và cho biết, vụ vừa qua thu được 80 bao thóc nhưng mới ăn hết một nửa. Đống ngô cũ còn khoảng tấn bắp nữa nhưng gia đình cũng đang chuẩn bị thu vụ mới.

Ngô, lúa có sẵn, ông Chừ đầu tư cho chăn nuôi lợn theo hướng sản xuất hàng hóa nên hơn chục năm trước, gia đình đã có tiền để mua máy xay xát và trở thành một trong những người làm dịch vụ này sớm nhất trong xã, trong huyện - nơi hầu hết đồng bào Mông sinh sống.

Từ ngày làm dịch vụ xay xát, đời sống càng được cải thiện vì ngoài tiền làm dịch vụ, ông Chừ còn nhận tiền công xay xát bằng gạo hoặc bằng cám của những người không có tiền mặt. Nguồn cám, gạo ấy, ông sử dụng bổ sung thức ăn chăn nuôi gà, lợn. Gà, vịt nuôi được khá nhiều nhưng ông chỉ để cải thiện bữa ăn, bảo đảm sức khỏe cho gia đình. Còn nuôi lợn thì mỗi năm bán được khoảng chục con từ 50 kg trở lên và là lợn đặc sản nên giá bán rất cao.

Ngoài ra, mỗi năm, gia đình còn mổ từ 6 đến 7 con trên dưới 30 cân ăn tết hoặc những dịp làm mùa phải có thức ăn dự trữ sẵn trong nhà để thuê nhân công hoặc nhờ người làm giúp. Để giảm chi phí cho chăn nuôi lợn, gia đình đã nuôi lợn nái để chủ động con giống. Ngoài ra, ông Chừ còn nuôi 2 con trâu và một con bò sinh sản. Theo ông thì chăn nuôi trâu, bò cũng mang lại hiệu quả kinh tế khá vì cây ngô, cỏ voi, cỏ cắt ngoài rừng rất sẵn.

Ông Chừ cho biết, lúa, ngô, gà, vịt coi như đã chủ động được lương thực, thực phẩm và thức ăn cho chăn nuôi. Tiền làm dịch vụ xay xát thì để chi tiêu vào những nhu yếu phẩm hàng ngày. Còn lại tiền bán lợn, sơn tra và thỉnh thoảng có năm bán trâu, bò thì đó là nguồn tích lũy và bình quân trong mỗi năm gần đây, 7 khẩu trong nhà thường có khoản dư dật cỡ gần chục triệu đồng/người. Trong nhà ông có 3 chiếc xe máy, có ti vi và nhiều vật dụng đắt tiền khác.

Điều quan trọng là từ khi gia đình ổn định kinh tế, con cái được học hành tiến bộ nên con trai của ông hiện làm Trưởng bản. Với đà làm ăn mỗi năm một khá thì gia đình ông Chừ sẽ còn có cơ hội phát triển hơn nữa. Cách làm kinh tế của ông Lý A Chừ rất phù hợp với điều kiện thực tế ở vùng cao. Vì vậy, những gia đình ở vùng cao, nhất là trong huyện Mù Cang Chải nên học theo cách làm của ông Chừ để phát huy những lợi thế sẵn có nhằm nâng cao đời sống kinh tế.

 Hoàng Nhâm