Biết ý định của tôi, chị Hoàng Thị Loan – Phó chủ tịch UBND xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ vui vẻ: “Xã tôi có một số hộ gia đình sau khi có 2 cô con gái, họ cương quyết không sinh thêm để có điều kiện phát triển kinh tế gia đình và chăm sóc con cái tốt hơn. Chút nữa, tôi với chú xuống gia đình anh Lò Văn Nhất và chị Đồng Thị Hoán, người dân tộc Thái ở bản Chao Hạ 1 là biết ngay. Hai con gái như gia đình ấy có mơ cũng chẳng được...”.

Từ trung tâm UBND xã Nghĩa Lợi về bản Chao Hạ 1 theo con đường bê tông phẳng lỳ mới được xây dựng, mất chừng 15 phút đồng hồ, chúng tôi đã tới gia đình anh Lò Văn Nhất. Một ngôi nhà sàn khá khang trang thoáng mát với đầy đủ các tiện nghi phục vụ sinh hoạt gia đình. Trên bức tường của gian nhà chính đã được phủ kín những bằng khen, giấy khen của hai cô con gái từ khi đi học đến nay.

Anh Nhất vừa pha chè vừa khoái chí: “Mình vừa đưa cháu cả đi xuống nhập học Khoa Địa lý Trường Đại học Sư phạm Tây Bắc, trước khi về cháu nó còn động viên: “Bố mẹ ở nhà giữ gìn sức khoẻ, con sẽ gắng học tập tốt để làm gương cho em Hương.” nghe cháu nói mà mình cảm thấy vui và phấn chấn hơn!”. Chị Hoán chân dậm máy khâu tiếp lời: “Chị và em uống nước, tôi chỉ máy nốt cái chân váy nữa là xong để kịp trả hàng cho người ta. Cháu Phương đi học xa nhà mình cũng tranh thủ làm thêm để đảm bảo cho việc học tập và sinh hoạt của cháu”...

Hai anh chị cưới nhau, khi đó anh Nhất 19 tuổi, còn chị Hoan 18 tuổi. Sau một năm anh chị sinh cô con gái cả Lò Thị Phương và 4 năm sau sinh tiếp cô con gái thứ 2 Lò Thị Hương. Từ đó trở đi những mâu thuẫn gia đình cũng bắt đầu xuất hiện. Là con trai cả trong gia đình, anh Nhất không tránh khỏi những yêu cầu và niềm mong mỏi có con trai “nối dõi tông đường” của gia đình, dòng họ.

“Việc gia đình và dòng họ, tôi còn đối phó được, vì lúc đó vợ chồng tôi thuộc diện nghèo của xã nên viện cớ để cuộc sống khấm khá lên rồi tính tiếp. Nhưng buồn, ức chế nhất là mỗi khi ngồi với đám bạn trong lễ hội, cưới xin là y như rằng mọi người lại đem mình ra để giễu và chê bai...”. Từ sức ép của gia đình, dòng họ rồi đến cả bạn bè đã nhiều lần khiến anh Nhất có ý định sinh thêm.

“ Nhiều đêm thấy anh thở dài, tôi cũng biết anh buồn và động viên anh là con nào mà chẳng là con, gia đình mình nghèo, ăn giờ chẳng đủ, phải đi kiếm củ mài ăn thì đẻ ra lấy gì mà nuôi chúng. Để chúng đói, vợ chồng mình còn tội nặng hơn. Mà anh cứ từ từ rồi tính tiếp...

Tôi phải nói như thế để anh ấy không nghĩ đến việc con cái”, chị Hoán chia sẻ. Trong thâm tâm anh chị đều không muốn sinh vì anh chị biết nhiều con là khó khăn, vất vả và không thể chăm lo cho sức khoẻ, việc học tập của các cháu, vì thế cách đối phó lúc đó là kéo dài thời gian, để phát trtiển kinh tế gia đình và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho con cái học hành. Và đó cũng là câu trả lời cho việc con nào tốt hơn.

Hai cô con gái Phương và Hương như hiểu được tấm lòng cha mẹ, các em đều chăm ngoan học giỏi. Phương là chị gái cả khi còn học phổ thông đã biết chăm lo cho gia đình.

Ngoài việc học trên lớp, khi về nhà là em phụ giúp bố mẹ việc đồng áng, hướng dẫn em gái cách học tập và nội trợ. “Cháu ngoan lắm, chẳng bao giờ cãi bố mẹ, đi học về muộn, bố mẹ bận việc đồng áng là cháu tự nấu cơm, cho lợn ăn khi nào đủ cả nhà mới ăn cơm”, chị Hoan rưng rưng. Hương là con gái thứ 2, theo lời nhận xét của chị Phó chủ tịch UBND xã thì "còn chăm chỉ và học giỏi hơn cô chị".

Hiện nay em đang học ở Trường THPT nội trú Miền Tây thị xã Nghĩa Lộ. Hai con gái ngoan ngoãn, luôn vâng lời cha mẹ lại chăm chỉ học càng là động lực giúp anh chị đẩy mạnh phát triển kinh tế gia đình vừa đảm bảo cuộc sống và tạo điều kiện cho con được học hành đến nơi đến chốn.

Từ một hộ thuộc diện nghèo của xã, gia đình anh Nhất đã vươn lên thoát nghèo bằng sức lao động và nguồn cổ vũ động viên từ 2 cô con gái chăm ngoan. “Nhiều khi lao động vất vả nhưng cứ nhìn những tấm bằng khen thành tích học tập của các cháu là mình không cảm thấy mệt mỏi. Gia đình mình tuy chưa phải khá giả, song hiện nay ngoài việc ổn định cuộc sống gia đình thì chúng tôi vẫn luôn chăm lo tốt cho các cháu...” Anh Nhất chia sẻ.

 Hiện nay gia đình anh Nhất có 5.000 m2 ruộng, mỗi vụ cho thu về trên 3 tấn thóc. Ngoài 2 vụ cấy lúa, anh chị đẩy mạnh làm vụ 3 bằng các loại rau màu, khoai tây và trồng hoa... rất có giá đối với thị trường ngày tết.

Ngoài ra, để tăng thu nhập cho gia đình và tạo điều kiện cho con học tập, gia đình anh còn nuôi lợn, mỗi năm xuất từ 2 đến 3 lứa lợn. Thời gian nông nhàn anh tranh thủ làm thêm nghề thợ xây, còn chị nhận vải về làm thêm nghề may... Trừ mọi chi phí thì thu nhập của gia đình cũng đạt trên 50 triệu đồng/ năm. 

Từ chỗ gia đình, dòng họ hay nhiếc móc, bạn bè trong thôn chê bai, giễu cợt thì nay họ đã thay đổi hẳn thái độ. Ông bà thì nhất mực yêu quý 2 cô cháu gái, bạn bè thì thán phục ngợi ca, coi anh Nhất như một tấm gương để học tập. “Có bạn của chồng đến chơi, sau khi dùng cơm cùng gia đình cứ ôm anh Nhất mà rằng: “Nếu được hai con gái như anh chị muốn tôi đánh đổi thứ gì cũng được...”, chị Hoán khuôn mặt tươi rói cho biết thêm.

Trần Ngọc