77 năm trước, ngày 24/5/1947 - Hội nghị dân quân, du kích toàn quốc lần thứ nhất đã diễn ra tại Việt Bắc với mục đích thống nhất việc tổ chức dân quân tự vệ (DQTV) và du kích trong cả nước. Trong bức thư "Gửi nam nữ DQTV và du kích toàn quốc” dự Hội nghị ngày 27/5/1947 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đã khen ngợi, đánh giá cao vai trò của lực lượng DQTV và du kích. Người viết: "DQTV và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận kẻ địch hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã”.
Thực tiễn 77 năm qua cũng khẳng định, suốt quá trình đấu tranh cách mạng cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, DQTV luôn là lực lượng dự bị hùng hậu cho bộ đội chủ lực và đi đầu trong lao động sản xuất, là lực lượng nòng cốt cho toàn dân đánh giặc bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ địa phương. Cùng với sự phát triển và trưởng thành của lực lượng DQTV cả nước, DQTV tỉnh Yên Bái đã từng bước được củng cố và phát triển cả về số lượng, chất lượng.
Từ các đội du kích: Đại Lịch, Thượng Bằng La, Cát Thịnh, Đại Đồng, Khe Kẹn, Khe Dài, Đá Xô, Khau Phạ... qua 9 năm kháng chiến chống Pháp, lực lượng DQTV tỉnh đã phát triển lên gần 10.000 người, tham gia trên 500 trận đánh, tiêu diệt hơn 2.500 tên địch, bắt sống, gọi hàng trên 2.000 tên. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, DQTV tiếp tục chiến đấu tiễu phỉ, diệt trừ thám báo, biệt kích; tham gia hàng trăm trận đánh, bắt sống hàng trăm tên địch, bắn rơi nhiều máy bay địch. Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, DQTV Yên Bái không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, phát triển, cùng toàn quân, toàn dân khắc phục hậu quả chiến tranh, đẩy mạnh sản xuất xây dựng kinh tế, văn hóa, xã hội địa phương.
Xác định và đánh giá đúng vị trí, vai trò của DQTV trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tỉnh luôn quan tâm xây dựng, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của DQTV đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Đặc biệt, sau khi Luật DQTV được ban hành, đã nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các cấp, ngành và toàn dân trong xây dựng lực lượng DQTV.
Theo đó, tỉnh đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng thực hiện các Đề án xây dựng lực lượng DQTV, tăng cường bảo đảm quốc phòng - an ninh và kiện toàn tổ chức, biên chế nên chất lượng tổng hợp của DQTV ngày càng được nâng lên.
Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền và người đứng đầu các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tốt công tác xây dựng, huấn luyện và hoạt động của DQTV theo đúng Luật quy định.
Các địa phương đã thực hiện tốt việc đăng ký, quản lý chặt chẽ công dân trong độ tuổi; rà soát, kiện toàn tổ chức biên chế lực lượng DQTV bảo đảm có số lượng phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng, nhất là chất lượng chính trị, chú trọng các địa bàn xung yếu, vùng sâu, vùng xa; chú trọng phát triển Đảng trong DQTV. Công tác huấn luyện DQTV được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm đúng, đủ nội dung, chương trình và nâng cao chất lượng. Nhờ vậy, hoạt động của DQTV ngày càng đi vào nền nếp, có hiệu quả; tích cực, chủ động phối hợp giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn và tham gia phòng, chống, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc tin yêu.
Nhằm xây dựng lực lượng DQTV tỉnh ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành đồng bộ các chỉ thị, nghị quyết, đặc biệt là Luật DQTV để thống nhất trong quản lý, chỉ huy, điều hành.
Theo đó, các cấp, ngành từ tỉnh tới cơ sở cần quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, văn bản quy phạm pháp luật của Đảng, Nhà nước về DQTV; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục để cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức rõ vai trò, vị trí chiến lược của DQTV trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay; tiếp tục xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, rộng khắp, có chất lượng tổng hợp ngày càng cao, trước hết là chất lượng chính trị, bảo đảm để DQTV thực sự là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở cơ sở, chú trọng xây dựng lực lượng DQTV ở các địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa.
Đồng thời bảo đảm việc tuyển chọn, kết nạp công dân vào DQTV đúng nguyên tắc cấp ủy lãnh đạo, chính quyền chỉ đạo, ban CHQS cấp xã tham mưu và tổ chức thực hiện theo phương châm "Dân biết, dân bàn, dân cử, dân chăm lo”; coi trọng bồi dưỡng, phát triển Đảng trong DQTV, đáp ứng yêu cầu về chất lượng chính trị; bồi dưỡng, huấn luyện nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và nhiệm vụ phòng, chống, ứng phó với thiên tai, xử lý các tình huống bảo vệ trật tự an ninh xã hội ở địa phương, cơ sở cho lực lượng DQTV để DQTV thực sự xứng đáng là "Bức tường sắt của Tổ quốc” bảo vệ Đảng, chính quyền và bảo vệ nhân dân ở cơ sở như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu 77 năm trước.
Thanh Hương