Có những buổi tan học vào lúc chiều tà, đi ngang qua những đống lá khô được gom lại thành đống đang âm ỉ cháy, hít hà một hơi, rồi thấy nhớ nhà đến nhũn người mà lòng tự nhủ: “Ở quê chắc đang độ mùa đốt đồng”.

Mùa đốt đồng có sau mùa gặt, nhắc người nông dân về những mùa màng tiếp sau, chắc vì vừa thương vừa sợ họ mải vui mùa trước mà quên mất những hạt gạo kịp vụ kịp mùa vẫn đang chờ tới. Mùa đốt đồng vừa kịp đúng lúc chớm lạnh, giao hòa với nhau tạo ra bầu không khí ấm nóng lạ thường. Chỉ cần khoảnh khắc giao mùa vừa chạm đến, là những đứa con từ nơi xa sẽ về sà ngay vào lòng mẹ hít hà mùi hương lúa mới, giúp cha đốt những cánh đồng phủ đầy rơm rạ trong tiết trời hanh hao.

Tiết trời độ cuối thu thơm lắm. Thơm bởi hơi sương lạnh ùa vào khi tinh mơ chạm tay mở nhẹ cửa sổ. Thơm mùi cơm nóng từ những hạt gạo còn sót lại của vụ mùa trước. Tiếng thơm từ giọng í ới gọi nhau ra đồng vang vọng cả xóm làng nhỏ trong nắng sớm mai. Thơm mùi của rạ mới gặt ngày hôm qua, còn vương những hạt thóc nhỏ.

Thơm bởi tiếng trẻ cười đùa trong khói chiều man mác, quẩn chân cha mẹ mà đùa nghịch nhau mãi chẳng rời.
Mùi ngai ngái từ những lọn khói trắng đục đua nhau về trời, rồi bay tản ra, nhẹ nhàng, tinh khôi luôn gợi cho ta nhớ về miền quê hiền lành tần tảo, về những người cha, người mẹ một nắng hai sương nuôi những đứa con khôn lớn từng ngày.

Hoàng Như Ngọc - (Tổ 65, P.Nguyễn Thái Học, TP Yên Bái)