Dân tộc Sán Chay
- Cập nhật: Thứ ba, 18/1/2005 | 12:00:00 AM
Người Sán Chay ở Yên Bái thuộc nhóm Cao Lan, hiện có khoảng 7.000 người sống tập trung tại 8 xã của huỵên Yên Bình và 2 xã của huyện Trấn Yên.
Vốn là cư dân nông nghiệp làm ruộng nước thành thạo, đồng bào thường chọn những nơi có địa thế thấp, có thung lũng bằng để khai khẩn đất hoang thành ruộng bậc thang gieo trồng cây lúa. Nhà ở của họ là nhà sàn bốn mái có sàn trong nhà và sàn phơi. Nhà ba hoặc năm gian được phân định chức năng sinh hoạt của từng gian. Gian giữa đặt bàn thờ tổ tiên, hai gian cạnh là nơi nghỉ ngủ phân biệt giữa các thành viên nam nữ trong gia đình. Gian chái đầu nhà đặt bàn thờ hương hoả, gian chái cuối nhà là nơi bếp núc, buồng con dâu hoặc con gái. Cầu thang được bắc lên ở gian này. Về mặc họ không thêu thùa nhiều màu sắc như một số dân tộc khác. Phụ nữ mặc váy chàm dài ngang bụng chân, áo chàm dài ngang váy, chân cuốn xà cạp màu trắng. Nam giới ngày xưa búi tóc, đội khẵn xếp màu chàm có thêu hoa văn, mặc áo chàm dài hoặc ngắn, quần thụng màu nâu hoặc trắng. Người Sán Chay có văn hoá riêng không hoà lẫn với văn hoá dân tộc khác. Hệ thống tín ngưỡng theo đạo Phật, đạo Nho và thờ gia tiên. Tục cưới xin phải trải qua các giai đoạn yêu nhau, ăn hỏi, dạm ngõ và đón dâu. Đến nay dân tộc Sán Chay vẫn giữ được một số điệu múa như: múa xúc tép, múa trống, múa chày, múa "Păng Loòng"(cơm mới).
Các tin khác
Có khoảng 13.000 người chiếm 1,86% dân số. Đồng bào Nùng sống xen kẽ với các dân tộc Tày, Kinh, Dao, Sán Chay…ở rải rác hầu khắp các huyện trong tỉnh. Nơi đông nhất là huyện Lục Yên và huyện Yên Bình.
Đồng bào Mường ở Yên Bái có khoảng 14.000 người, chiếm 1,92% dân số toàn tỉnh. Người Mường sống tập trung ở 11 xã của huyện Văn Chấn, Thị xã Nghĩa Lộ. Ngoài ra sống rải rác ở các huyện, thành phố trong tỉnh.
Có khoảng 41.000người, chiếm 6,1% dân số tỉnh Yên Bái. Địa bàn cư trú tập trung tại 4 huyện thị phía Tây: Văn Chấn, thị xã Ngiã Lộ, Trạm Tấu và Mù Cang Chải.
Dân tộc Mông ở Yên Bái có khoảng 55.000 người, chiếm 8,1% dân số toàn tỉnh, cư trú tại 40 xã thuộc 6 huyện: Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Văn Chấn, Văn Yên, Trấn Yên, Lục Yên.