Dưới sự lãnh đạo của Trung ương và các cấp ủy Đảng, 60 năm qua, ngành kiểm tra của Đảng đã từng bước trưởng thành. Từ ngày đầu thành lập, Ban kiểm tra Trung ương chỉ có 3 thành viên chuyên trách và một số ít cán bộ giúp việc, đến nay, ngành kiểm tra đã có trên 6.000 cán bộ chuyên trách, hơn 65.000 cán bộ kiểm tra kiêm chức. Trình độ văn hóa, lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ kiểm tra từng bước được nâng cao. Ủy ban kiểm tra (UBKT) các cấp luôn được củng cố, bổ sung chức năng, nhiệm vụ phù hợp với từng giai đoạn cách mạng.

Từ một số nhiệm vụ phục vụ cấp ủy kiểm tra việc thực hiện đường lối kháng chiến, kiến quốc, xem xét những việc bất thường xảy ra, đến kiểm tra những vụ đảng viên làm trái Điều lệ, kỷ luật Đảng, trái với đạo đức cách mạng và pháp luật Nhà nước; tăng cường kiểm tra thực hiện chỉ thị, nghị quyết, thường gọi là kiểm tra chấp hành; kiểm tra đảng viên và tổ chức Đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm; giải quyết đơn tố cáo và khiếu nại kỷ luật của tổ chức Đảng và đảng viên; xử lý và giúp cấp ủy xử lý kỷ luật trong Đảng; kiểm tra tài chính của Đảng, Đại hội lần thứ 10, Điều lệ Đảng quy định giao thêm nhiệm vụ giám sát cho UBKT các cấp.

Tại Hội nghị lần thứ 5 BCH Trung ương khóa 10, Trung ương đã ra nghị quyết về tăng cường công tác kiểm tra giám sát của Đảng, thể hiện trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, nhận thức của các tổ chức Đảng và đảng viên về vị trí, vai trò, tác dụng của công tác kiểm tra và kỷ luật đảng ngày càng được nâng cao.

Cùng với việc thực hiện nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định, UBKT các cấp còn chủ động, tích cực tham mưu và tổ chức thực hiện nhiệm vụ do cấp ủy giao. Trong đó đã tham gia tích cực phục vụ nhiều cuộc vận động lớn, góp phần làm trong sạch và nâng cao sức chiến đấu của Đảng. UBKT và đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp qua các thời kỳ luôn thể hiện được tư tưởng chỉ đạo trong hoạt động kiểm tra là "chủ động, chiến đấu, giáo dục, hiệu quả", với phương châm "công minh, chính xác, kịp thời" từ đó, đã góp phần vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng, được các cấp ủy Đảng, đảng viên và nhân dân tin cậy.

Tại Yên Bái, đầu năm 1949 đã thành lập tổ kiểm tra, cơ quan kiểm tra đầu tiên của Đảng bộ. Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa I (nhiệm kỳ 1949 - 1951) đã cử một đồng chí Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh làm trưởng ban. Trải qua các thời kỳ, UBKT luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ chính trị được giao, hoạt động của UBKT luôn gắn liền với sự phát triển của Đảng bộ và của địa phương. Đồng thời, đã cùng với ngành kiểm tra trong toàn Đảng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị mà Đảng và nhân dân giao phó. Về tổ chức và lực lượng, hiện nay, toàn Đảng bộ có 01 UBKT cấp tỉnh với 8 thành viên (02 kiêm chức), 12 UBKT các huyện, thị, thành ủy và Đảng ủy trực thuộc tỉnh, 314 UBKT cơ sở với tổng số 1.213 thành viên, trong đó có 49 cán bộ chuyên trách, 1.164 cán bộ kiểm tra kiêm nhiệm, chất lượng cán bộ kiểm tra không ngừng được nâng lên, tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học về chuyên môn và cao cấp lý luận chính trị nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước.

Thực tiễn cho thấy, đất nước càng mở cửa, hội nhập, càng đi vào kinh tế thị trường thì vai trò kiểm tra giám sát của Đảng càng phải được coi trọng. Công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang đứng trước những thời cơ thuận lợi mới, với thành tựu 20 năm đổi mới đã khẳng định được vị thế và uy tín của nước ta trên trường quốc tế. Tuy nhiên, như Trung ương nhận định, công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng đạt kết quả chưa được như mong muốn, kỷ cương, kỷ luật ở nhiều cấp, nhiều lĩnh vực chưa nghiêm; sự đoàn kết, nhất trí ở một số cấp ủy chưa tốt; bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ đảng viên chưa giảm; sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo ở một số tổ chức Đảng còn hạn chế. Tình hình đó đòi hỏi công tác kiểm tra càng phải có trách nhiệm nặng nề hơn.

Nhiều nhiệm kỳ qua, công tác kiểm tra luôn được UBKT Trung ương và Tỉnh ủy đáng giá cao, Cơ quan UBKT đã được nhận nhiều bằng khen và cờ thi đua của UBKT Trung ương, của UBND tỉnh. Phát huy truyền thống đó, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, UBKT các cấp trong toàn Đảng bộ đã thực hiện khá toàn diện, có hiệu quả các nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định. Qua kiểm tra đã phát hiện và tiến hành kiểm tra 233 đảng viên, 54 tổ chức Đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm, giải quyết đơn thư tố cáo với 91 đảng viên và 7 tổ chức Đảng, thi hành kỷ luật và kiến nghị cấp ủy kỷ luật đối với 504 đảng viên và 13 tổ chức Đảng có vi phạm; tiến hành 472 cuộc kiểm tra tổ chức Đảng cấp dưới thực hiện nhiệm vụ kiểm tra và 105 tổ chức Đảng về thi hành kỷ luật trong Đảng; 21 cuộc kiểm tra tài chính đối với tổ chức Đảng cấp dưới và cơ quan tài chính cấp ủy cùng cấp. Đồng thời làm tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy và thực hiện tốt nhiệm vụ cấp ủy giao.

UBKT đã chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra của cấp ủy; giúp cấp ủy tiến hành 863 cuộc kiểm tra tổ chức Đảng cấp dưới trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, thực hiện nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước, quy chế làm việc của cấp ủy, thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo Điều 30, Điều lệ Đảng. Đã tham mưu với cấp ủy triển khai thực hiện kế hoạch của Ban Bí thư về kiểm tra việc thực hành tiết kiệm chống lãng phí, về phòng chống tham nhũng, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và các lĩnh vực khác đạt kết quả tốt, đáp ứng mục đích, yêu cầu, nội dung của Trung ương đề ra.

Quá trình thực hiện nhiệm vụ, được sự chỉ đạo sâu sát của các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, đội ngũ cán bộ kiểm tra toàn ngành luôn nêu cao ý thức trách nhiệm, tận tụy với công việc, trung thực, thẳng thắn, có quan điểm, chính kiến rõ ràng, luôn nắm chắc tình hình, kịp thời tham mưu, đề xuất những vấn đề thuộc thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ của UBKT. Từ đó, công tác kiểm tra và hoạt động của UBKT các cấp trong toàn Đảng bộ đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các tổ chức Đảng và đảng viên đối với công tác kiểm tra, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy tinh thần đấu tranh tự phê bình và phê bình trong Đảng, nâng cao chất lượng sinh hoạt và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng đối với toàn hệ thống chính trị, góp phần giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất, tạo tiền đề để Đảng bộ lãnh đạo thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Cùng với việc thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, được sự quan tâm của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các cấp ủy, UBKT các cấp đã luôn chú trọng công tác đào tạo, nâng cao trình độ về mọi mặt cho đội ngũ cán bộ kiểm tra từ tỉnh đến cơ sở; cả về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị. Đã mở 23 lớp bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra giám sát cho 1.416 đồng chí, tập huấn chương trình phần mềm kiểm tra Đảng cho 44 cán bộ, chuyên viên cơ quan UBKT từ tỉnh đến cơ sở. Lực lượng cán bộ kiểm tra chuyên trách luôn được Tỉnh ủy chú trọng tăng cường cả về số lượng và chất lượng, đã cơ bản đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta còn một số thiếu sót, khuyết điểm cần phải nghiêm túc đánh giá và có biện pháp khắc phục. Đó là sự thụ động, chậm trễ trong thực hiện nhiệm vụ, nhất là đối với nhiệm vụ giám sát mới được Điều lệ Đảng bổ sung trong nhiệm kỳ này; đó là sự thiếu hiệu quả trong việc phát hiện, ngăn ngừa những biểu hiện vi phạm của cán bộ, đảng viên với phương châm "Lấy xây để chống", không để những thiếu sót nhỏ biến thành những vi phạm lớn; đó còn là những yếu kém trong việc tham mưu cho Tỉnh ủy, huyện ủy và Đảng ủy cơ sở trong giải quyết những vụ việc vừa bảo đảm sự nghiêm minh của kỷ luật Đảng, vừa bảo đảm sự ổn định của Đảng bộ và sự phát triển của địa phương.

Trong thời gian tới, toàn Đảng bộ chúng ta đang phải tăng cường sự lãnh đạo trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 16 đề ra, trong đó, có phần trách nhiệm của Ngành Kiểm tra Đảng. Để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, đội ngũ cán bộ kiểm tra của Đảng bộ cần không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất của người cán bộ Đảng; không tham nhũng tiêu cực, không tư lợi vụ lợi, không ngừng học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn; rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị để đạt hiệu quả công tác cao. UBKT các cấp cần thực hiện tốt việc phối hợp công tác với các cơ quan thanh tra, điều tra và các cơ quan nội chính, các tổ chức Đảng thuộc Đảng bộ theo quy chế của Tỉnh ủy. Cần thực hiện đầy đủ, toàn diện các nhiệm vụ của UBKT do Điều lệ Đảng quy định.

Đặc biệt UBKT các cấp cần chú trọng xác định những nội dung, lĩnh vực trọng tâm trong từng thời kỳ gắn với các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của địa phương để kịp thời thời đề xuất, tham mưu với lãnh đạo cấp ủy xây dựng kế hoạch và tiến hành kiểm tra, giám sát việc chấp hành, việc thực hiện nhiệm vụ của các tổ chức Đảng và đảng viên; chủ động nắm bắt tình hình, sẵn sàng thực hiện kịp thời những nhiệm vụ của cấp ủy giao, phục vụ thật tốt việc chuẩn bị mọi mặt cho Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 17 và bầu cử HĐND, UBND khóa mới.

Nhìn lại chặng đường 60 năm xây dựng và trưởng thành, tự hào và phát huy truyền thống tốt đẹp của Ngành Kiểm tra Đảng và các thế hệ tiền bối, dưới sự lãnh đạo thường xuyên, sâu sát của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, sự phối hợp giúp đỡ của các cơ quan Đảng, các cơ quan nội chính và các sở, ban, ngành, đoàn thể, UBKT và đội ngũ cán bộ kiểm tra trong toàn Đảng bộ quyết tâm phấn đấu vươn lên, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự tin cậy của cấp ủy, của đảng viên và nhân dân.

Lê Văn Tạo - Ủy viên Thường vụ, Chủ nhiệm UBKT Tỉnh ủy Yên Bái