Kỳ 1: Những quy hoạch "trên trời" và quản lý lỏng lẻo!

Việc người dân xâm chiếm, phát nương vào diện tích rừng có chiều hướng gia tăng, khi mà việc bàn giao đất giữa lâm trường và Ban quản lý Dự án 661 đang gấp rút hoàn thành. Nóng bỏng nhất trong thời gian qua là các xã ven quốc lộ 70 của huyện Lục Yên.

Theo số liệu của Hạt Kiểm lâm huyện Lục Yên, trong 7 tháng đầu năm 2008, trên địa bàn huyện xảy ra 113 vụ phát rừng làm nương rẫy làm thiệt hại 49,37 ha. Đó chỉ là con số các địa phương báo về, trên thực tế diện tích này lớn hơn rất nhiều. Để tìm hiểu rõ hơn thực trạng xâm chiếm đất rừng, chúng tôi về xã Trúc Lâu. Ông Hoàng Văn Tuyên - Chủ tịch UBND xã thông tin: 7 tháng đầu năm nay, xã Trúc Lâu đã phát hiện 88 mảnh nương bị phát với 43 đối tượng, thiệt hại 27 ha. Xã đã xử lý 26 trường hợp, phạt tiền 11 đối tượng, thu nộp ngân sách 6,96 triệu đồng.

Anh Nguyễn Duy Lược - công an viên của xã dẫn chúng tôi đi xem lại các tuyến tuần tra mà xã vừa mới triển khai cách đây vài tuần. Dọc đường vào Núi Voi, chúng tôi bắt gặp những vạt rừng bị người dân phát trơ trọc, thi thoảng lại có vài cột khói bốc lên phía xa xa.

Anh Lược cho biết: “Thực tế nạn phát nương xâm canh đất rừng phòng hộ ở Trúc Lâu đang rất bức xúc tại các thôn Tu Trạng, thôn Bản Pạu, thôn 1, khu Cổng Trời, diện tích ước có thể lên gần 100 ha, chứ không phải 27 ha”. Để biết những người vi phạm này nói gì, chúng tôi đã gặp  một số đối tượng. Đó là hai chị La Thị Đua và Nông Thị Đôi vừa bị xã nhắc nhở vì đã phát 8 mảnh nương với diện tích gần 1 ha khu vực Khe Thăng-thôn Bản Pạu.

Chị Đua nói: “Tôi thấy người ta phát thì cũng phát thôi, chỗ gần người ta làm hết rồi nên phải lên tận đó, vì mới lập gia đình ra ở riêng nên không có đất canh tác. Một phần vì thiếu ăn, một phần vì gần đây giá nông sản tăng cao, tôi tranh thủ làm thêm để tăng thu nhập. Mới lại, nghe nói Nhà nước đang chuẩn bị giao lại một phần diện tích rừng phòng hộ cho người dân, nên tranh thủ phát một ít lấy chỗ, sau này nếu xã giao rừng thế nào cũng có phần. Biết làm vậy là sai, vi phạm pháp luật nhưng thấy người ta đua nhau làm không bị phạt gì nên tôi cũng làm theo”. Được biết, không riêng gì ở Trúc Lâu, tình trạng người dân xâm chiếm đất rừng làm nương rẫy còn xảy ra ở hầu hết các xã dọc theo quốc lộ 70 như Trung Tâm 5 đối tượng với 3,4 ha; Khánh Hoà 40 trường hợp vi phạm với diện tích 31,3 ha; An Lạc 4,2 ha; Phúc Lợi 88 trường hợp, 35 ha, đã xử lý 43 đối tượng thu 13 triệu đồng tiền phạt....

Có thể nói, việc người dân xâm chiếm đất rừng, phát rừng làm nương rẫy, chính quyền xã đều biết, các ngành chức năng đều biết nhưng tại sao lại không ngăn chặn kịp thời mà để cho nhiều diện tích rừng bị xâm chiếm trong một thời gian dài? Mặt khác có thể thấy, đa số người dân chưa hiểu rõ về chính sách của Nhà nước. Rừng phòng hộ khi được chuyển sang rừng sản xuất và giao cho dân, sẽ vẫn phải trồng cây lâm nghiệp, không có chuyện dân thích trồng gì thì trồng. Nếu việc xử lý các trường hợp vi phạm không kiên quyết, dứt điểm thì công tác giao rừng tới đây chắc chắn sẽ gặp rất nhiều khó khăn.