Xuân ấm từ những bàn tay
- Cập nhật: Thứ tư, 9/2/2011 | 9:53:22 AM
YBĐT - Đó là những cái tết đã xa lắc xa lơ. Trong kí ức mập mờ của đứa trẻ vài ba tuổi, vẫn đậm lắm trong tôi một màu hồng của chiếc lạt buộc chập bánh gai.
Cái màu hồng ấy thật nổi bên cạnh chiếc bánh chưng xanh lá được nội xếp trên thờ gia tiên. Đấy là những chiếc bánh gai tự tay nội làm mỗi khi tết đến. Những chiếc bánh gai thơm nồng từ tay nội.
Từ trước tết vài tháng, khi nơi góc vườn những chiếc lá bánh gai mượt lên một màu phấn trắng ở mặt lá sau, nội bắt đầu hái chúng về rồi hì hụi đem phơi. Những ngày này, tối đến lúc nào nội cũng “soi” trời xem trăng sao thế nào, là để đoán xem ngày mai có nắng được nhiều không, rồi thể nào nội cũng lẩm bẩm: “Mong sao mai trời nắng!”. Nội lo mưa lắm, mưa thì thật hoài công nội. Được nắng, đám lá bánh gai toả mùi thơm nồng. Gần tết, khi nội dở những bọc lá bánh được gói gém trước đó ra, chuẩn bị sửa soạn làm bánh, vẫn một mùi thơm ấy toả ra, như còn cả hơi nắng đông hôm nào.
Buổi tối, khi mấy chị em chúng tôi đã vùi đầu vào giấc ngủ say, bên ánh lửa bập bùng và nồng nồng mùi khói bếp, nội vẫn lụi cụi ngồi luộc lá bánh, chuẩn bị cho sớm mai làm bánh. 27 hay 28 tết - những buổi sớm mà mấy chị em chúng tôi háo hức chờ. Đứa nào cũng cố dậy sớm hơn mọi bữa. Mùi ẩm lạnh của đêm đông vẫn còn vương vất, nội đã dậy nhen bếp lửa tự lúc nào, luộc bánh, rang lạc, nạo dừa. Lũ chúng tôi cứ thi nhau hít hà cái mùi lạc rang nồng nồng pha lẫn mùi thơm dịu mát của những sợi dừa trắng tinh. Thích thú nhất là lúc gói bánh. Mấy chị em xúm xít quanh nội. Dưới bàn tay gầy guộc của nội từng chiếc bánh hiện hữu ngon mắt làm sao. Năm nào nội cũng lịch kịch làm bánh gai như vậy là để ngày tết chị em tôi có thêm hương vị bánh trái.
Nhiều cái tết đến rồi đi. Lũ chúng tôi không còn là những đứa trẻ bé xíu nữa. Tết giờ đây bánh trái cũng thật đủ đầy. Nhưng sao tôi vẫn thèm thế hương vị bánh gai ngày nào. Đã bạc phơ mái đầu, đã đậm hơn và sâu hơn những vết chân chim nơi khoé mắt nội. Nội không còn có thể làm bánh gai được nữa và cũng thôi không sắp xếp mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên. Công việc ấy giờ là của mẹ.
28 tháng Chạp, mẹ sửa soạn những thứ hoa quả bày biện trên bàn thờ. Những thứ quả mẹ lựa cho mâm ngũ quả tuơi và đẹp mắt: một tai chuối tiêu với những quả chuối cứ múp lên, xếp lên nhau đều tăm tắp, trái bưởi căng tròn, mấy trái táo, quýt, hồng tươi mới... Mẹ bảo, mâm ngũ quả không chỉ đơn giản là hoa quả thờ ngày tết, mà còn có ngụ ý rằng đấy là thành quả của người lao động dâng cúng tổ tiên, thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành cho gia sự. Mỗi thứ quả đều mang một ý nghĩa riêng: chuối như một tay che chở; bưởi căng tròn, mát lành hứa hẹn một năm mới đầy ngọt ngào, may mắn; táo, quýt hay hồng rực lên màu sắc rực rỡ, tượng trưng cho sự thành đạt. Mâm ngũ quả mẹ “thiết kế” thật đẹp mắt, làm ấm cúng hẳn bàn thờ gia tiên. Xong xuôi mẹ lại quay ra tất bật chuẩn bị gói bánh chưng. Công việc của ba khiến ba vẫn vắng nhà cả những ngày gần tết, nên từ trước tới giờ, phần việc này cũng vẫn một tay mẹ lo.
Những tàu lá dong rừng to và xanh đã được mẹ rửa sạch sẽ bằng làn nước giếng trong lành. Rồi những hạt nếp tan Tú Lệ tròn xinh, những hạt đỗ vàng mùa mới... đều đã sẵn sàng để hình thành nên nhiều chiếc bánh chưng xanh. Biết em Mít thích học gói bánh, chiều qua, mẹ kì cụi đóng cho Mít một chiếc khuôn bánh bé xíu. Sáng nay, Mít chăm chú nhìn mẹ làm, rồi cũng lạch xạch gấp lá, xếp vào khuôn, đổ gạo... Tiếng cười thơ ngây giòn tan của Mít trước chiếc bánh nho nhỏ, dúm dít - thành quả lao động của mình làm nóng ấm thêm không khí chộn rộn của cả mấy mẹ con quây quần bên những chồng bánh tươi xanh lá. Dưới bàn tay mẹ, những chiếc bánh chưng căng mình vuông vắn, mấy chiếc bánh tày cũng lẳn tròn, đẫy tay đã bày ra trước mắt. Cái ngày bận rộn ấy của mẹ không năm nào kết thúc trước nửa đêm. Mấy chị em tôi háo hức là vậy nhưng cũng không thể cưỡng lại cơn buồn ngủ để trông nồi bánh tết cùng mẹ được. Khi mấy chị em tôi đã nồng say trong giấc ngủ, mẹ vẫn lụi cụi ngồi luộc bánh tới tận khuya.
Những ngày cuối năm chưa bao giờ mẹ thôi bận rộn. Từ những buổi chợ lo toan thực phẩm cho ba ngày tết, đến dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, rồi sắm sửa quà đi tết bà con họ hàng... Những năm mấy chị em còn bé xíu, thể nào cũng làm mẹ bận bịu hơn với việc đòi mẹ sắm sửa bằng được tấm quần áo mới. Tết này, mẹ được rảnh tay đôi chút trong việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa đón xuân. Chị Sim hình như sắp thành người lớn, ra dáng một cô gái đảm đang, biết “lo toan” tết nhất cùng mẹ, bắt đầu từ những lọ hoa tết. Tỉ mẩn với từng cành hoa tươi suốt sáng, cuối cùng chị cũng “thắp” thêm không gian ấm cúng trên bàn thờ gia tiên với một bình cúc vàng rực rỡ bên cạnh mâm ngũ quả mẹ bày.
Dưới bàn nước, những nhành tầm xuân xôn xao sắc xuân. Cành đào phai với những cánh hoa phớt hồng mỏng manh bung nở, đâu đó còn chúm chím những nụ hoa cũng được chị Sim trang hoàng thêm lộng lẫy với mấy cái lì xì đỏ tươi và bóng bay muôn màu. Mùa xuân như đã bước chân bên thềm nhà.
Chiều cuối năm, bữa cơm tất niên thật đông đủ. Mẹ và chị Sim lại bận rộn từ sáng sớm cho mâm cơm đoàn viên. Khi cả nhà đã đông đủ tề tựu tíu tít bên mâm cơm, mẹ lúc nào cũng là người ngồi xuống sau cùng, cùng với một bát canh măng nóng hổi cho bữa cơm thật đủ đầy hương vị ngày tết và ấm áp mùi vị đoàn viên.
Những thứ quả mẹ lựa cho mâm ngũ quả tuơi và đẹp mắt: một tai chuối tiêu với những quả chuối cứ múp lên, xếp lên nhau đều tăm tắp, trái bưởi căng tròn, mấy trái táo, quýt, hồng tươi mới... Mẹ bảo, mâm ngũ quả không chỉ đơn giản là hoa quả thờ ngày tết, mà còn có ngụ ý rằng đấy là thành quả của người lao động dâng cúng tổ tiên, thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong những điều tốt lành cho gia sự. Mỗi thứ quả đều mang một ý nghĩa riêng: chuối như một tay che chở; bưởi căng tròn, mát lành hứa hẹn một năm mới đầy ngọt ngào, may mắn; táo, quýt hay hồng rực lên màu sắc rực rỡ, tượng trưng cho sự thành đạt. Mâm ngũ quả mẹ “thiết kế” thật đẹp mắt, làm ấm cúng hẳn bàn thờ gia tiên. Xong xuôi mẹ lại quay ra tất bật chuẩn bị gói bánh chưng. Công việc của ba khiến ba vẫn vắng nhà cả những ngày gần tết, nên từ trước tới giờ, phần việc này cũng vẫn một tay mẹ lo. Những tàu lá dong rừng to và xanh đã được mẹ rửa sạch sẽ bằng làn nước giếng trong lành.
Rồi những hạt nếp tan Tú Lệ tròn xinh, những hạt đỗ vàng mùa mới... đều đã sẵn sàng để hình thành nên nhiều chiếc bánh chưng xanh. Biết em Mít thích học gói bánh, chiều qua, mẹ kì cụi đóng cho Mít một chiếc khuôn bánh bé xíu. Sáng nay, Mít chăm chú nhìn mẹ làm, rồi cũng lạch xạch gấp lá, xếp vào khuôn, đổ gạo... Tiếng cười thơ ngây giòn tan của Mít trước chiếc bánh nho nhỏ, dúm dít - thành quả lao động của mình làm nóng ấm thêm không khí chộn rộn của cả mấy mẹ con quây quần bên những chồng bánh tươi xanh lá.
Dưới bàn tay mẹ, những chiếc bánh chưng căng mình vuông vắn, mấy chiếc bánh tày cũng lẳn tròn, đẫy tay đã bày ra trước mắt. Cái ngày bận rộn ấy của mẹ không năm nào kết thúc trước nửa đêm. Mấy chị em tôi háo hức là vậy nhưng cũng không thể cưỡng lại cơn buồn ngủ để trông nồi bánh tết cùng mẹ được. Khi mấy chị em tôi đã nồng say trong giấc ngủ, mẹ vẫn lụi cụi ngồi luộc bánh tới tận khuya.
Những ngày cuối năm chưa bao giờ mẹ thôi bận rộn. Từ những buổi chợ lo toan thực phẩm cho ba ngày tết, đến dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, rồi sắm sửa quà đi tết bà con họ hàng... Những năm mấy chị em còn bé xíu, thể nào cũng làm mẹ bận bịu hơn với việc đòi mẹ sắm sửa bằng được tấm quần áo mới. Tết này, mẹ được rảnh tay đôi chút trong việc dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa đón xuân. Chị Sim hình như sắp thành người lớn, ra dáng một cô gái đảm đang, biết “lo toan” tết nhất cùng mẹ, bắt đầu từ những lọ hoa tết. Tỉ mẩn với từng cành hoa tươi suốt sáng, cuối cùng chị cũng “thắp” thêm không gian ấm cúng trên bàn thờ gia tiên với một bình cúc vàng rực rỡ bên cạnh mâm ngũ quả mẹ bày. Dưới bàn nước, những nhành tầm xuân xôn xao sắc xuân. Cành đào phai với những cánh hoa phớt hồng mỏng manh bung nở, đâu đó còn chúm chím những nụ hoa cũng được chị Sim trang hoàng thêm lộng lẫy với mấy cái lì xì đỏ tươi và bóng bay muôn màu. Mùa xuân như đã bước chân bên thềm nhà.
Chiều cuối năm, bữa cơm tất niên thật đông đủ. Mẹ và chị Sim lại bận rộn từ sáng sớm cho mâm cơm đoàn viên. Khi cả nhà đã đông đủ tề tựu tíu tít bên mâm cơm, mẹ lúc nào cũng là người ngồi xuống sau cùng, cùng với một bát canh măng nóng hổi cho bữa cơm thật đủ đầy hương vị ngày tết và ấm áp mùi vị đoàn viên.
Thu Hạnh
Các tin khác
YBĐT - Ôi chao, những cánh tay trần đang đảo như mưa. Thì ra chị em đang rang thóc, giã gạo chuẩn bị gói bánh, chuẩn bị cơm mới tiễn năm cũ, nghênh đón năm mới.
YBĐT - Vui bên thềm xuân của người Khơ Mú, tôi không thể không đi thăm bản làng. Bóng sơn nữ eo co thon lẳn xinh tươi trong sắc màu của tẹp từng khà làm ấm thêm trời xuân...
YBĐT - Gần 70 tuổi đời, ngót 60 năm gắn bó với khèn bè, hơn 40 năm dày công nghiên cứu, phần thưởng xứng đáng nhất dành cho người say mê khèn bè và pí là tấm HCV tiết mục khèn bè tại Hội diễn NTQC toàn quốc năm 1992 và giải A độc tấu pí lặn tặn tại Hội diễn NTQC năm 2007 của tỉnh Yên Bái.
YBĐT - Kết thúc vụ xuân 2010, Xà Hồ đã có 510 tấn thóc, năng suất 44 tạ/ha, góp phần tăng sản lượng thóc hai vụ lên trên 1.200 tấn, bình quân 500 hộ mỗi hộ 2 tấn/năm. Cái bụng bà con đã biết no gạo rồi!