Sau 3 năm triển khai, phong trào xây dựng NTM đã có sức lan tỏa mạnh mẽ, tại nhiều vùng nông thôn, cán bộ và người dân đã đồng thuận, phát huy được quyền làm chủ của các tầng lớp nhân dân, bước đầu đạt được những kết quả quan trọng. Nhiều xã tuy không là địa phương xây dựng điểm nhưng có sự bứt phá trong thực hiện các tiêu chí. Đến nay, toàn tỉnh Yên Bái đã có 60 xã đạt 5 tiêu chí trở lên, trong đó có 10 xã đạt 10 tiêu chí trở lên; các địa phương đã cơ bản hoàn thành công tác quy hoạch NTM.

Thông qua các nguồn vốn lồng ghép, nhiều công trình kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội được đầu tư theo tiêu chí NTM được hoàn thành đưa vào sử dụng đã thực hiện cứng hoá được 62km kênh mương nội đồng; xây dựng được 63 công trình nhà văn hãa; 62 công trình thể thao; 3 nghĩa trang nhân dân; 72 điểm thu gom rác thải… phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương.

Tuy vậy, tiến độ xây dựng NTM còn chậm, một số địa phương chỉ đạt một số tiêu chí được Nhà nước đầu tư dễ thực hiện như: hệ thống chính trị, an ninh trật tự, y tế, giáo dục, còn những tiêu chí về cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế phần lớn đều chưa đạt. Nguyên nhân ngoài yếu tố khách quan do xuất phát điểm thấp thì nhận thức về xây dựng NTM ở các địa phương còn “lệch hướng”, chưa phát huy hết nội lực toàn dân, còn trông chờ, thậm chí ỷ lại vào Nhà nước.

Nhiều nơi coi xây dựng NTM là chủ trương của Nhà nước nên Nhà nước đầu tư về cơ sở hạ tầng trong đó có việc xây dựng điện, đường, trường trạm và Nhà nước sẽ có trách nhiệm “bơm” kinh phí để địa phương thực hiện. Nhiều địa phương chưa làm tốt công tác tuyên truyền sâu rộng, nâng cao nhận thức trong cộng đồng dân cư; chưa giúp cho người dân hiểu được xây dựng NTM là vì lợi ích của dân và do dân thực hiện. Sự quan tâm và tập trung chỉ đạo Chương trình ở một số địa phương còn hạn chế. 

Nhiều địa phương còn lơ mơ và cứng nhắc khi thực hiện các tiêu chí áp dụng không phù hợp với điều kiện cụ thể nơi mình; huy động nguồn lực cho xây dựng NTM chưa đáp ứng yêu cầu; chưa chú ý đến việc đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt ở các cấp, đặc biệt là cán bộ cơ sở nên còn lúng túng trong thực hiện, nhất là cơ chế quản lý đầu tư, tài chính.
Xây dựng NTM đang ở giai đoạn “nước rút”, vì vậy trong thời gian tới, các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về mục đích ý nghĩa, tầm quan trọng của Chương trình xây dựng NTM.

Cùng với nâng cao vai trò trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và đoàn thể chính trị, cần làm rõ vai trò của người dân trong tiến trình xây dựng NTM là phục vụ nhân dân, là sự nghiệp của dân, do dân làm nên phải huy động được sự tham gia tích cực, tự giác, đồng thuận cao của nhân dân địa phương. Cùng đó, có sự thống nhất trong toàn tỉnh về một số chỉ tiêu phù hợp với điều kiện thực tế và hướng dẫn của Trung ương, cần quan tâm và tập trung chỉ đạo xây dựng NTM trên tinh thần thực hiện thường xuyên, liên tục, không nóng vội; tập trung chỉ đạo các xã điểm của tỉnh, của huyện, có chính sách đặc thù với vùng cao.

 Văn Thông