Đến với Yên Bái, khách du lịch không chỉ được thăm quan những danh lam, thắng cảnh của vùng Tây Bắc mà còn được tham gia vào các lễ hội tâm linh của người dân vùng sơn cước với những di tích đền, chùa như: đền Tuần Quán, chùa Ngọc Am, đền Đông Cuông, đền Nhược Sơn, khu di chỉ chùa tháp Hắc Y - Đại Cại... Đây là nét đẹp truyền thống trong đời sống tâm linh của người dân Yên Bái nói riêng, người dân Việt Nam nói chung.

Điểm đến đầu tiên của du khách trong hành trình du lịch tâm linh Yên Bái là đền Tuần Quán - thuộc tổ Bách Lẫm, Phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái. Đền Tuần Quán có từ thời Lê Trung Hưng, đầu thế kỷ 15, đền thờ Mẫu Liễu Hạnh. Hàng năm cứ vào ngày 3 tháng 3 (Âm lịch), đền lại tổ chức hội để tưởng nhớ công lao của Mẫu Liễu Hạnh. Ngoài phần hội, đền còn tổ chức các trò chơi dân gian như: cờ tướng, đánh vật, làm bánh dày, hát chầu văn, hát chèo... nhằm gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống. Vào ngày 20/8 (Âm lịch) hàng năm, đền còn tổ chức nghi lễ Tiệc cha.

Điểm đến tiếp theo trong tour du lịch tâm linh Yên Bái là chùa Ngọc Am thuộc phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái. Chùa được dựng lên vào cuối triều Nguyễn (thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX). Chùa có tên Ngọc Am hay còn gọi là Tùng Lâm Tự. Lễ chùa được tổ chức vào dịp tết Nguyên đán và Quốc khánh 2/9, nguyện cầu cho đất nước nhân dân bình an. Chùa Ngọc Am là nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân, hàng năm đón hàng ngàn lượt khách thập phương đến chiêm bái.

Rời chùa Ngọc Am, hành trình ngược sông Hồng về phía bắc, du khách đến với đền Đông Cuông (huyện Văn Yên), một trong hai đền lớn nhất ở lưu vực sông Hồng. Đền Đông Cuông thuộc thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, được xây dựng ở nơi có phong cảnh sơn thuỷ hữu tình. Đền thờ bà chúa Thượng Ngàn gắn liền với truyền thuyết về người con gái tù trưởng họ Cầm.

Ngoài ra, đền còn thờ những người có công với nước chống giặc Nguyên -  Mông (thế kỷ XVII) là một số tướng lĩnh người địa phương. Một năm đền tổ chức 2 lần lễ và cứ 3 năm một lần tổ chức lễ hội lớn vào ngày Mão đầu tiên của tháng Giêng và tháng 9 (Âm lịch) (tháng Giêng tế trâu trắng, tháng 9 tế trâu đen). Năm nào đầu trâu làm lễ hướng về chính đền thì năm đó nhân dân sẽ có một vụ mùa bội thu.

Còn trâu bị tuột và đứt dây là năm đó sẽ xảy ra mất mùa, hạn hán. Trong ngày lễ, nhân dân còn tổ chức lễ rước tượng bà chúa Thượng Ngàn sang miếu Ghềnh Ngai bên kia sông Hồng thăm Đức Ông. Ngoài phần lễ là phần hội với nhiều trò chơi văn hóa dân gian truyền thống như: diễn tích, đánh vật, ném còn, đánh yến... thu hút hàng ngàn du khách đến dự lễ và thăm quan du lịch.

Nằm bên kia bờ sông Hồng, cách thị trấn Mậu A (Văn Yên) chừng 40 km theo tỉnh lộ 151 là Khu di tích lịch sử - văn hóa đền Nhược Sơn. Người dân địa phương còn gọi tên đền Nhược Sơn là Lòong Mẹac, Tại Mẹac. Khu di tích này thuộc thôn Ngọc Châu, xã Châu Quế Hạ. Đền thờ võ tướng Hà Chương - một võ tướng tài ba thời nhà Trần có đóng góp lớn trong việc trấn giữ vùng biên cương phía bắc, góp phần làm nên chiến thắng của dân tộc ta trước quân Nguyên - Mông. Khu di tích được xếp hạng Di tích lịch sử - Văn hoá cấp quốc gia theo Quyết định số 72/QĐ - BVHTT ngày 16/11/2005. Hàng năm, vào ngày 20/1 và 20/9 (Âm lịch) (tương truyền là ngày vị tướng Hà Chương mất), tại đền diễn ra lễ hội, người dân địa phương làm cốm và bánh dày dâng lên quan lớn Nhược Sơn.

Ngoài tour du lịch ngược dòng sông Hồng, du khách có thể hướng cuộc hành trình theo quốc lộ 70 tới miền tâm linh đất Ngọc Lục Yên với lễ hội đền Đại Cại và thăm quan Hội chọi trâu... Du lịch tâm linh Yên Bái là điểm đến lý tưởng với du khách thập phương, ngày càng đặc biệt hơn khi xuân 2011 này, tỉnh Yên Bái là đơn vị đăng cai Chương trình Du lịch về cội nguồn giữa 3 tỉnh Yên Bái - Lào Cai - Phú Thọ.

Trần Ngọc