- Thưa ông Xin ông cho biết những đòi hỏi của tình hình thực tế và việc cần phải ban hành Luật Quản lý thuế?

+ Trong 20 năm thực hiện đường lối đổi mới, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, hệ thống chính sách thuế đã được xây dựng và không ngừng hoàn thiện, làm cơ sở pháp lý để huy động các nguồn lực và điều tiết nền kinh tế - xã hội, phù hợp với yêu cầu của hội nhập. Công tác quản lý thuế ngày càng được kiện toàn, củng cố cả về cơ chế quản lý, bộ máy và con người, chuyển từng bước từ chế độ chuyên quản khép kín sang chế độ tự tính, tự khai, tự nộp thuế...

Hệ thống chính sách thuế được ban hành dưới dạng luật, pháp lệnh tạo cơ sở pháp lý cao để động viên một phần thu nhập của doanh nghiệp, dân cư vào ngân sách Nhà nước (NSNN); xóa bỏ sự chênh lệch về nghĩa vụ thuế giữa các thành phần kinh tế trong nước, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh trong cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, hệ thống chính sách thuế cũng chưa bao quát hết đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, chưa thực sự đảm bảo bình đẳng, công bằng xã hội về nghĩa vụ nộp thuế và còn lồng ghép nhiều chính sách xã hội. Thủ tục hành chính thuế chưa quy định rõ trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác thuế. Năng lực, trình độ quản lý thuế của cơ quan thuế còn có những điểm chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý thuế hiện đại. Công tác thanh tra, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm về thuế của cơ quan thuế chưa được đặt đúng tầm và chưa phù hợp với thực tế. Tình trạng trốn thuế, gian lận thuế, nợ đọng thuế còn diễn ra ở nhiều khoản thu, sắc thuế. Một số cấp ủy, chính quyền và cơ quan liên quan chưa quan tâm đúng mức đến công tác thuế, chưa phối hợp chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả.

Do đó, Quốc hội phải ban hành Luật Quản lý thuế để khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý thuế, luật này được thi hành từ ngày 01/7/2007.

- Thưa ông: Luật Quản lý thuế có những nội dung cơ bản gì?

+ Về tổng thể, Luật Quản lý thuế đã tạo lập khung pháp lý chung để thực thi tất cả các luật, pháp lệnh về thuế và các khoản thu khác thuộc NSNN, do cơ quan quản lý thuế quản lý thu. Luật Quản lý thuế sẽ khắc phục được tình trạng chia cắt, tách biệt về phương thức quản lý giữa các loại thuế. Từ đó, tạo nền tảng cho việc áp dụng một cơ chế quản lý thuế tiên tiến, hiện đại theo hướng tự tính, tự khai, tự nộp thuế. Đây là một cơ chế đề cao quyền và trách nhiệm của các chủ thể chấp hành pháp luật thuế. Công tác quản lý thuế sẽ được hiện đại hóa, phù hợp với thông lệ quản lý thuế quốc tế, phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế.

Luật Quản lý thuế bao gồm 14 chương, 120 điều, với 5 nội dung cơ bản quy định về đối tượng, phạm vi điều chỉnh của luật; nội dung công tác quản lý thuế; quyền và trách nhiệm của người nộp thuế; trách nhiệm, quyền hạn, nhiệm vụ của công chức thuế và của cơ quan liên quan về phối hợp với cơ quan thuế trong công tác quản lý thuế; trình tự công việc của từng nội dung quản lý thuế.

- Xin ông cho biết cụ thể hơn những nội dung đó?

+  Thứ nhất, là quy định phạm vi điều chỉnh thống nhất nội dung, nguyên tắc quản lý thuế đối với tất cả các loại thuế nội địa, thuế xuất khẩu, nhập khẩu và các khoản thu khác thuộc NSNN do cơ quan quản lý thuế quản lý thu theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, là quy định đối tượng áp dụng của Luật là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nộp thuế và nộp các khoản thu khác thuộc NSNN theo quy định của pháp luật; tổ chức, cá nhân khấu trừ thuế; tổ chức, cá nhân làm thủ tục về thuế thay người nộp thuế.

Thứ ba, là các thủ tục hành chính thuế được quy định đơn giản, rõ ràng, minh bạch nhằm nâng cao trách nhiệm và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người nộp thuế. Quy định rõ thứ tự thanh toán các khoản tiền thuế và các loại giấy tờ của từng loại hồ sơ thuế để người nộp thuế tự xác định trách nhiệm của mình và tránh sự tùy tiện của công chức quản lý thuế khi thi hành công vụ. Thống nhất thời hạn nộp hồ sơ khai thuế và thời hạn nộp thuế, phù hợp với tính chất của từng loại thuế; phương thức khai thuế của một số loại thuế phù hợp với thực tế. Gia hạn nộp thuế cho người nộp thuế trong các trường hợp bất khả kháng. Người nộp thuế được quyền lựa chọn phương thức thanh toán đối với số tiền thuế nộp thừa hoặc số tiền thuế được hoàn; được yêu cầu các cơ quan thuế hướng dẫn, giải thích và thực hiện đúng chính sách thuế; được bồi thường thiệt hại về thuế theo quy định và giữ bí mật thông tin do mình và tổ chức, cá nhân khác cung cấp phục vụ cho việc quản lý thuế.

Thứ tư, là quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý thuế nhằm phục vụ người nộp thuế và giảm sát quá trình tuân thủ pháp luật thuế có hiệu quả. Nhấn mạnh chức năng tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế...

Thứ năm, là nâng cao vai trò của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác quản lý thuế thông qua hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục và giám sát việc tuân thủ pháp luật thuế.

- Xin cảm ơn ông!

Hương Liên (thực hiện)