Trồng rau dường như không phải là điều gì xa lạ đối với người nông dân, Minh Tiến. Rau được trồng rải rác ở cả 6 thôn trong xã, song trồng tập trung và được thâm canh tốt để trở thành hàng hoá thì chủ yếu ở 3 thôn: Quang Minh, Minh Tân và Minh Phú. Các thôn này có lợi thế về diện tích đất màu. Ngoài ra, bà con còn chủ động trồng rau trên đất hai lúa. Lãnh đạo xã cho biết, nếu như trước đây bà con chưa thực sự chủ động trong việc thâm canh, cây rau vụ đông còn phải tuyên truyền vận động nhiều thì nay đã khác. Đó là, bà con đã chủ động bắt tay vào trồng rau sớm từ khoảng tháng 8, tháng 9 Dương lịch hay đã chủ động gieo rau giống thay vì mua cây giống ở chợ không bảo đảm chất lượng, chủng loại, tỷ lệ sống...

Với người trồng rau chuyên nghiệp ở Minh Tiến, ngay từ khoảng tháng 7, tháng 8 đã vào vụ. Thời kỳ đầu là trồng rau cải ngọt và chỉ sau 30 ngày cải ngọt được thu là chuyển tiếp sang bắp cải. Có những hộ còn trồng xen canh bắp cải ngay khi cải ngọt đang trong quá trình chuẩn bị cho thu hoạch.

Nắm bắt tâm lý của người tiêu dùng thường ưa chuộng sản phẩm cây trái đầu mùa, lại được giá nên năm nay những gia đình có diện tích rau bắp cải cho thu hoạch sớm là thắng lớn, bởi khi thị trường vẫn đang tiêu thụ rau bắp cải Trung Quốc với giá từ 10 - 12.000 đồng/kg thì việc xuất hiện rau bắp cải “ta” đã trở thành lựa chọn của phần lớn người nội trợ. Mùa rau năm nay được người dân nhận định là được giá và giữ giá, nhưng ngược lại cây rau lại khó trồng do khô hạn và sâu bệnh nhiều.

Bà Nguyễn Thị Loan - người trồng rau chuyên nghiệp ở thôn Quang Minh cho biết: “Năm nay làm rau vất vả lắm! Năm trước sau trận lũ lịch sử, được phù sa bồi đắp cây rau chỉ cần đặt xuống là lên, lại không sâu bệnh. Chưa bao giờ trồng rau dễ như thế, song giá rau lại rẻ bèo và nhanh xuống giá. Lúc chính vụ, mỗi cây rau nặng 2 kg cũng chỉ được 1- 2.000 đồng, thậm chí không bán kịp rau nổ trắng ngoài đồng. Năm nay, rau khó trồng nhưng lại được giá lúc cao thì bán được trên chục nghìn 1 kg và đến thời điểm này vẫn giữ ở mức 5 - 6.000 đồng/kg là người trồng rau yên tâm rồi”.

Trước đây, Minh Tiến có khoảng 10 ha rau màu. Sau đó, thấy hiệu quả kinh tế từ cây rau mang lại, nhiều hộ đã học hỏi kinh nghiệm mở rộng diện tích. Năm 2009, Minh Tiến trồng khoảng 25 ha, chủ yếu là rau bắp cải, số ít su hào, các loại rau khác và đậu đỗ các loại. Trên ruộng rau bắp cải đang bắt đầu cho thu hoạch, vợ chồng ông Nguyễn Văn Tơ, thôn Quang Minh đang chặt rau để chuẩn bị cho buổi chợ hôm sau. Ông Tơ cho biết, gia đình bắt đầu vào vụ rau bắp cải từ khoảng tháng 8 Dương lịch. Cho đến nay, đã trồng 3 đợt với tổng số 3.000 cây. Đầu mùa đã thu hoạch 1.000 cây bán được giá (bình quân 10.000 đồng/kg). Thời điểm hiện tại giá rau vẫn ổn định ở mức trên dưới 6.000 đồng/kg và với mức giá này, ước tính trong vòng 3 tháng với việc thâm canh 3.000 cây rau bắp cải, gia đình ông Tơ sẽ thu được khoảng 20 triệu đồng.

Là người trồng rau chuyên nghiệp khoảng trên 10 năm nay ông Tơ khẳng định với nhà nông nếu so sánh việc nuôi con gà, con lợn, trồng lúa, ngô, hay đậu đỗ gì thì cây bắp cải vẫn cho hiệu quả kinh tế cao nhất. Tuy nhiên, với sự khắc nghiệt về thời tiết thì để có được ruộng rau xanh tốt, cuốn tròn bánh men, vợ chồng ông Tơ đã phải bỏ nhiều công sức. Do các mương nước khô hạn, không bơm được nước tưới, hàng ngày phải gánh nước hàng trăm mét về tưới cho rau. Nhìn ruộng đất xung quanh vẫn còn nhiều diện tích chưa được tận dụng để trồng cấy, tôi băn khoăn tự hỏi: Hiệu quả kinh tế là vậy, sao bà con không mở rộng diện tích trồng rau? Câu trả lời của người trồng rau là quy luật cứ nhiều, cứ bội thu là lại rớt giá. Năm nay, cây rau được giá nhưng năng suất lại kém, khó trồng vì thế sản lượng giảm hẳn. Nếu như năm trước, mỗi cây rau bắp cải trung bình nặng từ 1,6 - 2 kg, thậm chí nặng hơn hơn thì năm nay chỉ nặng 1 - 1,5 kg là nhiều.

Người trồng rau chuyên nghiệp ở Minh Tiến đã ngày càng năng động hơn trước cơ chế thị trường từ việc chọn giống rau. Trong khi trên thị trường vẫn có giống bắp cải lá mỏng, rau cứng và ăn hơi chát thì bà con ở Minh Tiến chỉ chuyên trồng giống bắp cải KS lá dày, xoăn, ăn mềm, ngọt và được nhiều người tiêu dùng lựa chọn. Mùa vụ cũng được bà con đẩy lên sớm hơn để bán được giá khi thu hoạch đầu mùa, rồi chuyển tiếp các giống rau để thu hiệu quả cao hơn. Chẳng hạn, lúc này khi cây bắp cải đã bắt đầu xuống giá cũng là lúc rau trên đồng đã thu hoạch vãn, bà con tận dụng diện tích đã thu hoạch chuyển sang trồng súp lơ để chuẩn bị hàng tiêu thụ trong dịp tết...

Thực tế hiệu quả kinh tế từ cây rau vụ đông ở Minh Tiến là rõ nét, song để người trồng rau ngày càng chuyên nghiệp hơn, đỡ vất vả hơn và hiệu quả kinh tế cao hơn thì hệ thống kênh mương nội đồng cũng cần được đầu tư xây dựng kiên cố, có khả năng trữ nước cho mùa khô hạn thuận lợi cho việc tưới tiêu (mương nước ở thôn Quang Minh vẫn chỉ là mương đất). Bên cạnh đó, người dân rất cần sự vào cuộc của nhà chuyên môn trước những sâu bệnh lạ như: bệnh vàng lá, vẹo nửa cây... để người làm rau ở Minh Tiến phát huy được tiềm năng đất đai vốn có và kinh nghiệm sản xuất thoát nghèo và làm giàu chính đáng trên đồng đất quê hương.

 Ngọc Tú