Theo ông Trần Huy Trường, Phó chánh Thanh tra Bộ Tài chính, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về kiểm soát giá các mặt hàng thiết yếu, tháng 3-2010 Bộ Tài chính tổ chức 6 đoàn kiểm tra 6 doanh nghiệp thép bao gồm đại diện của các đơn vị như Cục Quản lý Giá, Cục Tài chính doanh nghiệp, Thanh tra Tài chính...

Kỷ lục điều chỉnh giá thép

Qua kiểm tra 6 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thép xây dựng, báo cáo của thanh tra Bộ Tài chính cho thấy trong vòng một năm qua, dù kinh doanh không đạt lợi nhuận cao nhưng các doanh nghiệp thép đã có số lần điều chỉnh giá kỷ lục.

Đáng lưu ý, không chỉ trong 3 tháng đầu năm 2010, giá thép mới tăng mà ngay trong năm 2009, trong suy giảm kinh tế, các doanh nghiệp thép đã điều chỉnh thép nhiều lần, có tăng có giảm nhưng tổng thể vẫn tăng.

Cụ thể với 6 đơn vị được kiểm tra và nhiều loại sản phẩm, Tổng công ty thép VN đã điều chỉnh giá 31 lần, tăng khoảng 6,7%. Công ty CP Kim khí miền Trung điều chỉnh 32 lần, tăng 7,5%. Công ty CP Gang thép Thái Nguyên điều chỉnh 20 lần, tăng khoảng 5,5%. Đặc biệt, Công ty CP Kim khí Hà Nội đã điều chỉnh giá tới 163 lần, tăng giá khoảng 0,7%. Theo Thanh tra Bộ Tài chính, mức giá các mặt hàng thép xây dựng trên thị trường cuối năm 2009 so với đầu năm đã tăng bình quân khoảng từ 6%- 7,5%.

Bước sang năm 2010, Thanh tra Bộ Tài chính khẳng định trong 3 tháng đầu năm, giá thép xây dựng của các doanh nghiệp đều có xu hướng tăng giá mạnh. Mức tăng giá từ đầu năm đến ngày 23-3-2010 là trên 13% và đã tăng cao hơn gần gấp đôi mức tăng giá bình quân của cả năm 2009. Từ ngày 15-3 đến 23-3-2010 (thời điểm đang tiến hành kiểm tra), Tổng công ty Thép Việt Nam điều chỉnh 4 lần, tăng bình quân 1.300đồng/kg, tăng khoảng 13%. Công ty CP Gang thép Thái Nguyên điều chỉnh 5 lần, tăng khoảng 7,8%. Công ty CP Kim khí Hà Nội điều chỉnh 21 lần, tăng khoảng 6,07%; Công ty CP Kim khí miền Trung điều chỉnh 4 lần, tăng khoảng 1,9%.

Xử phạt 5 trên 6 doanh nghiệp được kiểm tra

Theo ông Trần Huy Trường, thời gian kiểm tra các doanh nghiệp thép lần này vẫn hạn hẹp, mỗi đơn vị chỉ có 5 ngày, trong khi khối lượng công việc rất lớn. Dù chưa phát hiện những sai phạm nghiêm trọng về giá như tăng bất hợp lý nhưng Thanh tra Bộ Tài chính đã nhanh chóng phát hiện và phải tiến hành xử phạt 5 trên 6 doanh nghiệp được kiểm tra.

Lý do, thép là mặt hàng thuộc diện đăng ký giá nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn không đăng ký. Việc niêm yết giá cũng chưa được chấp hành tốt. “Tuy nhiên, theo khung xử phạt vi phạm hành chính hiện nay, chúng tôi mới xử phạt 5 đơn vị mỗi nơi khoảng 7,5 triệu đồng, tổng cộng chỉ 31,5 triệu” - ông Trường nói.

Trước thực trạng nhiều mặt hàng thép tăng giá nhưng doanh nghiệp vẫn lỗ hoặc lãi rất ít (Tổng công ty Thép Việt Nam: lỗ 791 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên: lãi 73,8 tỷ đồng; Công ty Cổ phần thép Vạn Lợi: lỗ 172 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Thép Đình Vũ: lỗ 171,9 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Kim khí Hà Nội: lỗ 20 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Kim khí miền Trung: lãi 10 tỷ đồng), ông Trần Huy Trường cho biết do giá thép 2009 giảm mạnh, nhiều doanh nghiệp nhập phôi giá cao từ 2008 nên chính lượng hàng tồn kho này khiến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thép 2009 giảm.

Tuy nhiên, ông Trường công nhận Thanh tra Tài chính chỉ có thể kiểm tra trên sổ sách kế toán của doanh nghiệp. Việc một số doanh nghiệp thép có thể công bố giá thấp, nhưng doanh nghiệp muốn mua được phải trả giá cao hơn, ông Trường công nhận thực tế có thể có khả năng đó, nhưng việc này không thể hiện trên sổ sách kế toán nên rất khó phát hiện. “Để phát hiện những hành vi này, cần những cơ quan điều tra vào cuộc” - ông Trường nói.

Về nguyên nhân tăng giá, Thanh tra Tài chính cho biết không phát hiện được sai phạm lớn nào, giá thép tăng trong quý I-2010 chủ yếu tăng do giá phôi thép và thép phế liệu thế giới tăng cao.

Tuy vậy, ông Trần Huy Trường công nhận, thời gian tiến hành kiểm tra của Thanh tra Tài chính chỉ từ 15 - 23-3-2010 nên chưa “phủ” được khoảng giá thép tăng mạnh, tăng liên tục thời gian gần đây. Trước thông tin doanh nghiệp thép đã tăng giá 20% trong 15 ngày liên tiếp, ông Trường cho biết Thanh tra Bộ Tài chính vẫn đang theo dõi và nắm tình hình, nếu cần thiết sẽ đề xuất biện pháp phù hợp. Nhiệm vụ chính ở đây sẽ là Cục Quản lý Giá.

Trước thực tế kiểm tra các doanh nghiệp thép, Thanh tra Bộ Tài chính đã cho rằng dù giá đầu vào tăng, tỷ giá ngoại tệ tăng, giá xăng dầu, điện… tăng nhưng các doanh nghiệp thép vẫn cần rà soát toàn bộ các khâu trong quy trình sản xuất, tiết kiệm thêm chi phí, hạ giá thành và giá bán sản phẩm.

Ông Trần Huy Trường cho biết các doanh nghiệp vẫn có thể rút ngắn quy trình vốn, sử dụng vốn tự có hiệu quả hơn, duy trì mức tồn kho hợp lý để vừa giảm giá sản phẩm, vừa có thể bình ổn giá thị trường.

Cơ chế chính sách hiện nay cũng còn những bất cập, như chỉ doanh nghiệp có 51% vốn nhà nước mới phải đăng ký giá trong khi có nhiều doanh nghiệp thép lớn vốn nước ngoài hoặc tư nhân chi phối không phải làm điều này nên Thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị cần sửa thông tư 104/2008 của Bộ Tài chính để đưa tất cả doanh nghiệp thép vào diện phải đăng ký giá.

(Theo TTO)