Khu TĐC của thôn 6, xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên xây dựng xong và bàn giao cho xã từ năm 2010, đến nay, vẫn chưa có hộ nào chuyển đến mặc dù nằm ngay cạnh tỉnh lộ Yên Bái - Khe Sang.

Ông Hoàng Xuân Thượng - Chủ tịch UBND xã cho biết: “Người dân không muốn chuyển đến đây vì việc đi lại, lao động sản xuất sẽ bất lợi. Ban đầu, chỉ có 1 hộ đăng ký nhưng Sở Giao thông vận tải (GTVT) đã khảo sát và tiến hành xây dựng khu TĐC có quy mô cho 8 hộ dân. Tuy nhiên khi chuẩn bị xây dựng, hộ dân trên cũng đã rút đơn. Hiện nay, có nhiều hộ dân đăng ký xin được vào TĐC nhưng không nằm trong diện được TĐC. Chính vì vậy, cho đến nay, khu TĐC thôn 6 vẫn chưa có hộ dân nào chuyển đến”.

Ông Đỗ Nhân Nghĩa - Phó giám đốc Sở GTVT cho biết: "Công tác TĐC thực hiện theo đúng văn bản của Bộ GTVT, theo nguyện vọng của người dân, dù chỉ có 1 hộ đăng ký nhưng vẫn bố trí TĐC. Nhiều địa phương không có quỹ đất rộng để có thể bố trí tái TĐC số lượng lớn nên phải bố trí nhiều khu cùng một xã. Mặt khác, các hộ tuy đã di chuyển chỗ ở nhưng đất canh tác nông nghiệp vẫn ở tại thôn, họ không thể đến ở một nơi quá xa, bất tiện cho công việc đồng áng”. 

Theo báo cáo của Ban Quản lý Dự án công trình giao thông, tổng số xây dựng 34 khu TĐC, thiết kế TĐC và dự phòng cho 436 hộ, trong đó, đã bố trí 338 hộ bao gồm TĐC đợt 1 cho các hộ đăng ký ban đầu và bố trí TĐC bổ sung cho những hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp do quá trình thi công.

Bàn giao từ năm 2010 nhưng đến nay khu tái định cư thôn 6, xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên vẫn chưa có hộ nào đến ở.

Hiện nay, sau khi rà soát, các địa phương vẫn tiếp tục phải giải quyết những ảnh hưởng do thi công đường cao tốc đối với những hộ nằm ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng của Dự án (nhà treo cao, đắp sâu, không có lối vào...) cần được bố trí TĐC là 28 hộ. Như vậy, vẫn còn 103 lô đất dự phòng chưa có phương án xử lý. UBND tỉnh đã có đề nghị Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT cho phép tỉnh Yên Bái sử dụng phần diện tích đất dự phòng còn lại trong các khu TĐC để bố trí tái định cư cho các hộ dân phát sinh do ảnh hưởng của Dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai và các dự án xây dựng giao thông khác trên địa bàn tỉnh.

Nhìn từ công tác xây dựng các khu TĐC của Dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai có thể nhận thấy còn nhiều bất cập. Các khu TĐC xây dựng tiến độ chậm, người dân đã di dời và tự tìm nơi ở mới ổn định. Vài năm sau, khi các khu TĐC mới hoàn thành, lúc này, người dân không muốn tiếp tục di chuyển, dẫn đến nhiều hộ rút đơn. Trong thực hiện các dự án di dân TĐC lớn, các ngành chức năng đã quan tâm nhiều đến việc bố trí TĐC cho người dân phải di dời nhà cửa, tuy nhiên, việc bố trí TĐC một cách nhỏ lẻ, xây dựng nhiều khu TĐC ở cùng một xã có thật sự cần thiết? Trong tương lai, còn nhiều dự án phải di dân, việc xây dựng các khu TĐC cần cân nhắc đến tính hiệu quả và tiết kiệm chi phí đầu tư. Cấp ủy, chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân để công tác TĐC phát huy được hiệu quả cao nhất. 

Anh Dũng