Với trên 145 ngàn dân của 13 dân tộc, huyện Văn Chấn có 31 xã, thị trấn trong đó có nhiều xã vùng cao đặc biệt khó khăn. Do kinh tế chậm phát triển, trình độ dân trí không đồng đều, còn tồn tại nhiều phong tục tập quán, sinh hoạt lạc hậu... đã tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của nhân dân.

Được sự hỗ trợ của Dự án, mạng lưới y tế cơ sở được củng cố duy trì, đội ngũ cán bộ y tế cơ sở được đào tạo, nâng cao về trình độ chuyên môn. Đã có 167 nhân viên y tế thôn, bản được đào tạo mới, và sau khi được đào tạo, trên 80% nhân viên đã làm tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Thông qua nhiều lớp đào tạo khác, năng lực chuyên môn và quản lý của cán bộ y tế từ huyện đến thôn bản được cải thiện; chất lượng khám chữa bệnh, phòng bệnh tại các trạm y tế được nâng cao, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ban đầu tại cơ sở.

Cùng với đó, công tác truyền thông đã được tổ chức thường xuyên. Thông qua các buổi họp thôn bản, truyền thông lồng ghép, tư vấn sức khỏe, qua hệ thống loa truyền thanh... nhận thức của nhân dân về giữ gìn sức khỏe đã được nâng lên, hành vi về chăm sóc sức khỏe đã thay đổi. Người dân đã đến khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế khi có bệnh, sử dụng hố xí, giếng nước hợp vệ sinh; rời chuồng gia súc xa nhà ở; tiến hành vệ sinh khu vực nhà ở và thôn bản...

Tỷ lệ phụ nữ có thai được khám đủ 3 lần tại cơ sở y tế tăng từ 56,7% năm 2002 lên 83,6% năm 2006, tỷ lệ các bà mẹ sinh con được cán bộ y tế đỡ đẻ nâng từ 53,4% lên 77,7%; tỷ lệ trẻ em mắc bệnh tiêu chảy giảm từ 28,2% xuống còn 13,6%, tỷ lệ mắc bệnh hô hấp giảm từ 35,4% xuống còn 20,1%; tỷ lệ chuyển tuyến của trạm y tế xã giảm từ 25,8% xuống còn 18,1%.

Đặc biệt, tại 3 xã: Nậm Lành, Suối Giàng và Đồng Khê là những xã đã được chọn để làm thí điểm, kết quả đạt cao hơn: tỷ lệ ca đẻ được cán bộ y tế đỡ đạt từ  61,8% đến 71,5%; tỷ lệ trẻ em mắc bệnh tiêu chảy giảm xuống còn từ 9,8% đến 11,5%; tỷ lệ trẻ em mắc bệnh đường hô hấp giảm còn 10,6% đến 14,9%; tỷ lệ chuyển tuyến của trạm y tế xã giảm xuống còn từ 13,2% đến 16,7%.

Quan trọng hơn, tại các xã này, nhân dân đã nhiệt tình tham gia xây dựng các công trình vệ sinh, nước sạch. Nhân dân xã Đồng Khê đã đóng góp đào 57 giếng nước, làm 146 hố xí, 123 nhà tắm; xã Suối Giàng làm mới 65 hố xí, 45 nhà tắm, 68 bể nước tự chảy; xã Nậm Lành làm 81 hố xí, 51 nhà tắm. Đến nay, 70% hộ dân của 3 xã đã đào hố rác thải, 80% hộ rời chuồng gia súc xa nhà và 100% hộ tham gia vệ sinh làng bản, vệ sinh gia đình.

Việc triển khai Dự án Phát triển y tế dựa vào cộng đồng tại Văn Chấn đã đem lại hiệu quả rõ rệt, vừa nâng cao chất lượng công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, vừa làm thay đổi nhận thức và hành vi của người dân đối với sức khỏe của bản thân và cộng đồng. Dự án đã góp phần tích cực để xã Đồng Khê và xã Nậm Lành đạt chuẩn quốc gia về y tế xã.

Nguyễn Đình