Con đường đất pha lẫn đá gan gà đang được mở rộng, nâng cấp. Sau mấy ngày trời mưa, đường trơn, đất bám, chiếc xe U-oát già nua chập chồm cõng chúng tôi nhảy trên những rãnh sống trâu rồi nghiêng nghiêng bám theo vách núi ì ạch lên với đỉnh Phình Hồ heo hút mù sương.

Chọn Phình Hồ để mở lớp truyền thông công tác dân số vì đây là xã có tỷ lệ sinh còn cao. Và cũng từ lớp truyền thông, biết bao câu chuyện khôi hài nảy sinh từ thực tiễn công tác truyền thông trên địa bàn xã.

Năm 2006, toàn xã Phình Hồ, số sinh là 21 người, trong đó có 9 trường hợp sinh con thứ ba, thứ tư. Toàn xã có 171 hộ, 1.139 nhân khẩu, có 47 hộ là đồng bào công giáo, nhiều hộ có từ 8 đến 10 khẩu. Số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (từ 15 đến 49 tuổi) có 568 chị, trong đó số đã xây dựng gia đình là 178 nhưng mới có 131 người đăng ký thực hiện các biện pháp tránh thai.

Trong đợt truyền thông cao điểm tháng 8 vừa qua mới vận động được 41 chị thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại. Tham dự lớp truyền thông có các già làng, trưởng bản, trưởng các dòng họ, Ban chấp hành Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên, thành viên khối dân vận xã và Ban hành giáo họ đạo Phình Hồ.

Sau khi nghe tuyên truyền về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp lệnh của Nhà nước về công tác dân số, nghe truyền thông về các biện pháp tránh thai hiện đại, về ý thức sinh sản có trách nhiệm theo lời răn của Chúa đối với đồng bào công giáo nhằm thực hiện tốt công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình thực hiện giảm sinh và không sinh con thứ 3; đồng chí Sùng A Đơ - Bí thư Đảng bộ xã đã nhấn mạnh lại bằng tiếng Mông và giao nhiệm vụ cho các tổ chức đoàn thể dưới sự tập hợp của Mặt trận Tổ quốc, cần làm tốt hơn nữa công tác vận động, thuyết phục và hướng dẫn mọi người để tham gia thực hiện có hiệu quả.

Một ông trưởng dòng họ nói: "Lúc nào mình cũng nhắc nhở con cháu phải nghe theo chủ trương của Đảng, sinh ít con thôi, như thế mới cho chúng nó ăn đầy đủ và mới cho chúng nó đi học được! Còn chuyện tránh thai, mình bảo lúc nào người vợ "có hành tháng" (ý chỉ chu kỳ tháng của người phụ nữ) thì người chồng phải tránh xa, không được ngủ cùng, những ngày khác thì thoải mái, không việc gì đâu!". Cả hội trường cười ồ lên, thế chẳng trách họ nhà ông mới có người sinh con thứ ba!

Một già làng khác thì bày tỏ băn khoăn: "Cán bộ bảo dùng thuốc tránh thai, mình nghĩ thuốc có chất độc thì mới làm cho không thành thai, như thế là có ngấm độc vào cơ thể chứ, mình không muốn các con cháu uống thuốc tránh thai đâu!".

Một cán bộ Hội Nông dân cho biết: "Vấn đề đặt vòng cho phụ nữ đã sinh con ở vùng cao khó đạt kết quả cao, bởi vì chị em hàng ngày lên núi, cuốc nương, khi xuống núi phải đi như chạy nên vẫn bị lệch vòng hoặc tụt vòng thôi!".

Chị Phó chủ tịch Hội Phụ nữ xã cũng nêu lên thực trạng: số chị em đăng ký dùng thuốc tránh thai thường hay quên hoặc uống không đúng giờ do mải làm việc, vì vậy biện pháp này cũng kém hiệu quả...

Thế mới biết cũng là "rất tích cực tuyên truyền" nhưng tuyên truyền không đúng cách hoặc nghiên cứu áp dụng không phù hợp với điều kiện thực tế ở vùng cao thì hiệu quả cũng vẫn là "dậm chân tại chỗ" thậm chí có khi còn ngược lại.

Từ thực tế trên, rõ ràng công tác dân số ở Phình Hồ nói riêng và vùng cao nói chung vẫn là một vấn đề nan giải, là công việc không thể giải quyết ngay một sớm một chiều, các cán bộ làm công tác dân số và các lực lượng dân vận vẫn phải thường xuyên tăng cường sự phối hợp, phải đến với từng người dân để tìm hiểu tâm tư nguyện vọng, tìm hiểu những khó khăn, vướng mắc ngay trong nhận thức của họ để tiếp tục tuyên truyền, vận động, hướng dẫn mọi người thực hiện có hiệu quả các biện pháp tránh thai, vận động xây dựng gia đình văn hóa theo mô hình sinh ít con, nuôi con khỏe, dạy con ngoan, cho con ăn học đến nơi, đến chốn, chuẩn bị mọi điều kiện tốt nhất cho những thế hệ tương lai có sức khỏe, có tri thức để xây dựng quê hương tiến lên giàu mạnh.

Tạm biệt Phình Hồ, đoạn đường hơn 3km từ trung tâm trụ sở xã trở ra đang chuẩn bị được rải cấp phối, cứng hóa mặt đường. Hy vọng một ngày không xa nữa toàn bộ con đường đất dốc ngoằn nghèo xuống chân núi sẽ  được làm nền cứng, trải nhựa, nước mùa mưa không thể phá thành những rãnh sâu như bây giờ. Cũng hy vọng một ngày trở lại, chúng tôi sẽ được nghe nhiều chuyện vui từ kết quả công tác dân số - gia đình và trẻ em, sẽ được thấy một diện mại mới của Phình Hồ trong nhịp sống tươi vui, no đủ và ngập tràn hạnh phúc.

Nguyễn Thị Thanh