Bao giờ tình trạng này mới được giải quyết và phương pháp tuyên truyền ra sao để người dân nâng cao nhận thức về công tác dân số là một vấn đề cần bàn.

Theo ông Nguyễn Duy Ninh- Chủ nhiệm Uỷ ban Dân số- Gia đình và Trẻ em ( DSGĐ&TE) huyện: “ Tình trạng sinh con thứ 3 cao như vậy là do trình độ của cán bộ chuyên trách, cộng tác viên thôn bản kém. Cấp ủy, chính quyền các xã chưa thực sự quan tâm chỉ đạo đến công tác dân số và phong tục, tập quán lạc hậu, nhận thức của người dân còn thấp”.

Với quan niệm là gia đình nào không có con trai thì con gái không được thừa hưởng gia tài mà phần đó được chia cho những người trong dòng họ. Hoặc khi gia đình có người mất mà không có con trai nối dõi thì phải làm đám ma ở phía chái mà không được vào trong nhà để ra. Vì vậy, nhiều gia đình người Mông đã cố sinh con thứ 3 với mong muốn có con trai nối dõi và họ không ngại ngần vi phạm Pháp lệnh Dân số rồi nộp phạt. Nhiều khi người dân sử dụng các biện pháp tránh thai cũng chỉ mang tính chất chống đối. Có những trường hợp sau khi đến trạm y tế đặt vòng để hưởng 20.000 đồng, nhưng về đến nhà lập tức tháo bỏ.

Thực tế của việc 9 cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 cũng phần nào phản ánh những khó khăn trong quá trình tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện Pháp lệnh Dân số. Còn về việc các trường hợp cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 thì xử lý ra sao? Đồng chí đã trả lời: “Tất cả các trường hợp sinh con thứ 3 đều bị phạt 200.000 đồng trở lên, còn đối với cán bộ, đảng viên vi phạm lần đầu thì làm kiểm điểm, vi phạm lần 2 khai trừ khỏi Đảng hoặc buộc thôi việc!”. Tuy nhiên, đến thời điểm này trên địa bàn huyện vẫn chưa có trường hợp cán bộ, đảng viên nào bị khai trừ khỏi Đảng và buộc thôi việc...

Bên cạnh đó, cấp ủy và chính quyền cơ sở cũng như đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên chưa thực sự vào cuộc; chưa đến tận hộ gia đình, chưa sâu sát với đời sống của nhân dân; chưa tham mưu hay giúp người dân xóa bỏ các hủ tục lạc hậu; chưa phân tích được tác hại của sự phân biệt, kỳ thị giữa con trai và con gái; chưa thực sự làm thay đổi nếp nghĩ của người dân vùng cao. Vì vậy, 235 trường hợp sinh con thứ 3 đều thuộc các xã vùng cao như: Nậm Có, Nậm Khắt. Púng Luông, Cao Phạ... Số cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 tập trung cao ở các xã như: Dế Xu Phình 4 trường hợp, còn lại ở các xã Khau Mang và La Pán Tẩn.

Để giảm tỷ lệ cặp vợ chồng sinh con thứ 3 ở Mù Cang Chải không thể  thực hiện trong một sớm một chiều, hoặc chỉ có nói mà không đi đôi với làm. Thiết nghĩ, muốn giảm được tình trạng này, trong thời gian tới cùng với công tác tuyên truyên vận động thì cấp uỷ, chính quyền các xã Mù Cang Chải cần quan tâm thường xuyên hơn đến công tác tuyên truyền về dân số để người dân thực sự nâng cao nhận thức. Đồng thời cũng phải xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ, đảng viên và những cặp vợ chồng sinh con thứ 3 theo quy định của Pháp lệnh Dân số...

Có như vậy, Mù Cang Chải mới giảm được tình trạng sinh con thứ 3 và cũng từ đó đời sống người dân vùng cao mới sớm thoát khỏi đói nghèo.

Trần Ngọc