Sinh năm 1963, là mẹ của 4 người con, giờ đã là bà nội bà ngoại, sống trong một gia đình có bốn thế hệ nhưng chị Nguyễn Thị Nghĩa - Trưởng thôn Hùng 1, xã Cảm Nhân vẫn giữ được nét tươi trẻ của mình. Chị đón tôi vừa lúc đi thăm đồng về, thấy nụ cười thường trực trên môi, vậy là biết lúa năm nay của thôn bội thu. Chị nhỏ nhẹ:

-Thăm đồng để gặt sớm, lấy giống ngô về làm vụ ngô đông cho kịp anh ạ!

Tôi hỏi chị:

-Làm trưởng thôn khó nhất là việc gì?

Tưởng chị sẽ nói tới trăm ngàn phụ cấp hàng tháng. Nhưng không. Chị nói:

-Khó khăn nhất là lúc làm hội trường thôn, đàn bà con gái bọn em có biết cây que, nhà cửa ra làm sao đâu. Em lo. Sau khi đưa ra Chi bộ bàn, các chi hội, Chi đoàn, các cụ bàn, rồi cả thôn ủng hộ.

Nhìn căn nhà hội trường thôn khang trang trị giá 20 triệu đồng do dân góp làm nên, tôi mừng vì vị nữ trưởng thôn này đã biết chuyển cái lo của mình thành nỗi lo chung của cộng đồng. Nhà hội trường giờ đã thành nơi sinh hoạt định kỳ vào chiều mồng 3 hàng tháng của Chi bộ, rồi từ mồng 5 đến mồng 8, cứ thế buổi chiều là sinh hoạt của các chi hội, Chi đoàn. Tôi hỏi chị:

-Thế, họp cứ phải báo à?

-Không anh à, quy chế rồi. Cứ đến buổi chiều theo quy định, Chi bộ, các đoàn thể tự đến họp, nhỡ có việc đột xuất trong thôn xảy ra mới phải báo hoãn thôi.

Khi biết chị còn là Tổ trưởng Tín chấp vay vốn của ngân hàng, đang quản lý số vốn của các hộ trong thôn vay tới hơn 230 triệu đồng nên gặp chị, tôi cứ mường tượng ra bao khó khăn chồng chất của người nữ trưởng thôn dân tộc Tày này. Chị còn là con dâu của gia đình ở cùng với bố mẹ chồng; là mẹ của con trai, con gái, con dâu, con rể; là bà của các cháu; là Phó Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ Vay vốn; là trưởng thôn đã ba năm, thôn có 85 hộ gồm các dân tộc: Kinh, Tày, Dao, Cao Lan. Nhìn căn nhà sàn ngăn nắp, vườn ao, sân nhà, đường vào vuông vức, căn cơ, sạch sẽ mới biết cái nghĩ, cái làm ở con người này nề nếp lắm.

Xã Cảm Nhân có 18 thôn, đến nay đã ra mắt được ba làng văn hóa và hai thôn có hội trường. Kỳ lạ nữa, trong đó có hai thôn do nữ làm trưởng thôn đã hoàn thành tiêu chí đó.

Đến thôn Tích Trung 2, mới biết chị Nguyễn Thị Bầu làm Trưởng thôn đã gần 10 năm nay. Thôn chị có 108 hộ gồm dân tộc Kinh và Tày. Vừa làm Trưởng thôn, chị Bầu còn là Phó Bí thư Chi bộ, Chi hội trưởng Phụ nữ, Tổ trưởng Tín chấp vay vốn ngân hàng. Thì ra, việc nhận làm tín chấp đưa tiền cho hội viên vay để phát triển kinh tế, mở mang ngành nghề, nâng cao đời sống là việc làm cần thiết để chị thường xuyên có mối quan hệ khăng khít, hữu cơ với mọi người. Khi đời sống nâng lên, có của ăn của để, chị cùng Chi bộ hô hào dân góp sức, góp tiền làm hội trường thôn, sửa đường, đào mương là dân ủng hộ ngay. Theo số liệu của xã thì ở hai thôn này, số hộ giàu và khá ngày một nhân lên, số hộ nghèo chỉ còn 5% đến 7% ở mỗi thôn. Tôi được biết, có nhiều đấng mày râu ở các xã trong vùng, khi dân bầu làm trưởng thôn thì tìm mọi cách trốn chạy bằng được. Vì nếu chỉ cần nhà có xe trâu đi chở thuê, một ngày cũng bỏ túi cả trăm ngàn, chả vất vả cơm nhà... “vác tù và hàng tổng” như cái chức trưởng thôn ngày ngày lo lắng, va chạm biết bao công việc với dân. Thế đấy! Cơ chế thị trường mà. Giận mà thương, thương mà giận.

Chị Bầu năm nay đã 51 tuổi, gần 10 năm chị cần mẫn với công việc của một trưởng thôn. Chị chẳng đòi hỏi một điều gì cao xa mà rất phấn khởi vì bà con đã tin tưởng mình. Gặp hai nữ trưởng thôn, hai chị đều tâm huyết một điều là: dù việc nhỏ bé nhưng phải hoàn thành tốt công việc của mình đối với dân, với Đảng thì chẳng xấu hổ với ai cả. Rồi hai nữ trưởng thôn còn bộc bạch bí quyết thành công của mình đó là: luôn thực hiện tốt quy chế dân chủ, dân biết, dân bàn - đó là chiếc chìa khóa vạn năng để giữ và đưa phong trào đi lên.

Hoàng Tương Lai