Những năm trước đây, mẹ liệt sĩ Nguyễn Thị Xiết ở thôn 7, thị trấn Yên Bình (Yên Bình) sống cùng gia đình người cháu trong căn nhà nhỏ cũ kĩ. Hằng ngày, nhìn con cháu trong không gian sống chật chội, bí bách, đi lại vất vả nhất là những lúc mưa gió, bà ước ao có một căn nhà mới... Nhưng không ruộng nương, không đồi, vợ chồng người cháu chỉ đi làm thuê để mưu sinh nên làm nhà vừa là niềm mong mỏi vừa là mối lo lớn.

Năm 2007, cơ hội làm nhà mới đã trở thành hiện thực khi mẹ Xiết được hỗ trợ 10 triệu đồng từ Quĩ “Đền ơn đáp nghĩa”. Khoản tiền này đã giúp mẹ trang trải phần nào khi làm ngôi nhà gần 40 triệu đồng. Mẹ tâm sự: “Nhờ được hỗ trợ mà gia đình tôi có điều kiện làm nhà sớm hơn. Con cháu có chỗ ở tử tế hơn là tôi thấy yên tâm nhiều lắm!”.

Còn ngôi nhà xây hiện nay của gia đình người thương binh Nguyễn Viết Vinh ở thôn 3, xã Đại Đồng (Yên Bình) được làm mới 7 năm trước đây cũng có nguồn kinh phí hỗ trợ 10 triệu đồng từ Quĩ “Đền ơn đáp nghĩa”. Trở về địa phương với một chân gửi lại chiến trường, xếp hạng thương binh 2/4, cuộc sống quả là nhiều khó khăn đối với gia đình ông Vinh. Ngôi nhà cũ của gia đình cao chon von so với mặt đường khiến việc đi lại của ông càng thêm khó khăn. Xác định phải vay mượn thêm, dẫu rất khó khăn nhưng ông Vinh và gia đình khi ấy vẫn quyết tâm đánh đất, làm nhà. Lo toan, chắt chiu để trả nợ, cuộc sống cũng dần ổn định trong ngôi nhà mới. Bản thân đi lại thuận tiện hơn và cũng là giảm bớt vất vả cho vợ con - điều đó giúp ông an lòng hơn cả, nhất là khi tuổi ngày càng cao, sức khỏe thêm giảm sút.

Hỗ trợ làm nhà tình nghĩa được huyện Yên Bình xác định là một hoạt động thiết thực trong phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”. Những năm qua, huyện chú trọng quan tâm đến hoạt động này. Đến nay, toàn huyện có hơn 50 ngôi nhà tình nghĩa được hỗ trợ làm mới, nhiều nhà khác được hỗ trợ tu sửa đã góp phần ổn định cuộc sống các gia đình chính sách, nhất là những gia đình khó khăn.

Bà Lương Thị Quỳnh ở thị trấn Yên Bình, là vợ liệt sĩ được hỗ trợ 20 triệu đồng làm nhà năm ngoái đã chia sẻ: “Làm xong nhà là gia đình đã làm xong một việc lớn. Bây giờ, tôi và con cháu có thể yên tâm lao động sản xuất, không phải bận tâm đến nắng mưa như trước nữa”. Làm nhà là một việc lớn đối mỗi gia đình nói chung và lại càng là một việc lớn hơn đối với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, kinh tế eo hẹp. Vì thế, cùng với số tiền hỗ trợ, nhiều gia đình chính sách đã phải vay mượn thêm. Tiếp tục chia sẻ khó khăn ấy, năm 2009, tỉnh Yên Bái đã nâng mức hỗ trợ làm nhà tình nghĩa. Cụ thể, mỗi căn nhà được hỗ trợ 30 triệu đồng trở lên từ Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, trong đó quỹ cấp tỉnh 20 triệu đồng và quỹ cấp huyện, thị, thành phố 10 triệu đồng.

Với mức hỗ trợ mới, bà Nguyễn Thị Dậu - vợ liệt sĩ ở thôn Đồng Lâm, xã Thịnh Hưng cho biết: “Trong lúc đang tích lũy từng đồng để làm nhà thì khoản tiền hỗ trợ này có ý nghĩa rất lớn với gia đình tôi vì sẽ trang trải gần nửa kinh phí cho việc đó”. Ước mơ có ngôi nhà mới bao năm nay thay thế ngôi nhà cũ với lối đi lại gồ ghề đã có lần khiến bà ngã gãy tay giờ sắp thành hiện thực. Ngôi nhà đang trong quá trình hoàn thiện và sẽ là một trong bốn ngôi nhà tình nghĩa hoàn thành trong năm nay theo kế hoạch của huyện Yên Bình.

Nỗ lực vận động xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” - nguồn lực chủ yếu hỗ trợ làm nhà tình nghĩa, song hiện nay, những người làm công tác thương binh - xã hội ở Yên Bình không khỏi băn khoăn... Bà Phan Thị Hà - Phó phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện cho biết: “Năm 2009, nguồn tồn dư từ những năm trước chuyển sang của Quĩ “Đền ơn đáp nghĩa” huyện khoảng 100 triệu đồng.

Từ đầu năm đến nay, các hoạt động hỗ trợ làm mới và tu sửa nhà ở, trợ cấp khó khăn... cho các gia đình chính sách là khoảng 90 triệu đồng. Vì thế, hoạt động này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc ủng hộ, xây dựng quỹ trong thời gian tới. Tuy nhiên, năm nay, việc ủng hộ quỹ của huyện không giao chỉ tiêu về các đơn vị, cơ quan, tổ chức như trước đây nữa. Ở một số đơn vị, kết quả ủng hộ kém hiệu quả hơn và tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến hoạt động đền ơn đáp nghĩa, trong đó có nguồn hỗ trợ làm nhà tình nghĩa”.

Nỗi băn khoăn, lo ngại của những người trực tiếp làm công tác thương binh - liệt sĩ, người có công không chỉ riêng ở huyện Yên Bình rất cần sự sẻ chia của các tổ chức, đoàn thể, cá nhân. Hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc người có công với cách mạng là tình cảm và cũng là trách nhiệm của mỗi người, của toàn xã hội.

 P.V