Qua kết quả giám sát, Đoàn đã đánh giá một số nội dung chủ yếu như sau:

Về tổ chức bộ máy: Thực hiện Nghị định 13 và 14 của Chính phủ (quy định về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và cấp huyện), toàn tỉnh đã thực hiện kiện toàn, sắp xếp, thu gọn từ 23 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh xuống còn 18 cơ quan; 19 cơ quan chuyên môn cấp huyện xuống còn 12 cơ quan và chuyển chức năng, nhiệm vụ một số cơ quan chuyên môn. Đến nay, bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, UBND huyện đã cơ bản được củng cố, kiện toàn theo đúng quy định của pháp luật; hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực, tách rõ chức năng quản lý Nhà nước đối với hoạt động sự nghiệp và dịch vụ công.

Về biên chế: Đội ngũ cán bộ, công chức được tăng cường về số lượng, chất lượng và cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Toàn tỉnh hiện có 19.562 biên chế, trong đó biên chế hành chính có 2.311 người (chiếm 12%), biên chế sự nghiệp có 17.251 người (chiếm 88%); tỷ lệ cán bộ, công chức có trình độ đại học, cao đẳng trở lên đạt gần 60%. Các cơ quan, đơn vị được phân cấp quản lý biên chế đã quan tâm nâng cao hiệu quả sử dụng cán bộ, công chức; tổ chức thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật, bổ nhiệm cán bộ theo đúng quy định, dân chủ, công khai. Thực hiện Nghị định 132 của Chính phủ về tinh giản biên chế, trong 2 năm (2007 - 2008), tỉnh đã đầu tư trên 21 tỷ đồng, giải quyết cho 683 cán bộ, công chức nghỉ hưu trước tuổi.

Về tài chính: Việc giao quyền tự chủ về tài chính có nhiều chuyển biến tích cực. Đã có 549/860 cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp được giao quyền tự chủ về tài chính (đạt 63%). Các đơn vị được giao quyền tự chủ về tài chính đều đã ban hành, tổ chức thực hiện tốt quy chế chi tiêu nội bộ, quản lý tài sản công. Nhiều đơn vị đã tích cực mở rộng hoạt động cung ứng dịch vụ, khai thác nguồn thu để bổ sung kinh phí, tăng thu nhập cho cán bộ, công chức. Chỉ tính riêng năm 2008, các cơ quan, đơn vị được giao quyền tự chủ tài chính đã tiết kiệm trên 22 tỷ đồng (chiếm 2,4% so với kế hoạch giao).

Tuy nhiên, qua giám sát thực tế cho thấy, việc triển khai NĐ 130, NĐ 43 còn có những khó khăn và tồn tại. Hệ thống văn bản chỉ đạo của Trung ương hướng dẫn thực hiện NĐ 130, NĐ 43, nhất là trong lĩnh vực quản lý biên chế còn thiếu và chưa cụ thể. Nhận thức của các cấp chính quyền về thực hiện chế độ tự chủ chưa đầy đủ, chưa toàn diện, chưa quan tâm chỉ đạo sâu sát. Sự phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn trong việc tổ chức thực hiện NĐ 130, NĐ 43 chưa chặt chẽ, chưa đồng bộ.

Việc phân cấp quản lý biên chế tuy đã thực hiện nhưng chưa triệt để, chưa phù hợp với định hướng chỉ đạo của Trung ương. Theo NĐ 43 thì các đơn vị sự nghiệp căn cứ vào định mức, nhiệm vụ Nhà nước giao và khả năng tài chính để quyết định sử dụng biên chế. Nhưng theo Quyết định số 100 và 101 của UBND tỉnh Yên Bái thì việc phân cấp quản lý biên chế của các đơn vị sự nghiệp lại giao cho sở, ngành chủ quản và UBND huyện, thị thực hiện.

Cơ quan quản lý Nhà nước về biên chế chưa thực hiện tốt công tác tham mưu và thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm trong tuyển dụng, sử dụng biên chế. Trách nhiệm của một số cán bộ làm công tác quản lý biên chế chưa cao; tuyển dụng, sử dụng biên chế chưa phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ. Đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, tình trạng phân bổ biên chế chưa đúng định mức, tuyển dụng giáo viên chưa bảo đảm cơ cấu vẫn xảy ra ở nhiều nơi. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức còn hạn chế, tỷ lệ chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ còn từ 30% - 40%.

Việc giao quyền tự chủ về tài chính tuy có chuyển biến tích cực nhưng tiến độ thực hiện còn chậm, hiệu quả chưa cao. Đến nay, còn 37% cơ quan, đơn vị chưa được giao quyền tự chủ về tài chính. Một số địa phương dù đã giao quyền tự chủ tài chính cho các cơ quan, đơn vị song nguyên tắc phân bổ ngân sách chưa đúng quy định. Theo Nghị quyết số 12/2006/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Yên Bái về định mức phân bổ chi ngân sách địa phương thời kỳ ổn định ngân sách năm 2007 – 2010 thì nguyên tắc phân bổ ngân sách cho sự nghiệp giáo dục phải căn cứ vào quy mô trường, lớp.

Tuy nhiên, hiện nay, tại thành phố Yên Bái, huyện Trấn Yên vẫn phân bổ ngân sách cho giáo dục đào tạo căn cứ theo biên chế hiện có nên chưa khuyến khích các cơ sở giáo dục thực hiện tinh giản biên chế. Một thực tế nữa là, có nơi tuy đã được giao quyền tự chủ tài chính nhưng kinh phí phân bổ thấp nên không đủ điều kiện để giải quyết chính sách cho cán bộ, công chức. Đơn cử như ở Trung tâm Giáo dục thường xuyên – Hướng nghiệp dạy nghề huyện Trấn Yên, Văn Yên, Văn Chấn..., nguồn kinh phí năm 2009 được phân bổ mới đáp ứng khoảng 80% nhu cầu chi tối thiểu của đơn vị. Mặt khác, định mức phân bổ ngân sách thấp; giá cả các mặt hàng tiêu dùng tăng cao đã ảnh hưởng lớn đến việc tiết kiệm chi và tăng thu nhập cho cán bộ, công chức.

Từ hoạt động giám sát, Đoàn đã kiến nghị với các cấp, các ngành về các vấn đề cần quan tâm chỉ đạo đối với công tác quản lý biên chế và tài chính. Đến nay, các vấn đề này đã từng bước được quan tâm giải quyết. Về phân cấp quản lý biên chế, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định số 13/2009/QĐ-UBND, ngày 25/6/2009 quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, tuyển dụng, sử dụng cán bộ, công chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Theo đó, công tác quản lý biên chế được giao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Tại kỳ họp thứ 15 vừa qua, HĐND tỉnh cũng đã nhất trí bổ sung cho sự nghiệp giáo dục đào tạo 358 nhân viên kế toán, tạo điều kiện cho việc thực hiện giao quyền tự chủ về tài chính ở các đơn vị trường học. Đồng thời, UBND tỉnh chỉ đạo huyện Trấn Yên, thành phố Yên Bái thực hiện phân bổ ngân sách cho sự nghiệp giáo dục theo đúng quy định; chỉ đạo ngành tài chính điều chỉnh, bổ sung kinh phí năm 2009 cho các trung tâm giáo dục thường xuyên – hướng nghiệp dạy nghề và một số đơn vị trường học.

Hiện nay, việc thực hiện NĐ 130, NĐ 43 ở Yên Bái vẫn còn nhiều khó khăn nhưng với sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp, các ngành và sự giám sát của HĐND, chắc chắn trong năm 2009, việc đổi mới cơ chế quản lý đối với vấn đề quản lý biên chế và tài chính sẽ đạt hiệu quả cao hơn.

        Lê Thị Liêm