Trong những năm gần đây, hoạt động của tội phạm và tệ nạn ma tuý trên địa bàn tỉnh đã được kiềm chế, song vẫn diễn biến phức tạp. Loại ma tuý mà bọn mua bán, vận chuyển, tiêu thụ trên địa bàn chủ yếu vẫn là hêrôin và thuốc phiện với phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi. Một số tụ điểm mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý nay có biểu hiện hoạt động trở lại, số đối tượng nghiện tham gia hoạt động mua bán ma tuý có xu hướng tăng, bọn tội phạm tiếp tục lôi kéo người nghiện, trẻ em, phụ nữ, người nhiễm HIV/AIDS để tiếp tay tham gia mua bán, vận chuyển ma tuý...

Từ tình hình trên, công tác phòng, chống ma tuý trên địa bàn của tỉnh được các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm chỉ đạo, nhất là các ngành như: công an, Mặt trận Tổ quốc, tư pháp, lao động - thương binh và xã hội, góp phần tích cực kiềm chế và làm giảm các hoạt động của tội phạm về ma tuý; trật tự an toàn xã hội có những chuyển biến tích cực. Từ năm 2005 đến nay, mỗi năm toàn tỉnh phát hiện và bắt giữ khoảng 150 đến 200 vụ liên quan đến ma tuý (riêng năm 2009 đã bắt giữ 160 vụ, 258 đối tượng phạm tội về ma tuý).

Thực hiện sự chỉ đạo của các Bộ, ngành Trung ương, các sở, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh đã triển khai có hiệu quả các chương trình phối hợp phòng, chống tội phạm, phòng, chống ma tuý, như: Chương trình phối hợp giữa Ủy ban MTTQ tỉnh và Công an tỉnh thực hiện phòng trào “Toàn dân bảo vệ ANTQ” gắn với cuộc vận động “Toàn dân tham gia phòng ngừa, phát hiện tố giác tội phạm; cảm hoá giáo dục, cải tạo người phạm tội tại gia đình và cộng đồng dân cư”; cuộc vận động “3 bỏ” ở các xã vùng cao huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Văn Chấn; Công an tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên duy trì các mô hình câu lạc bộ “Cha mẹ phòng, chống ma tuý”; câu lạc bộ “Quản lý, giáo dục trẻ em không phạm tội và mắc các tệ nạn xã hội”; tổ phụ nữ “3 không” (không ma tuý, mại dâm, không vi phạm Luật Giao thông đường bộ); xây dựng các mô hình “Trường, lớp không có tội phạm, không có ma tuý”; “Cơ sở Đoàn xã không có tệ nạn ma tuý, tệ nạn xã hội”....

Công tác tuyên truyền phòng, chống ma tuý trên địa bàn Yên Bái đã được các cấp, các ngành, đoàn thể và các địa phương quan tâm, tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền với nội dung phong phú, thiết thực, hiệu quả, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, nhân dân về hiểm họa ma tuý, tăng cường trách nhiệm của cộng đồng trong công tác phòng, chống ma tuý.

Năm 2009, Yên Bái đã phát hiện và bắt giữ 170 vụ, 270 đối tượng phạm tội về ma tuý (tăng 9 vụ, giảm 73 đối tượng so với năm 2008). Thu giữ 2,475 kg hêrôin; 155,36 gram thuốc phiện; 98 viên hồng phiến; 98,14 gam cần sa; 293 triệu đồng... và nhiều tang vật khác có liên quan. Đã khởi tố điều tra: 151 vụ, 208 bị can.

Căn cứ Chương trình phối hợp giữa các tỉnh giáp ranh Yên Bái - Lào Cai - Sơn La, Công an tỉnh đã tham mưu cho Ban chỉ đạo 138 tỉnh chỉ đạo các Ban chỉ đạo 138 các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải thường xuyên giao ban với các huyện bạn, trao đổi thông tin, nắm tình hình tái trồng cây thuốc phiện tại các vùng giáp ranh. Hàng năm, tiến hành mở chiến dịch vận động, thời gian từ tháng 8 năm trước đến hết tháng 5 năm sau. Niên vụ 2008 - 2009, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xoá bỏ 2,06 ha tái trồng cây thuốc phiện (Trạm Tấu 1,823 ha, Mù Cang Chải 0,138 ha, Văn Chấn 0,1 ha), giảm 3 ha so với niên vụ 2007 - 2008. Lực lượng công an đã lập hồ sơ xử lý hành chính 9 vụ, 9 đối tượng vi phạm về tái trồng cây thuốc phiện; khởi tố 2 vụ, 3 đối tượng phạm tội “Sản xuất trái phép chất ma tuý”.

Là đơn vị chủ công trong công tác phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma tuý, lực lượng công an toàn tỉnh tập trung đấu tranh triệt phá các đường dây buôn bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma tuý, nhất là các tổ chức, đường dây hoạt động liên tuyến, liên tỉnh, trao đổi thông tin về tội phạm ma tuý giữa các tỉnh có liên quan trong quá trình mở rộng vụ án phục vụ công tác đấu tranh với loại tội phạm này một cách có hiệu quả.

Đại tá Đặng Trần Chiêu - Giám đốc Công an tỉnh cho biết: Để thực hiện có hiệu quả Chương trình quốc gia phòng, chống ma tuý của Chính phủ, thời gian tới lực lượng công an các địa phương cần tiếp tục tham mưu giúp cấp uỷ, chính quyền tổ chức chỉ đạo và thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động số 49-CTr ngày 23/5/2008 của Tỉnh về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống và kiểm soát ma tuý trong tình hình mới.

Tham mưu cho Ban chỉ đạo 138 tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tái trồng cây thuốc phiện niên vụ 2009 - 2010, đồng thời mở các đợt cao điểm triệt phá các đường dây, tụ điểm mua bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng ma tuý, tập trung ở địa bàn trọng điểm như: thành  phố Yên Bái, trung tâm các huyện, thị và các huyện phía tây của tỉnh, các tuyến đường giao thông. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động toàn dân tích cực tham gia phong trào bảo vệ ANTQ, tăng cường công tác vận động toàn dân tham gia phát hiện tố giác tội phạm, cảm hoá, giáo dục, cải tạo người phạm tội tại gia đình và cộng đồng dân cư. Thông qua tuyên truyền giúp quần chúng nhân dân nâng cao nhân thức, cảnh giác trước những thủ đoạn hoạt động của bọn tội phạm ma túy.

Đẩy mạnh các biện pháp nghiệp vụ để nắm chắc tình hình hoạt động của tội phạm về ma tuý, phòng ngừa, phát hiện, tấn công trấn áp kịp thời các hoạt động của bọn tội phạm về ma tuý và các tệ nạn xã hội khác. Phối hợp với các ngành, cơ quan địa phương tiếp tục làm tốt công tác giải quyết người nghiện ma tuý; tiếp tục duy trì các mô hình cai nghiện; nâng cao vai trò quản lý Nhà nước, nhất là UBND các phường, xã, thị trấn về quản lý, giáo dục những người sau cai nghiện tại cộng đồng; đẩy mạnh xã hội hoá công tác cai nghiện, phát huy vai trò gia đình, trước hết là các gia đình cán bộ, đảng viên có con em nghiện các chất ma tuý và các tổ chức xã hội tổ chức cai nghiện tại cộng đồng; thực hiện tốt quản lý sau cai nghiện, hỗ trợ, tạo việc làm cho người nghiện sau cai, từng bước giảm tỷ lệ tái nghiện.

Nguyễn Chí Dân