Theo báo cáo giám sát dịch của Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh trong những tháng cuối năm, Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh đã lấy một số mẫu bệnh phẩm xét nghiệm đại diện tại một số ổ dịch (trùm ca bệnh) để xét nghiệm khẳng định sự có mặt của vi rút cúm A/H1N1, trong số đó đã có 6 người được xét nghiệm có kết quả dương tính với vi rút cúm A/H1N1. Những địa phương xuất hiện nhiều ổ dịch và có số người mắc cúm cao trong thời gian qua là thành phố Yên Bái, huyện Trấn Yên, Văn Chấn, Yên Bình, có ngày số người mắc cúm lên đến hàng trăm người. Các huyện, thị khác cũng đã xuất hiện các ổ dịch cúm với số mắc trung bình từ 20 – 30 người.

Như vậy, dịch cúm đã xuất hiện ở hầu hết các huyện, thị, thành phố trong tỉnh. Đặc biệt, các điểm trường: PTTH Văn Chấn, xã Cát Thịnh; Trường THPT Lê Quý Đôn huyện Trấn Yên đều đã có bệnh nhân dương tính với vi rút cúm A/H1N1, số người mắc cúm được phát hiện chủ yếu tập trung ở các trường tiểu học, trung học cơ sở, mầm non, các đơn vị quân đội..., sau đó là các địa phương có học sinh mắc cúm cư trú.

Trước diễn biến rất nhanh và phức tạp của dịch cúm, ngành y tế Yên Bái đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh, Ban chỉ đạo phòng chống đại dịch cúm ở người của tỉnh, tổ chức tập huấn nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ y tế cơ sở, mua sắm đảm bảo cơ số máy móc, trang thiết bị, thuốc, hóa chất phòng chống dịch; tổ chức diễn tập chống dịch 2 cấp (huyện, xã) theo quy định phòng, chống đại dịch cúm ở người của Bộ Y tế nhằm sẵn sàng đối phó khi đại dịch xảy ra. Chỉ đạo các đơn vị trong ngành kiểm soát, phát hiện và phòng, chống dịch ngay tại địa phương. Bao vây, khống chế, cách ly và sử lý ổ dịch theo quy định một cách nhanh chóng, hiệu quả. Thu dung, điều trị và quản lý bệnh nhân tại chỗ kịp thời, giảm thiểu các biến chứng nặng, do đó mặc dù số người mắc cúm tăng lên rất nhanh, song cho đến nay không một trường hợp nào có biến chứng nặng hoặc tử vong do cúm.

Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh là đơn vị được giao nhiệm vụ thường trực, với chức năng, nhiệm vụ được giao, đã chủ động tham mưu cho ngành và Ban chỉ đạo phòng, chống đại dịch cúm của tỉnh, đồng thời tổ chức giám sát, kiểm soát diễn biến tình hình dịch bệnh 24/24 giờ, chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở thực hiện tốt việc giám sát dịch tại chỗ, khi phát hiện có dịch, chủ động triển khai các hoạt động phòng chống và quản lý ổ dịch theo quy định, đồng thời báo cáo khẩn cấp cho Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh theo đường dây nóng.

Trong quá trình xảy ra dịch tại các địa phương trong tỉnh, đội ngũ cán bộ y tế đã rất nỗ lực trong công tác giám sát, phát hiện, phòng chống dịch và điều trị bệnh nhân, nhiều cán bộ y tế đã không quản ngày đêm, không ngại nguy hiểm trước dịch bệnh, lặn lội đến tận thôn, bản vùng cao, vùng xa của huyện Trạm Tấu, Văn Chấn để thăm, khám, điều trị cho người bệnh, tổ chức truyền thông, giáo dục, hướng dẫn nhân dân thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng và gia đình như: rửa tay bằng xà phòng, sát trùng, tẩy uế, đeo khẩu trang, ăn ở vệ sinh, thực hiện tốt cách ly, điều trị bệnh dưới sự hướng dẫn của cán bộ y tế... không để xảy ra tình trạng hoang mang, lo lắng hay lơ là, chủ quan với dịch bệnh trong cộng đồng. Đến đầu tháng 11/2009, đã có 9/26 ổ dịch được khống chế, không có người mắc cúm mới sau 15 ngày, số được điều trị khỏi bệnh trên 8.000 người trên tổng số hơn 10.000 người mắc cúm.

Dịch bệnh vẫn còn diễn biến rất phức tạp, khó lường, số người mắc cúm vẫn không ngừng gia tăng. Để nhận biết được bệnh cúm, Bộ Y tế khuyến cáo một số biểu hiện điển hình khi phát hiện các triệu chứng của cúm A/H1N1 cũng tương tự như các triệu chứng của ho khan, chảy nước mũi, đau họng. Ngoài ra, có thể cảm thấy buồn nôn, bị nôn và tiêu chảy.

Ngoài các biểu hiện trên, một trong những yếu tố quan trọng nghi ngờ nhiễm vi rút A/H1N1 là khi từ vùng dịch trở về hay có tiếp xúc với người được xác định là mắc cúm A/H1N1. Cúm lây lan từ người sang người thông qua ho hay hắt hơi, sờ, cầm vào đồ vật có chứa vi rút và rồi lại đưa tay lên mũi, miệng hay mắt.

Cúm A/H1N1 không lây qua các thức ăn làm từ thịt lợn và cũng không lây qua con đường thực phẩm. Cúm A/H1N1 dễ lây nhất trong 5 – 7 ngày đầu phát bệnh, có thể ở một số người, hầu hết là trẻ em thì thời gian lây nhiễm có thể kéo dài hơn.
Nhiều người đặt câu hỏi: Có nhất thiết phải uống Tamiflu? Để đảm bảo Tamiflu cho điều trị bệnh nhân cúm A/H1N1, Bộ Y tế đã chỉ đạo bệnh nhân cúm hoặc nghi ngờ mắc cúm A/H1N1 được điều trị Tamiflu theo chỉ định của bác sỹ. Người bệnh khi đã được điều trị Tamiflu, cần sử dụng hết liều, tránh tình trạng uống dở dang gây kháng thuốc. Hiện nay khi dịch đã lan rộng, khuyến cáo của Trung tâm Phòng, chống bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Tổ chức Y tế thế giới (WHO), với các bệnh nhân cúm A/H1N1, nếu không thuộc đối tượng nguy cơ cao như phụ nữ có thai, người mắc bệnh tim mạch, hen, lao phổi, tiểu đường, béo phì, suy dinh dưỡng, bệnh nhân AIDS, người già, trẻ em thì không cần điều trị Tamiflu, bệnh sẽ tự khỏi, như cúm mùa thông thường. Tuy nhiên, người bệnh phải tự theo dõi sức khỏe cho chính mình. Nếu có những biểu hiện nặng lên như: sốt cao quá 3 ngày, ho, có đờm, lẫn máu, đau ngực, khó thở thì cần nhanh chóng nhập viện.

Nguyễn Dậu (Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh Yên Bái)