Xe chạy ngang qua huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, phía trước mặt hiện dần ra cây cột biểu tượng chiến thắng cao 19,5 mét với phù điêu 3 mặt  có hình vành tay lái ô tô, giữa là bông lúa và vòng hoa chiến thắng, khẩu súng trường và chiếc cuốc chim in trên nền trời xanh ngắt. Ngã ba Đồng Lộc! Địa danh anh hùng, nơi 10 cô gái TNXP của mảnh đất Hà Tĩnh đã anh dũng ngã xuống cho những đoàn quân từ hậu phương nối liền với tiền tuyến.

Dường như nhắc tới cái tên “Ngã ba Đồng Lộc” ai cũng bồi hồi xúc động và tự hào. Bao nhiêu người đã ngã xuống và những nhân chứng lịch sử vẫn còn đây. Còn đây anh hùng La Thị Tám người đứng trên đỉnh núi Mòi “đến từng loạt bom rơi”, dũng sỹ lái máy gạt Uông Xuân Lý và những cựu TNXP, những công nhân giao thông vận tải san lấp hố bom vác đá vá đường, những chiến sỹ pháo thủ.

Khu mộ 10 cô gái TNXP- 10 vầng trăng trinh nữ, đoàn khách xa gần đến thăm viếng lại dài thêm những vòng hoa trắng. Bao nhiêu cuộc chia ly màu hoa đỏ bây giờ trở lại Đồng Lộc ai chẳng có nỗi niềm riêng. Nhiều người vẫn nhắc tới Vương Đình Nhỏ, Nguyễn Tri Ân, Nguyễn Tiến Tuẩn... Dòng người như dòng sông xanh cuồn cuộn đổ về Đồng Lộc ngày một dài thêm. Có những người đã một thời chiến trận khi trở về với mền ký ức, họ chỉnh trang lại quân phục cũ, gắn trên ngực mình đầy huân huy chương. Tuổi trẻ cũng trang phục màu xanh vành mũ tai bèo, họ hát lại bài ca một thời đã hát, băng qua những ngọn đồi con suối một thời đã qua.

Với cụ Trần Thọ, cựu TNXP cư trú ở huyện Văn Yên, đã 82 tuổi, từng tham gia 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, khi trở lại nơi đây, đứng trước những tấm bia khắc tên 10 nữ anh hùng, ông không khỏi bùi ngùi. Bao đồng đội đã ngã xuống, đất nước không quên những người thanh niên ra trận cũng như không quên hình ảnh 10 cô gái Ngã ba này. Thắp nén nhang trước tấm bia mộ nữ TNXP Võ Thị Hà, người trẻ nhất của tiểu đội, bàn tay thô ráp của ông run run thành kính trước ngực khẩn cầu cho linh hồn cô được yên nghĩ bên những hàng thông xanh. Hay với cụ Đoàn Huy Hoàng, bà Nhâm, ông Tình, cụ Nhân, ông Tỉnh, ông Quang... là những người đã từng tham gia không ít trận đánh ác liệt tại vĩ tuyến 17 năm xưa, giải phóng miền Nam trở về, các ông, các bà đã để lại một phần xương máu trên chiến trường, song họ vẫn may mắn hơn đồng đội khi được trở về trong ngày toàn thắng để chứng kiến sự đổi thay của đất nước. Trong số những cựu TNXP Yên Bái năm xưa, không ít người đã giữ các chức vụ quan trọng. Nghỉ hưu họ vẫn không thôi tìm kiếm đồng chí, đồng đội của mình.

Hôm nay sau 40 năm, những người cựu TNXP Yên Bái năm xưa trở lại - ngã ba Đồng Lộc đứng lặng hàng giờ trước tấm bia tưởng niệm những TNXP cả nước và nhẹ nhàng đặt lên 10 bia mộ của 10 nữ anh hùng những bó hoa trinh trắng, những chiếc nón mang theo suốt cuộc hành trình.

Vinh quang nào trong chiến trận mà không phải đánh đổi bằng xương máu, Trung đoàn 210 pháo cao xạ liên tục 148 ngày đêm bám trụ ở Ngã ba Đồng Lộc quần nhau với lũ giặc trời. Dẫu chiến tranh binh lửa đã tắt từ lâu nhưng khẩu pháo của các anh nằm trong nhà bảo tàng như vẫn chưa nguôi hận quân thù, với 122 đồng chí ngã xuống. Không ít người trước khi nhắm mắt ngực vẫn còn ấm nồng bức thư người yêu gửi tới...

Dòng người kín dần, kín dần như tình cảm cả nước hướng về Ngã ba Đồng Lộc thân yêu, một lần đến với Đồng Lộc tuy ngắn ngủi song những kỷ niệm, những tình cảm, tình đồng chí đồng đội sau hơn 2 thập kỷ xa cách sẽ mãi khắc ghi trong lòng của những cựu TNXP Yên Bái năm xưa, với họ chuyến đi đầy ý nghĩa lịch sử này sẽ là những kỷ niệm suốt đời không thể nào quên về một thời hoa lửa.

Thanh Tân