Sản xuất vụ đông trên cánh đồng Mường Lò đã trở thành vụ chính của đồng bào Thái, Tày, Khơ Mú... ở thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn. Hàng năm, nhân dân vùng Mường Lò sản xuất vụ đông chiếm tới gần 80% diện tích đất 2 vụ lúa với cơ cấu cây trồng gồm ngô, rau, đậu các loại, trong đó diện tích cây ngô chiếm từ 70 - 75% tổng diện tích sản xuất cây vụ đông.

Tuy nhiên, so với các cây trồng khác, giá trị thu được từ cây ngô tẻ còn thấp, năng suất chưa ổn định, do vậy, chưa có nhiều sản phẩm xuất bán ra thị trường mà chủ yếu phục vụ nhu cầu chăn nuôi hộ gia đình, chưa nâng cao giá trị sản xuất cây vụ đông.

Để giúp bà con nông dân vùng Mường Lò sản xuất vụ đông nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích, có thu nhập cao hơn so với trồng cây ngô tẻ truyền thống, năm 2015, được sự quan tâm của Hội đồng Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh, Sở KH&CN, Phòng Kinh tế thị xã Nghĩa Lộ đã triển khai thực hiện Dự án áp dụng thành tựu khoa học “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình trồng ngô nếp lai HN88 tại thị xã Nghĩa Lộ” nhằm đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của giống ngô nếp lai HN88 tại thị xã Nghĩa Lộ, từ đó bổ sung giống ngô có chất lượng tốt vào cơ cấu giống ngô vụ đông của thị xã Nghĩa Lộ và người dân canh tác trên cánh đồng Mường Lò.

Đồng chí Đinh Khắc Tiến - Phó trưởng Phòng Quản lý Khoa học, Sở KH&CN cho biết: “Để triển khai thực hiện Dự án hiệu quả, Sở đã chỉ đạo Phòng Quản lý Khoa học phối hợp với Phòng Kinh tế thị xã Nghĩa Lộ, UBND phường Tân An, phường Cầu Thia, phường Pú Trạng và xã Nghĩa An khảo sát, chọn địa điểm thực hiện Dự án bảo đảm các yêu cầu đề ra”.

Sau khi khảo sát, Sở và các ngành chức năng của thị xã Nghĩa Lộ đã quyết định triển khai mô hình trồng 10 ha ngô nếp lai HN88 tại bản Tông Pọng 1, Tông Pọng 2 của phường Tân An; tổ 9, phường Cầu Thia; tổ 24, phường Pú Trạng và thôn Nậm Đông 1, Nậm Đông 2 của xã Nghĩa An với 102 hộ dân tham gia.

Sau đó, tổ chức họp nhân dân để triển khai các hạng mục hỗ trợ cũng như trách nhiệm của các hộ khi tham gia Dự án; tập huấn kỹ thuật theo hướng dẫn gieo trồng giống ngô nếp lai HN88 cho 102 hộ nông dân tham gia thực hiện mô hình và các hộ nông dân có nhu cầu học tập trong vùng Dự án.

Các hộ dân tham gia mô hình được cấp giống ngô nếp lai HN88 do Xí nghiệp Giống cây trồng Trung ương Ba Vì - Công ty cổ phần Giống cây trồng Trung ương cung ứng và cấp phát phân bón, thuốc bảo vệ thực vật để trồng, chăm sóc diện tích ngô theo mô hình đã đăng ký.

Ngoài ra, đơn vị thực hiện Dự án đã bố trí thời vụ gieo trồng theo đúng khung lịch hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Kỹ thuật thâm canh, chăm sóc, thực hiện các bước theo hướng dẫn gieo trồng giống ngô HN88 của Công ty cổ phần Giống cây trồng Trung ương…

Qua thực hiện mô hình (vụ đông năm 2015) cho thấy, đây là giống ngô có tính thích nghi và khả năng sinh trưởng, phát triển tương đối tốt và là giống có triển vọng phù hợp với đồng đất tại thị xã Nghĩa Lộ. Ưu điểm: cây cao, thân mập, phiến lá rộng, rễ chân kiềng chắc khỏe nên khả năng chống đổ tốt, ít sâu bệnh; bắp to dài, lõi nhỏ, hạt bóng mẩy, số hàng hạt/bắp cao; bắp dễ bẻ, lá bi kéo dài che kín bắp; khi chín rất dẻo, ngọt, khi nguội ăn vẫn dẻo do vậy rất phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng...

Thời gian thu hoạch bắp tươi trung bình 69,25 ngày (thời gian thu hoạch bắp tươi ngắn nên rất thuận lợi cho việc giải phóng đất để phục vụ sản xuất lúa xuân và bố trí cơ cấu mùa vụ).

Năng suất thu hoạch bắp tươi đạt 15 tấn/ha, mô hình đã đạt và vượt chỉ tiêu đề ra về năng suất. Theo đánh giá của cơ quan chủ quản Dự án và các ngành chức năng của thị xã Nghĩa Lộ, sản xuất 1 ha ngô nếp lai HN88, sau khi trừ chi phí sản xuất, lãi trên 37 triệu đồng.

Đồng chí Vi Ngọc Chình - Chủ tịch UBND xã Nghĩa An trao đổi: “Vụ đông năm 2015, xã có 15 hộ ở thôn Nậm Đông 1 và Nậm Đông 2 tham gia mô hình trồng 0,8 ha ngô nếp lai HN88. Các hộ tham gia mô hình rất phấn khởi vì năng suất và hiệu quả kinh tế của giống ngô này cao hơn ngô tẻ nhiều. Vụ đông năm nay, xã vận động bà con các thôn, bản gần trung tâm xã trồng loại giống ngô này để thuận tiện vận chuyển đi bán; đối với các thôn, bản xa trung tâm, chủ trương vẫn trồng giống ngô tẻ”.

Kết quả đạt được từ việc triển khai thực hiện mô hình trồng ngô nếp lai HN88 tại 4 xã, phường của thị xã Nghĩa Lộ đã mở ra hướng đi mới cho bà con nông dân ở thị xã Nghĩa Lộ nói riêng và vùng Mường Lò nói chung. Để giúp bà con nông dân vùng Mường Lò sản xuất vụ đông nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích, vụ đông năm 2016 và những năm tiếp theo, các ngành chức năng của thị xã Nghĩa Lộ, huyện Văn Chấn nên có kế hoạch mở nhân rộng mô hình trồng ngô nếp lai HN88.

Đồng thời, thực hiện tốt công tác chỉ đạo, hướng dẫn các hộ nông dân thực hiện tốt các biện pháp kỹ thuật thâm canh, chăm sóc ngay từ giai đoạn đầu; tuân thủ quy định sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để bảo đảm an toàn cho người sản xuất và chất lượng sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng.

Nguyễn Giang