Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá nhất cho trẻ nhỏ, là thực phẩm hoàn hảo nhất của tự nhiên, cung cấp cho trẻ sự khởi đầu tốt nhất trong cuộc sống. Sữa mẹ cũng có những đặc điểm riêng vô cùng thú vị. Trong sữa mẹ có chứa các chất đề kháng và dưỡng chất đáp ứng đầy đủ các nhu cầu thay đổi của bé và bảo vệ bé khỏi viêm nhiễm và bệnh tật.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Bộ Y tế và các chuyên gia y tế khuyến cáo, vì sữa mẹ mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe không chỉ con mà của cả mẹ nên nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên và tối ưu nhất đối với sự phát triển của trẻ nhỏ.

Mặt khác, bú sữa mẹ hoàn toàn có thể giúp ngăn ngừa 13% các trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát trong những năm vừa qua, tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ ở Việt Nam giảm do: quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, sự tham gia của phụ nữ vào đời sống xã hội, sự tấn công của nền công nghiệp sản xuất thực phẩm thay thế sữa mẹ…

Đối với Yên Bái, trẻ mới sinh được bú sữa mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu chỉ chiếm tỷ lệ khá khiêm tốn - trên 10%, tức là cứ 100 đứa trẻ ra đời mới có 10 trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng.

Đây là một vấn đề đáng quan tâm đối với con người trong xã hội phát triển hiện nay, đặc biệt là nhận thức của bà mẹ khi sinh.

Bên cạnh đó, phần lớn các bà mẹ khi sinh nở cũng chưa hiểu biết nhiều về nguồn dinh dưỡng vô cùng quý đối với trẻ 6 tháng đầu, cũng như cho rằng hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại sữa hỗ trợ, nhưng trên thực tế thì các sản phẩm này được biết đến bởi mức độ quảng bá và thực tế không hẳn như vậy.

Chẳng hạn, người phụ nữ khi sinh chỉ có một chút ít sữa non, trong khi bên ngoài bày bán thì có rất nhiều các sản phẩm sữa non, song ai cũng ưa chuộng. Một đứa trẻ mới sinh ra, dạ dày của chúng chỉ bằng hòn sỏi, hoặc ngón tay cái của người lớn, 3 ngày thì bằng quả bóng bàn và từ 1 tuần đến trên 10 ngày thì bằng quả trứng.

Như vậy đứa trẻ mới sinh ra có thể nhịn được từ 2 đến 3 ngày, gia đình sản phụ hầu hết lại không hiểu thấy trẻ mới sinh khóc và luôn có biểu hiện há miệng đòi ăn do môi trường sống thay đổi, trong khi mẹ lại chưa có sữa, và họ dùng sữa bán bên ngoài để thay thế nên hầu hết các trẻ đều bị trớ hoặc bị đi ngoài.

Nuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ em có được nền tảng cần thiết để đạt được trình độ học vấn tốt thông qua việc bảo đảm dinh dưỡng cho não bộ để khởi đầu thành công. Trẻ được bú mẹ cũng có chỉ số thông minh (IQ) cao hơn khoảng 3 điểm, và khả năng nhận thức tốt hơn giúp tăng năng suất lao động và thu nhập sau này.

Bác sỹ Hà Minh Nguyệt - Phó Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh cho biết: “Cho trẻ sơ sinh ăn bổ sung trước 6 tháng đầu là không đúng, như vậy, trẻ sẽ không nhận được những kháng thể ban đầu có trong sữa mẹ, dẫn đến trẻ bị nhiễm nhiều loại bệnh như: hô hấp, tiêu chảy, dị ứng và có nguy cơ cao suy dinh dưỡng và tử vong. Trẻ không được sử dụng hoàn toàn bằng sữa mẹ trước 6 tháng tuổi khi lớn lên sẽ bị ảnh hưởng đến trí tuệ, chiều cao, cân nặng và có thể dẫn đến một số bệnh mãn tính khác, như: tim, mạch, tiểu đường, béo phì...”.

Hiện nay, ngoài việc lồng ghép tuyên truyền, tư vấn nhằm nâng cao sức khoẻ sinh sản, đặc biệt là hướng dẫn cho các bà mẹ hiểu được tầm quan trọng của sữa mẹ đối với trẻ mới sinh trong vòng 6 tháng đầu, thì tại Trung tâm Chăm sóc sức khoẻ sinh sản tỉnh, vào thứ 2 đầu tuần lại tổ chức hướng dẫn và truyền tải những nội dung về việc trẻ sơ sinh cần được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Đồng thời, cũng đưa các bài giảng đối với những trường hợp trẻ sơ sinh không được sử dụng hoàn toàn sữa mẹ sẽ có những ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào cho sức khoẻ sau này của trẻ.

Tuy nhiên, ngoài việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền về sữa mẹ đặc biệt quan trọng cho bé thì các cơ quan chức năng, nhà quản lý phải có sự kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc sữa bày bán hiện nay; các bà mẹ muốn có sữa cho con bú thì người mẹ ngay trong thời kỳ có thai cần được ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, có chế độ nghỉ ngơi, lao động hợp lý, tinh thần thoải mái, giúp người mẹ tăng cân tốt, đó là nguồn năng lượng dự trữ để sản xuất sữa sau khi sinh.

Khi cho con bú, điều trước tiên cần phải quan tâm là người mẹ cần phải ăn đủ, uống đủ, ngủ đủ giấc; cho con bú, nên hạn chế dùng thuốc vì một số thuốc có thể qua sữa gây ngộ độc cho trẻ và làm giảm tiết sữa; sữa mẹ được tiết theo cơ chế phản xạ, cho nên tinh thần của người mẹ phải thoải mái, tự tin tránh những căng thẳng, buồn phiền, lo âu, mất ngủ và để phòng chống suy dinh dưỡng và phòng chống bệnh cho trẻ…

Trần Minh