Theo ông Tô Đức Vĩnh- Phó phòng Dân tộc và Tôn giáo huyện: “Đến nay, huyện đã tổ chức triển khai, hướng dẫn các xã bình xét tại các thôn, bản thuộc 12 xã, thị trấn được 850 hộ, vốn hỗ trợ 4,25 tỷ đồng. Bằng cách chuẩn bị nguyên vật liệu như: gỗ, tre, nứa… và ký hợp đồng mua 85 ngàn tấm lợp đảm bảo trong tháng 9 này cấp phát xong cho các hộ…”.

Việc hỗ trợ téc nước sinh hoạt phân tán cũng có nhiều thuận lợi, các hộ hưởng lợi đều rất phấn khởi. Các xã, thôn, bản đã triển khai, bình xét được 702 hộ được thụ hưởng, với số vốn là 351 triệu đồng. Ban chỉ đạo Chương trình 134 của huyện chỉ đạo triển khai khảo sát, lựa chọn 3 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung, tổng nguồn vốn đầu tư 1,45 tỷ đồng. Hiện đã triển khai thực hiện được cho 50 hộ tại thôn Làng Ninh, xã Túc Đán, với số vốn 353/500 triệu đồng, đạt 65%. Còn lại công trình nước sinh hoạt cho 89 hộ thôn Tàng Ghênh, xã Bản Mù và 44 hộ thôn Suối Xuân, xã Phình Hồ hiện mới triển khai lập báo cáo kinh tế kỹ thuật...

Thực hiện Chương trình 134 cơ bản có nhiều thuận lợi, huyện đã phối hợp với các ngành chức năng triển khai, thực hiện đề án và kế hoạch vốn được tỉnh giao; công tác tổ chức bình xét các hộ thụ hưởng đúng đối tượng với các hạng mục công trình cấp nước phân tán, hỗ trợ tạo đất ở, kinh phí thực hiện được cấp phát trực tiếp cho hộ dân. Các công trình cấp nước tập trung, khai hoang… được giao cho Ban quản lý đầu tư và xây dựng huyện đảm nhiệm, kịp thời phát hiện những sai sót để xử lý, điều chỉnh.

Tuy vậy, hiện có 2 hạng mục thực hiện rất khó khăn hoặc không thể thực hiện được. Trong đó, về đất ở, kế hoạch giao là 20 ha, vốn hỗ trợ 100 triệu đồng, nhưng qua triển khai xuống các xã, thị trấn, đa phần các hộ gia đình chưa có nhu cầu về sử dụng đất ở, bởi thực tế phân bố dân cư trên địa bàn các xã hầu hết rất thưa thớt.

Đối với đất sản xuất, năm nay, huyện được giao hỗ trợ cho các hộ là là 55 ha, riêng năm 2006 chuyển sang là 45,5 ha. Huyện đã rà soát, bình xét ở 11 xã, vận động các hộ hưởng lợi tiến hành khai hoang, hiện mới đạt 23 ha, bằng 22,8% kế hoạch giao. Đáng chú ý, các hộ không có nhu cầu về đất ở, trong khi nhu cầu về nhà ở lại rất lớn. Vấn đề đặt ra là tỉnh và huyện cần phải có kế hoạch điều chỉnh ngay từ đầu năm cho phù hợp với nhu cầu thực tế.

Hiện nhu cầu về đất sản xuất rất cấp thiết để các hộ xoá đói giảm nghèo nhưng chưa thực hiện được nhiều, do diện tích khai hoang ruộng nước để hỗ trợ cho các đối tượng là rất hạn hẹp. Một số diện tích phân tán nhỏ lẻ lại thiếu nguồn nước để xây dựng công trình thuỷ lợi hoặc nếu làm được thì suất đầu tư là rất cao… Trong khi một phần diện tích nương có thể khai hoang được của các hộ lại không thuộc diện cần hỗ trợ.

Khó khăn không nhỏ do đặc thù vùng cao, hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số nghèo đều ở vùng sâu, địa hình phức tạp gây trở ngại lớn cho việc đi lại triển khai lập bản đồ thửa đất, hồ sơ, việc nghiệm thu, kiểm tra giám sát… Trong khi đó, hầu hết đội ngũ cán bộ cơ sở cấp xã lúng túng trong thực hiện, nhiều cán bộ không nắm vững các nội dung, văn bản, hướng dẫn thực hiện Chương trình 134, nên cán bộ huyện phải tham gia giúp đỡ, làm thay là chủ yếu và vai trò chủ đầu tư của xã chỉ còn là trên danh nghĩa, khi có vấn đề nảy sinh không chủ động, điều chỉnh xử lý.

Như một số hộ ở Pá Lau, Phình Hồ chưa sử dụng hết số tiền được hỗ trợ để sửa chữa nhà ở mà sử dụng vào mục đích khác; sử dụng vật dụng chứa nước không đúng công dụng. Việc cấp kinh phí cho các hộ sau khi bình xét được thực hiện chậm, một số hộ có danh sách được hỗ trợ phải tự ứng tiền hoặc mua chịu tấm lợp của đại lý bên ngoài để kịp thời sửa chữa nhà cửa trước mùa mưa lũ.
Hiệu quả đầu tư của Chương trình 134 sẽ cao hơn, nếu Trạm Tấu và các cấp, các ngành phối hợp giải quyết tốt những tồn tại trên.   

 Văn Trung