Theo chuyến công tác của Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Yên Bái, đồng chí Hoàng Thương Lượng, chúng tôi về với Mỏ Vàng, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Xã vùng ba này của huyện Văn Yên trước kia chỉ có mấy chục hộ người Tày sinh sống quanh cánh đồng Giàn Dầu. Năm 1960, người Dao nghe Đảng hạ sơn về đây định cư. Rồi người Mông từ Mường Khương, Bắc Hà của tỉnh Lào Cai cũng tới đây lập làng, vỡ đất. Qua ngần ấy năm, cư dân của Mỏ Vàng ngày càng đông lên và đến bây giờ cả xã có trên 650 hộ, sống tại 11 thôn bản. Không biết có phải vì ven suối Thia, đoạn chảy qua xã hình thành bãi sa khoáng hay vì tiềm năng đất đai và nguồn lực con người mà dân địa phương đặt ra cái tên nghe đến là “giàu”?

Nhưng thực tế người nghèo ở Mỏ Vàng còn nhiều lắm. Thống kê theo tiêu chí mới, năm 2006 cả xã còn tới 234/656 hộ. Nhằm giảm số hộ nghèo 2,5%/năm, Đảng bộ, chính quyền đã có nhiều chủ trương và biện pháp quan trọng. Nghị quyết kỳ họp thứ 8, Hội đồng nhân dân xã khóa XV đề ra 33 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng để phấn đấu trong năm 2007. Trong đó có một số chỉ tiêu quan trọng là đẩy mạnh phát triển kinh tế đạt mức tăng trưởng 10% trở lên; bình quân thu nhập 7 triệu đồng và lương thực 310 kg/người/năm.

Nghị quyết đã được triển khai đến tất cả các cử tri trong xã để dân biết, dân bàn và thực hiện. Thường trực HĐND xã cũng tăng cường giám sát theo từng quí, thông qua tiếp xúc cử tri mà kịp thời giải quyết những kiến nghị nhằm thúc đẩy nhanh việc hoàn thành kế hoạch đề ra. Vì thế mà hai vụ chiêm, mùa đã cấy được ngót 100 ha lúa với tổng sản lượng khoảng 480 tấn. Năm nay, lần đầu tiên Mỏ Vàng thí điểm trồng 10 ha ngô đông. Các hộ thôn Giàn Dầu, Khe Lóng, Khe Sung, Đá Đứng... đã tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của cán bộ khuyến nông cấy lúa sớm và gieo trồng đúng khung thời vụ.

Cái khó của Mỏ Vàng là thiếu vị trí thuận lợi để khai hoang ruộng nước. Dù vậy, từ nguồn vốn của Chương trình 135, 134  đã nâng cấp được công trình thủy lợi Cánh Tiên và khai hoang 10 ha ruộng nước tại thôn Khe Lóng 2 và Khe Lóng 3. Cùng với cây sắn, ngô xuân hè, lúa nương, bước đầu địa phương lo được lương thực, tạo tiền đề cho mục tiêu bình quân 340 kg vào năm 2010.

Cũng trong năm 2007 này, xã đã hoàn thành vượt mức chỉ tiêu về chăn nuôi ngay từ 6 tháng đầu năm với đàn trâu 620 con, đàn bò 120 con, đàn lợn vượt 10% kế hoạch, gia cầm vượt 15% kế hoạch. Ưu thế của Mỏ Vàng là quế, cả diện tích cũ và mới trồng có đến 1.050 ha. Từ ngày quế trở thành hàng hóa trên thị trường thì vỏ quế, gỗ quế, lá quế đều bán được. Hơn 80% thu nhập của dân Mỏ Vàng đều trông vào cây quế. Nhiều gia đình xây được nhà, mua vật dụng sinh hoạt, nuôi con ăn học cũng từ loại cây “vàng xanh” này. Nhưng cái giàu mới chỉ tập trung vào một số gia đình người Dao, người Tày có diện tích trồng quế lớn và lâu năm. Đây cũng là vấn đề để HĐND xã xem xét, điều chỉnh kế hoạch những năm tiếp theo nhằm xóa nghèo bền vững.

Năm 2005, dự án mở đường Mỏ Vàng - An Lương được thi công và hoàn thành giai đoạn I thì giữa địa phương này với thị trấn Mậu A và các xã phía ngoài của huyện Văn Yên không còn là xa ngái. Nông lâm sản bây giờ nhờ giao thông thuận lợi đã bán được giá và những dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cũng nhiều lên.

Dự án giảm nghèo WB đầu tư 11 công trình nước sạch và thủy lợi nhỏ ở các thôn bản; Chương trình 135 nâng cấp thủy lợi Khe Ngõa; xã huy động sức dân làm giao thông để 100% thôn bản có đường đến trung tâm; xây 2 nhà học cấp bốn tại bản lẻ và xóa 74 nhà tạm cho hộ nghèo. Đường điện lưới quốc gia cũng được khảo sát và xây dựng để hết năm xã có thể hoàn thành kế hoạch 80% số hộ được dùng điện; rồi xây dựng chuẩn quốc gia về y tế... Tuy vậy, khó khăn còn nhiều lắm và cái khó nhất vẫn là trình độ quản lý của cán bộ cùng tư tưởng ỷ lại của người dân.

Trong buổi làm việc với lãnh đạo xã và đi kiểm tra thực địa, đồng chí Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh nhấn mạnh: “Xã cần tích cực trong việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cây trồng vật nuôi. Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng vùng quế kết hợp trồng rừng kinh tế. Ở Mỏ Vàng vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh do truyền đạo trái phép, vì vậy phải tăng cường công tác vận động quần chúng và xây dựng chính quyền vững mạnh”.

Tiềm năng và thế mạnh của Mỏ Vàng đang được phát huy. Một số nhà đầu tư tỉnh ngoài đã đến khảo sát để xây dựng công trình thủy điện Khe Hóp trên dòng Thia và đầu tư cho việc trồng rừng. Kinh tế du lịch cũng được mở ra khi đường Mỏ Vàng - An Lương được nâng cấp, tạo sự thông thương giữa quốc lộ 70 và quốc lộ 32. Và vai trò của Hội đồng nhân dân xã càng trở nên quan trọng khi cần có những quyết sách đúng để thúc đẩy vùng quê tiến tới mạnh giàu.

Thế Quynh