Có thể nói việc triển khai thực hiện Quyết định 167 của các địa phương rất khẩn trương và theo số liệu thống kê ban đầu từ các địa phương, toàn tỉnh có 9.001 hộ nghèo cần được hỗ trợ về nhà ở, chiếm 25% tổng số hộ nghèo trong toàn tỉnh. Song, bên cạnh sự tích cực đó, thì trong việc thống kê, bình xét, lập danh sách từ cơ sở thiếu chính xác, không công bằng gây bất bình trong nhân dân.

Bên cạnh đó, không biết vô tình hay vì một lý do nào khác mà trong Đề án của tỉnh còn “bỏ sót” 12 xã có đối tượng hộ nghèo cần được hỗ trợ theo Quyết định 167 (Mù Cang Chải 3 xã, Văn Yên 7 xã và Yên Bình 2 xã), nhưng lại đưa những địa phương không nằm trong phạm vi áp dụng vào danh sách (phường Đồng Tâm, Nguyễn Thái Học, Yên Ninh, Yên Thịnh thuộc thành phố Yên Bái).

Nhiều địa phương thực hiện bình bầu, lập danh sách các hộ còn chính xác và có sự nể nang, hộ nghèo thực sự, nhà dột nát thì lại không có tên trong danh sách; hộ khá giả có nhà kiên cố lại có tên trong danh sách. Điển hình theo danh sách của tỉnh thì xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ có 171 hộ được hỗ trợ, nhưng thực tế chỉ có 62 hộ là nằm trong diện hỗ trợ; xã Nghĩa Phúc cũng vậy, danh sách có 57 hộ, nhưng thực tế chỉ có 17 hộ thuộc diện hỗ trợ, số hộ không đúng đối tượng chiếm tỷ lệ 30%. Cũng theo danh sách của tỉnh, xã Nậm Mười huyện Văn Chấn có 70 hộ nhưng trong thực tế qua bình xét và đề nghị của các thôn, bản chỉ có 10 hộ.

Bên cạnh đó, có những địa phương khi bình xét lại không đưa những hộ có đủ điều kiện nhưng vì lười lao động, mắc các tệ nạn xã hội vào danh sách như xã Hưng Khánh, huyện Trấn Yên.

Từ những thực tế trên, UBND tỉnh đã có Công văn số 406 yêu cầu các địa phương tiến hành rà soát lại danh sách để đảm bảo chính xác, công bằng, minh bạch, nhất là huyện: Văn Yên, Văn Chấn, Lục Yên, Mù Cang Chải. Qua ra soát, huyện Lục Yên giảm 607 nhà; Văn Yên giảm 801 nhà; Văn Chấn giảm 600 nhà, Mù Cang Chải giảm 900 nhà… như vậy so với thống kê ban đầu, toàn tỉnh đã có 2908 nhà được xét mà không nằm trong diện được hỗ trợ.

Tưởng mọi việc đã chính xác, nhưng khi Ban chỉ đạo hỗ trợ nhà ở thành lập đoàn kiểm tra, thẩm định tại các địa phương vẫn phát hiện nhiều hộ không đúng đối tượng có tên trong danh sách 207 nhà. Qua đó cho thấy, việc bình xét, thống kê, lập danh sách hỗ trợ nhà ở theo Quyết định 167 từ xã đến các huyện, thị, thành phố rất thiếu chính xác, thiếu trách nhiệm.
    
Như vậy, cho tới nay tổng số nhà được hỗ trợ theo Quyết định giảm chỉ còn 5.886 nhà (theo số liệu của Ban chỉ đạo hỗ trợ nhà) và đây không biết đã phải là con số chính xác cuối cùng hay chưa?

Để Quyết định 167 được triển khai thực hiện hiệu quả, đúng đối tượng, có nhiều ý kiến cho rằng, tỉnh cần chỉ đạo các huyện, xã thống kê, rà soát lại danh sách hộ nghèo được hỗ trợ làm nhà ở đảm bảo chặt chẽ, đúng quy trình, không để sót đối tượng đủ điều kiện lại không được hưởng, đồng thời loại những hộ không nằm trong diện hỗ trợ ra ngoài danh sách. Tất cả các hộ đã được bình xét từ cơ sở, phải được lập danh sách và công bố công khai tại địa phương, để chính người dân ở đó giám sát.

Có làm như vậy mới đảm bảo khách quan, công bằng và đúng đối tượng. Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần bổ sung danh sách 12 xã của ba huyện còn sót vào danh sách hỗ trợ.

Thanh Phúc