Huyện có điều kiện tự nhiên tương đối thuận lợi về mặt địa lý và giao thông, có tiềm năng lớn về phát triển kinh tế- xã hội. Trong những năm qua, Văn Yên luôn được đánh giá là địa phương thi hành khá tốt Luật Đất đai, công tác quản lý đất đai trên địa bàn nề nếp, đúng pháp luật. Ngay sau khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực thi hành, Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện đã cử cán bộ đi tiếp thu và về triển khai nội dung tập huấn đến 312 thôn và khu phố.

Theo đồng chí Đào Trọng Chính - Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện: Trong những năm qua, Phòng đã tranh thủ mọi điều kiện thuận lợi, phát huy sức mạnh tập thể hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ được giao. Về công tác xây dựng quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, hiện nay, đã hoàn thành và đang tổ chức công khai quy hoạch; ngoài ra, cũng có 6 xã đã hoàn thành quy hoạch sử dụng đất. Do làm tốt thực hiện quy hoạch, trên địa bàn không để xảy ra tình trạng quy hoạch "treo".

Được biết, trên địa bàn huyện có 5 mỏ sắt, thì 2 mỏ đang khai thác; 1 mỏ đồng vàng, 2 mỏ chì, kẽm và một số mỏ đá... Hàng năm, huyện phối hợp với các ngành cùng UBND các xã kiểm tra tình hình khai thác các mỏ, các tàu khai thác khoáng sản dọc sông Hồng. Năm 2006, đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành Luật Bảo vệ môi trường và Luật Khoáng sản, Luật Đất đai ở 16 tổ chức, cá nhân. Trong đó, 9 tổ chức cá nhân chế biến nông sản, 11 cá nhân lấn chiếm đất và sử dụng đất đai, qua kiểm tra đã tiến hành xử phạt 18,5 triệu đồng. Năm 2007, kiểm tra 32 tổ chức và cá nhân tại xã Mậu Đông và thị trấn Mậu A về thực hiện cam kết bảo vệ môi trường; kiểm tra 12 tàu khai thác khoáng sản trái phép và tiến hành xử phạt trên 15 triệu đồng.

Nhằm giảm thiểu các thủ tục hành chính, Phòng còn thực hiện theo cơ chế " một cửa", tạo thuận lợi cho công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên môi trường, cũng như việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở cơ sở... Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được, hiện nay, việc tổ chức triển khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức và hộ gia đình đang gặp phải một số khó khăn. Đó là, trình độ của cán bộ địa chính còn yếu về chuyên môn nghiệp vụ, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý đất đai tại các địa phương.

Hiện nay, cán bộ địa chính xã trình độ văn hoá cấp III có 17 người ; cấp II có 9 người ; cấp I có 1 người. Trình độ chuyên môn, duy nhất chỉ có 1 người có trình độ đại học; 16 người trình độ trung cấp; 9 người trình độ sơ cấp và 1 người mới qua tập huấn bồi dưỡng. Qua kết quả đánh giá về chất lượng hoạt động của cán bộ địa chính cấp cơ sở thì chỉ có 4 đồng chí hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; khá có 7 đồng chí; trung bình 15 đồng chí và yếu có 1 đồng chí.

Năm 2007, toàn huyện cấp được 1.553/ 1.500 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đạt 103% so với kế hoạch, Riêng xã Nà hẩu giao cấp 30 giấy nhưng cán bộ địa chính xã không cấp được một trường hợp nào. Xã Mỏ Vàng, cán bộ địa chính mặc dù đã qua đào tạo trung cấp địa chính, nhưng kế hoạch giao cấp 50 giấy nhưng cũng không thực hiện được.

Trong số 26 xã và 1 thị trấn thì chỉ duy nhất thị trấn Mậu A là có bản đồ địa chính chi tiết, còn lại 26 xã chưa có bản đồ, mà chỉ có bản đồ quy hoạch khu trung tâm xã. Do vậy, việc cấp giấy chứng nhân quyền sử dụng đất cho các hộ, cá nhân, cán bộ địa chính xã nếu không có những văn bản pháp lý về hiện trạng nơi ở và sử dụng đất của nhân dân để làm căn cứ đo đạc thì việc cấp giấy chứng nhân quyền sử dụng đất rất khó khăn.

Thời gian tới, Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện tiếp tục phối hợp với Trung tâm Công nghệ tài nguyên môi trường tỉnh Yên Bái triển khai dự án đầu tư quy hoạch sử dụng đất chi tiết đến năm 2015 và kế hoạch sử dụng đất chi tiết đến 2010 cho các xã; tiến hành đo đạc đất lâm nghiệp, đất ở cho các hộ còn lại; duy trì tốt cơ chế "một cửa" phục vụ nhu cầu của nhân dân; đôn đốc 9 xã sắp xếp lại dân cư theo quy hoạch và giải quyết dứt điểm những vụ tranh chấp đất đai khiếu kiện lâu dài...

Thạch Phong