Vợ anh đã tranh thủ lên rừng thu cành lá quế, hai cháu nhỏ đi học, chỉ còn mình anh đang bận rộn với một sân phơi toàn vỏ quế. Vừa vồn vã mời chào khách, anh Ý vừa phân trần với chúng tôi rằng, tranh thủ ngày nắng to, cố gắng phơi cho vỏ quế chóng khô. Vỏ quế tươi mà được nắng là thơm lắm, chất lượng tốt và dễ bán.

Là Chi hội trưởng Cựu chiến binh, anh Ý còn là một trong những người mạnh dạn đi đầu trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, bắt nhịp nhanh nhạy với tư duy sản xuất mới theo cơ chế thị trường. Để tận mắt chứng kiến cách thức làm ăn và hiệu quả từ sản xuất trên đất đồi rừng của gia đình, anh dẫn chúng tôi đến những quả đồi đã trồng quế, ngô sắn và các loại cây ăn quả, cây lấy gỗ.

Dừng chân ở đồi quế rộng chừng 2,5 ha, anh Ý cho biết đồi quế này mới 5 tuổi, nay đang thời kỳ tỉa thưa nên thu hoạch chưa nhiều lắm, vỏ quế đang phơi phần nhiều là thu mua của bà con trong thôn. Còn dãy đồi thấp phía chân đồi quế năm 2005 anh đã trồng giống ngô mèo, thu 18 tấn hạt, tính theo thời giá lúc đó trị giá trên 50 triệu đồng. Gần đây anh chia một phần đất rừng cho con trai mới ở riêng, chỉ giữ lại trên 3 ha. Năm 2006 anh trồng 20 kg ngô giống mới thu 7 tấn ngô hạt, trồng thí điểm trên 1 ha sắn cao sản thu 60 tấn sắn củ, tiền bán sắn và ngô cũng thu được trên 50 triệu đồng. Để những sản phẩm bán được ngang giá thị trường, anh đã đầu tư trên 7 triệu đồng làm con đường đất dài trên 1km cho xe công nông có thể vào tận chân đồi chở hàng, con đường ấy nay là tuyến giao thông thuận tiện để gia đình anh và nhân dân thôn bản đi làm vườn rừng. Anh Ý nói rằng, khi những đồi cây keo, bồ đề đến tuổi khai thác anh sẽ tiếp tục nâng cấp đường và làm đại lý tiêu thụ gỗ rừng trồng của thôn.

Để tận dụng nguồn củi từ cành ngọn và thân cây quế sau khi đã bóc vỏ, mấy năm gần đây, anh xây lò sấy trị giá trên 2 triệu đồng. Tuy đầu tư không nhiều nhưng giá trị sử dụng của lò sấy lại rất hiệu quả. Cứ  mùa nào thức ấy, anh chị thu mua và sấy khô các loại dược liệu như: ba kích, bách bộ, mạch môn, đến mùa thu hoạch sắn thì sấy sắn khô gom lại sang tháng 3 năm sau mới bán, giá chênh lệch tới 30% so với bán giữa vụ. Nói nôm na như anh Ý là: "Lấy cái nọ nuôi cái kia" nhưng chúng tôi nghĩ rằng, đây là cách thức làm ăn năng động, phù hợp với những qui luật và đòi hỏi của nền kinh tế thị trường. Năm 2007 anh Ý vẫn trồng ngô và sắn, nhưng anh đã có sẵn một phương án tiếp tục chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Dự kiến vào cuối năm thu sắn tới đâu anh sẽ trồng mới tới đó loại cây sơn lấy nhựa.

Để thực hiện dự định này anh đã tiến hành khảo sát, bước đầu nắm vững một số thông tin như: thổ nhưỡng đồi rừng ở Phúc Lợi phù hợp cho cây sơn phát triển, cây giống mua tại Trại giống Phú Hộ, sản phẩm nhựa sơn sẽ tiêu thụ tại Công ty Sơn Hòa Bình. Nhựa sơn có thể thu hoạch nhiều đợt trong năm và chỉ cần hai lao động cho 1 ha.

Nghe anh Ý nói về những dự định phát triển sản xuất một cách chắc chắn, tự tin, có nghiên cứu kỹ càng, chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào tư duy đổi mới trong sản xuất và kinh doanh của người cựu chiến binh năng động và nhạy bén này. Tấm gương dám nghĩ, dám làm, quyết vươn lên làm giàu từ chính trí tuệ và sức lao động của anh Triệu Đức Ý rất đáng để mọi người học tập, làm theo.

Bùi Văn Tòng