Để hiểu rõ hơn về những nội dung trên, phóng viên (P.V) Báo Yên Bái đã có cuộc trao đổi với đồng chí Hoàng Minh Tiến - Giám đốc Sở Thông tin và Truyền Thông.

P.V: Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm nay có chủ đề: "Ứng dụng nền tảng công nghệ để nghe và đọc sách” nhằm truyền tải thông điệp: "Sách: Nhận thức - Đổi mới - Sáng tạo”; "Sách cho bạn, cho tôi”. Để ứng dụng được nền tảng công nghệ nghe và đọc, Sở Thông tin và Truyền thông Yên Bái đã triển khai nội dung này như thế nào, thưa đồng chí?

Đồng chí Hoàng Minh Tiến:  Ngày 4/11/2021, Thủ tướng Chính Phủ ban hành Quyết định số 1862 về tổ chức Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam và lấy ngày 21/4 hằng năm là ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. "Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam" có ý nghĩa để khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của nhân dân về tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc nâng cao kiến thức và kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con người.

Đây cũng là dịp để tôn vinh người đọc, người sáng tác, xuất bản, in, phát hành, thư viện, lưu giữ, sưu tầm, quảng bá sách và các tổ chức, cá nhân có những đóng góp cho phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng. Đồng thời, nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, cơ quan chức năng và tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc Việt Nam.

Để ứng dụng được nền tảng công nghệ nghe và đọc, trong năm 2022, Sở Thông tin và Truyền thông đã chủ trì phối hợp với Công ty Reavol triển khai thí điểm nền tảng đọc và nghe sách số của người Việt trên địa bàn tỉnh Yên Bái. 

Sau một thời gian thực hiện đã cho một số kết quả cụ thể. Tại Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành, thành phố Yên Bái đã tạo tủ sách số gồm 100 đầu sách phù hợp với lứa tuổi của toàn bộ học sinh trong kho 7.000 cuốn sách có sẵn trên Reavol. 

Tại Trung tâm Quản lý di tích và Phát triển du lịch tỉnh, Công ty cổ phần ReaVol đã gắn 6 mã QR-Code tại các địa điểm Khu Di tích Nguyễn Thái Học cung cấp thông tin và tài liệu về các di tích/kỷ vật tại khu Di tích. Tại Thư viện tỉnh đã tạo tủ sách và cập nhật 8 đầu sách được Reavol tổng hợp về du lịch tại các xã/huyện trên địa bàn tỉnh… 

Phát huy những kết quả đã đạt được, nhằm đưa ứng dụng nền tảng công nghệ nghe và đọc phát triển rộng khắp; đồng thời hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, Sở Thông tin và Truyền thông; Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch; Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh đoàn Yên Bái sẽ tổ chức Chương trình ký kết triển khai nền tảng trên địa bàn tỉnh.

P.V: Thưa đồng chí, hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, tỉnh Yên Bái có những hoạt động thiết thực gì?

Đồng chí Hoàng Minh Tiến: Hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, tỉnh Yên Bái sẽ có 8 hoạt động cụ thể, bao gồm: truyền thông sâu rộng về Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam; tổ chức Hội thảo khoa học "Văn hoá đọc góp phần đẩy mạnh Phong trào "Học không bao giờ cùng” trong thời kỳ chuyển đổi số tỉnh Yên Bái”; khai mạc hưởng ứng Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023 tỉnh Yên Bái (dự kiến tổ chức vào sáng ngày 25/4/2023 tại Bảo tàng tỉnh); ký kết Chương trình triển khai nền tảng mở rộng tri thức Reavol giữa 4 cơ quan: Sở Giáo dục và Đào tạo - Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch - Sở Thông tin và Truyền thông - Tỉnh đoàn Yên Bái; tổ chức 9 gian hàng giới thiệu về sách và phần mềm đọc sách điện tử; tổ chức 2 đợt hỗ trợ cài đặt và sử dụng nền tảng công nghệ nghe và đọc sách (Reavol) tại thành phố Yên Bái và huyện Trấn Yên; tổ chức hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam tại các cơ sở phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn tỉnh và trưng bày chuyên đề "Đất nước trọn niềm vui”.

P.V: Giá trị của sách, văn hóa đọc và phong trào đọc sách có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống xã hội. Ngành thông tin và truyền thông sẽ tham mưu cho tỉnh những giải pháp gì để Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam được lan tỏa sâu rộng hơn?

Đồng chí Hoàng Minh Tiến: Để Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam được lan tỏa, trong thời gian tới, ngành thông tin và truyền thông sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tham mưu cho tỉnh một số giải pháp cụ thể sau:

Thứ nhất, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động tạo sự chuyển biến về nhận thức và hành động của cán bộ đảng viên, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đoàn viên thanh niên và toàn thể nhân dân về vai trò, ý nghĩa, tác dụng của việc đọc sách không chỉ nâng cao kiến thức, kỹ năng, phát triển tư duy giáo dục mà còn rèn luyện nhân cách con người trên nền tảng mạng xã hội, đặc biệt là các cơ quan báo chí, phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn tỉnh. Vận động các cơ quan, đơn vị tham gia hoạt động xuất bản phẩm trên địa bàn tỉnh thực hiện việc xuất bản, phát hành điện tử; cơ sở phát hành xuất bản phẩm nghiên cứu thực hiện phát hành điện tử. 

Thứ hai, phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch chỉ đạo hệ thống thư viện trên địa bàn xây dựng hệ thống thư viện điện tử thuận lợi phục vụ cho tra cứu, tìm kiếm tư liệu, đặc biệt là giới thiệu và hướng dẫn các bước truy cập, sử dụng phần mềm thư viện số giúp cho độc giả có thể xem và tải toàn văn các tài liệu với bất kỳ thời gian nào, hay ở đâu chỉ cần có thiết bị đầu cuối kết nối Internet là bạn đọc có thể sử dụng tài liệu của thư viện. 

Thứ ba, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để thay đổi phương thức giáo dục dựa trên sử dụng nền tảng số; truy cập và sử dụng mượn sách qua thư viện điện tử; nghiên cứu, đặt mua sách qua Hội Sách trực tuyến tại sàn book365.vn; dạy và học trực tuyến..., giúp ngành xuất bản bước vào chuyển đổi số, kinh tế số. 

Thứ tư, phối hợp với Hội Khuyến học tỉnh quan tâm triển khai vận động, quyên góp, trao tặng sách cho các trường học ở vùng sâu, vùng xa; huy động nguồn lực cung cấp sách, tư liệu cho Thư viện tỉnh. 

Thứ năm, phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố quan tâm chỉ đạo phát triển các phong trào xây dựng và nhân rộng các mô hình, câu lạc bộ đọc sách tại cơ sở, thu hút đông đảo các tầng lớp tham gia. 

Thứ sáu, chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông phát triển hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ nhu cầu đọc của người dân, đặc biệt là học sinh và sinh viên như tiếp tục thực hiện Chương trình "Sóng và máy tính cho em”; tối ưu mạng lưới và xây dựng trạm BTS tại các thôn, bản nhằm xóa 50% thôn, bản chưa có sóng và hạ tầng mạng cáp quang; thường xuyên giới thiệu, hướng dẫn sử dụng và cấp tài khoản miễn phí truy cập hệ thống E-learning nhà trường; hệ thống quản lý học và thi trực tuyến K12 online...

P.V: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

>>Chuyển đổi số thúc đẩy văn hóa đọc

 

Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, văn hóa đọc ngày càng có điều kiện phát triển khi người đọc có thể tiếp cận với những cuốn sách giá trị ở mọi lúc, mọi nơi thông qua các thiết bị thông minh. 

Trong xu thế chung đó, nhu cầu tìm hiểu, khám phá thế giới thông qua đọc sách của người dân trên địa bàn tỉnh cũng không nằm ngoài "dòng chảy” chuyển đổi số (CĐS) mà dần thay đổi với các hình thức tiếp cận mới để thích ứng thời đại.

Nhờ đó, nguồn tri thức vô tận về mọi lĩnh vực trong cuộc sống được mở ra ngày càng dễ dàng, đáp ứng nhu cầu cho những người yêu sách, có thói quen đọc sách lĩnh hội để tự hoàn thiện bản thân mình. Nếu như trước đây, nhiều người lo lắng trước sự bùng nổ công nghệ thông tin, xu thế sử dụng Internet và các phương tiện nghe - nhìn sẽ lấn át và làm mai một văn hoá đọc truyền thống. 

Song thực tế cho thấy, sự phát triển của công nghệ số đang mở ra những cơ hội trong việc tiếp cận nguồn tri thức phong phú vô tận thông qua Internet, từ đó kích thích, tạo điều kiện tổ chức các hoạt động phát triển văn hoá đọc, nhất là trong giới trẻ. 

Sách giấy truyền thống hay sách điện tử giờ không phải là câu chuyện của lựa chọn chỉ "1 trong 2” mà là sự tồn tại song hành và phát triển để mang đến cho người đọc sự trải nghiệm, "kênh” văn hóa đọc đa dạng, hướng tới mục đích đưa nhiều cuốn sách hay đến với độc giả, góp phần nâng cao văn hóa đọc trong xã hội.

Cô và trò Trường THCS Nguyễn Du, thành phố Yên Bái trong Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023 với chủ đề "Ứng dụng nền tảng công nghệ để nghe và đọc sách”. 

Chị Nguyễn Thanh Nhị, phường Minh Tân, thành phố Yên Bái chia sẻ: "Tôi thích đọc sách và trước đây sách giấy luôn là bạn đồng hành cùng tôi. Nhưng nay, do điều kiện không thể lúc nào cũng cầm sách đi được nên tôi bắt đầu làm quen và thích Ebook (sách điện tử) và thường truy cập vào các trang Wattpad, Waka, Ebook, Sách hay miễn phí…, bởi những tiện ích nó mang lại. Tranh thủ thời gian rỗi, chỉ bằng vài thao tác đơn giản là tôi có thể nhanh chóng tìm thấy cuốn sách, hình ảnh, âm thanh… mình cần”.

Còn với em Đỗ Hà My, học sinh lớp 10A1, Trường THPT Hoàng Văn Thụ (Lục Yên) bộc bạch: "Bản thân em thích đọc cả sách giấy và sách điện tử, tùy vào điều kiện. Với sách giấy, ngoài sưu tập những cuốn sách có bìa đẹp thì khi đọc sách giấy mang lại cho em cảm giác trải nghiệm giác quan, cảm xúc. Em cảm thấy như mình được chạm vào một thế giới khác đầy sắc màu khi thả hồn vào từng trang sắc và em tìm ra được những điều thú vị cho riêng mình. Còn sự tiện lợi và đa dụng của các thiết bị điện tử giúp em cập nhật thông tin, tra cứu tài liệu học tập, nghiên cứu nhanh chóng, dễ dàng”.

Cùng tồn tại, phát triển song hành, sách giấy truyền thống và sách điện tử đã và đang mang đến cho người đọc trải nghiệm đa dạng hơn, tốt hơn, tùy thuộc vào sở thích, điều kiện của mỗi người. Bên cạnh những lợi ích thì cũng phải thừa nhận rằng mạng Internet là một kho sách hoàn toàn mở về nhiều phương diện. 

Vì thế, đọc sách trên mạng và hình thành văn hóa đọc qua mạng, đòi hỏi người đọc phải là người đọc thông minh - biết chắt lọc, biết chọn sách hay, sách tốt; loại bỏ sách xấu, sách có nội dung độc hại. Cho nên, dù đọc sách điện tử hay sách giấy thì điều cần nhất vẫn là biết lựa chọn đọc gì và đọc như thế nào. Quan trọng là người đọc cần tận dụng và khai thác tốt các ưu thế của công nghệ số để chủ động tiếp thu nguồn tri thức từ nhiều cuốn sách hay và biến tri thức trong sách báo thành kiến thức và kỹ năng học tập, nghề nghiệp của riêng mình. 

>>Thành phố Yên Bái khai mạc chuỗi hoạt động hưởng ứng Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2

 

Văn hóa đọc là nền tảng của một xã hội học tập, là động lực để thúc đẩy sự phát triển xã hội. Vì vậy, các trường học trên địa bàn tỉnh luôn nỗ lực xây dựng văn hóa đọc trong học sinh, sinh viên. Hình thành thói quen đọc sách cho học sinh ngay từ tuổi ấu thơ, Trường Tiểu học Kim Đồng, thành phố Yên Bái phối hợp với Thư viện tỉnh xây dựng thư viện ngoài trời, thư viện lớp học, theo từng lứa tuổi, với 50 đầu sách, trên 1.200 quyển; nội dung sách hấp dẫn như: Truyện về Bác Hồ, truyện cổ tích Việt Nam và nước ngoài, truyện tranh về kỹ năng sống, giao tiếp…, giúp học sinh phát triển ngôn ngữ, tư duy và cảm xúc.

Thầy giáo Lê Thanh Long - Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: "Xác định xây dựng thư viện đảm bảo đủ tiêu chuẩn phát triển văn hóa đọc cho các em, chúng tôi bố trí giá sách cả trong lớp và sân trường. Tất cả các giá sách đều được các thầy, cô trang trí đẹp mắt và luôn nhắc nhở, động viên, hướng dẫn học sinh cách đọc sách và cảm thụ nội dung. Vì vậy, từ năm 2020, Trường Tiểu học Kim Đồng đã được Sở Giáo dục và Đào tạo công nhận là trường có "Thư viện trường học tiên tiến”. 

Qua đó, đã có những thay đổi tích cực trong cách dạy và học của nhà trường, học sinh dễ dàng tiếp cận được với kiến thức mới, ngôn ngữ phong phú, những vận dụng rõ ràng mạch lạc. Không chỉ Trường Tiểu học Kim Đồng, các trường học trên địa bàn tỉnh đều đã xây dựng thư viện với nhiều loại sách trên các lĩnh vực với những câu chuyện và sự kiện lịch sử nổi bật từ thời cổ đại đến hiện đại ở hầu hết các khu vực trên thế giới; nội dung tích hợp các kiến thức, kỹ năng của các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật..., phục vụ việc nghiên cứu, học tập, nuôi dưỡng tâm hồn, kỹ năng sống cho học sinh. 

Em Nguyễn Thùy Trang, lớp 11 A1, Trường THPT Chu Văn An, huyện Văn Yên cho biết: "Ngoài giờ học trên lớp, thời gian rảnh em thường đến thư viện nhà trường để đọc sách tìm hiểu kiến thức về những môn học mà em đam mê. Bên cạnh đó, em cũng đọc những quyển sách giúp em có kỹ năng mềm trong cuộc sống và giao tiếp”. 

Sách có vai trò, tầm quan trọng rất lớn trong đời sống xã hội, từ đó mỗi người nên hình thành cho mình thói quen đọc sách, chọn sách, tạo nền tảng cho việc tự học, tự đọc. Để góp phần xây dựng xã hội học tập, Trường Cao đẳng Yên Bái luôn đổi mới phương thức quản lý, giáo dục, thực hiện đồng bộ, hiệu quả nhiều biện pháp, trong đó nỗ lực xây dựng văn hóa đọc, quán triệt các khoa chú trọng rèn luyện kỹ năng đọc sách, nghiên cứu tài liệu học tập cho học sinh, sinh viên thông qua việc tự học, tự đọc. 

Bà Nguyễn Thị Sen - Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng Yên Bái cho biết: "Nhà trường đang nghiên cứu xây dựng thư viện điện tử có hỗ trợ công tác tra cứu tài liệu điện tử để phục vụ nhu cầu nghiên cứu cho học sinh, sinh viên. Ngoài ra, thư viện nhà trường cũng chia sẻ, liên kết với thư viện các trường ngoại tỉnh để chia sẻ học liệu điện tử”.

Đồng thời, nhà trường cũng tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kỹ năng tìm kiếm thông tin trực tuyến; kỹ năng tiếp nhận và sử dụng tài nguyên thông tin thông qua việc đọc; bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ về quản lý vận hành thư viện cho cán bộ thư viện trường học. 

Việc nỗ lực hình thành văn hóa đọc cho học sinh, sinh viên của các nhà trường trên địa bàn tỉnh đã nâng cao vị trí, vai trò và tầm quan trọng của sách đối với việc học tập kiến thức, kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con người. Từ đó khơi dậy lòng ham mê đọc sách, hình thành thói quen đọc sách trong học sinh, sinh viên, góp phần xây dựng xã hội học tập.

■ Bà Đồng Thị Hồng Hạnh - Giám đốc Thư viện tỉnh:  Hàng năm, Thư viện tỉnh chủ động tham mưu cho Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức Ngày Sách Việt Nam trở thành sự kiện văn hoá, nét đẹp được lan toả trong cộng đồng, góp phần xây dựng không gian văn hoá lành mạnh, thiết thực, bổ ích cho nhiều đối tượng bạn đọc, tạo sự gắn kết ngày càng chặt chẽ hơn giữa sách với người đọc, khuyến khích phát triển văn hoá đọc trong cộng đồng.  ■ Em Lê Văn Phúc - Học sinh lớp 12, Trường THPT Hoàng Văn Thụ, huyện Lục Yên:  Đọc sách mỗi ngày có ý nghĩa rất quan trọng với em, bởi qua những trang sách, em được tiếp cận thêm nhiều tri thức mới, phục vụ công việc học tập cũng như bổ sung nhiều kiến thức trong đời sống xã hội. Em mong muốn trong thời gian tới, thư viện nhà trường sẽ tiếp tục có thêm nhiều đầu sách mới về các lĩnh vực khoa học, đời sống, kinh tế… để chúng em có nguồn tư liệu phong phú tham khảo và học tập. ■ Bà Nguyễn Thị Thủy - Tổ dân phố Hồng Tân, phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái: Cha mẹ cần cho con trẻ tiếp cận với sách từ nhỏ, thường xuyên đọc sách cho con nghe. Đó là việc làm rất quan trọng giúp trẻ cảm nhận, lắng nghe và có tình yêu với sách ngay từ những năm đầu đời. Cùng với đó, chúng ta phải tích cực làm tốt công tác tuyên truyền để giới trẻ ngày nay hiểu được giá trị của những cuốn sách cũng như tầm quan trọng của văn hoá đọc, từ đó là cơ sở để phát triển phong trào đọc sách, hướng tới xây dựng một xã hội học tập.