Người khắp Thái giỏi nhất Mường Lò

  • Cập nhật: Thứ sáu, 10/8/2007 | 12:00:00 AM

YênBái - YBĐT - Đó là khẳng định của bà con người Thái Mường Lò đối với ông Lò Văn Tâm ở bản Chao Hạ, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái).

Ông có một chất giọng tuyệt vời, thuộc nhiều bài hát lại ứng tác rất giỏi. Bởi vậy ngay từ lúc còn trẻ ông đã được bà con gọi là "Quảng khắp" - tức là người hát Thái giỏi (như danh hiệu nghệ nhân). Những đêm "pay ỉn xao" - đi tìm hiểu bạn tình, hay những đêm "hạn khuống" - sàn hoa ngoài trời, nơi trai gái đối đáp giao duyên…, tiếng hát của ông khiến bao gái bản thổn thức nhớ mong. Còn ở các cuộc vui như: đám cưới, lên nhà mới, hội mừng cơm mới, mừng tết… nếu vắng ông, bà con thấy kém vui. Có người nói yêu: "Cuộc vui mà thiếu tiếng hát của quảng khắp Tâm chẳng khác nào cỗ bàn lại thiếu rượu, thiếu chéo", (chéo là món chấm nổi tiếng của người Thái, rất thơm và cay).

Tài khắp của ông hội tụ kết tinh năng khiếu bẩm sinh với truyền thống của gia đình và sự rèn luyện học hỏi không ngừng. Cha ông, cụ Lò Văn Nọi là người rất giỏi chữ Thái cổ và có giọng hát hay nổi tiếng. Mẹ ông, cụ Lò Thị Hít, mỗi khi cất tiếng hát được bà con ví như dòng nước suối Thia ngời muôn ánh bạc, như gió hát, lá reo. Ngay từ thời trai trẻ, ông Lò Văn Tâm đã biết khắp tất cả các làn điệu dân ca Thái, thuộc lòng nhiều thiên truyện thơ nổi tiếng của dân tộc mình và sáng tác rất nhiều thơ.

Từ năm 1955, khi ông được học lớp sư phạm dạy chữ Thái ở Khu tự trị Thái - Mèo và năm 1959 học lớp lý luận nghiệp vụ văn hóa, tài năng của ông như được chắp cánh. Những sáng tác và tiếng hát của ông da diết một tình yêu cháy bỏng và khát vọng về một cuộc sống ấm no hạnh phúc, tin yêu vào cuộc sống mới đang thay da đổi thịt từng ngày. Dù khi dạy học hay khi làm Trưởng Đài truyền thanh Nghĩa Lộ, ông đã sáng tác rất nhiều thơ, không chỉ được sử dụng trên đài, báo mà còn được bà con khắp nơi đón nhận nâng niu và thuộc lòng, lâu dần nhiều bài bà con cứ ngỡ là dân ca.

Bây giờ trong các cuộc vui, các buổi liên hoan văn nghệ trên các chương trình phát thanh, những sáng tác của ông luôn được vang lên như các bài: Thẩm Lé, Tuổi trẻ yêu nước, Vườn hoa nở rộ, Tiếng hát hái bông, Thống nhất đất nước… Trong hàng trăm tác phẩm của mình, hai bài thơ: "Cổng vào bản" và "Hoa trẩu nở rộ" được vinh dự in trong "Tuyển tập thơ các dân tộc thiểu số Việt Nam", do Nhà Xuất bản Văn hóa dân tộc ấn hành năm 2000. Ngay đầu năm 2007 này, bài thơ "Thẩm Lé" của ông được đội văn nghệ của thị xã Nghĩa Lộ dàn dựng đi dự "Liên hoan tiếng hát dân ca các dân tộc toàn quốc" đã được trao giải ba.

Không chỉ là người khắp Thái giỏi và sáng tác tài hoa, ông Tâm còn rất thông thạo chữ Thái cổ và văn hóa Thái. Bè bạn và những nhà nghiên cứu xa gần, cả trong và ngoài nước thường xuyên đến trao đổi học hỏi. Ai cũng quý ông bởi cái tài, cái tâm của một nghệ sĩ chân chính.

Ông sinh năm 1933, nay đã bước vào cái tuổi "cổ lai hy". Nhưng khi gặp ông, khi được nghe ông khắp Thái, ai cũng thấy cái say, cái hồn nghệ sĩ trong ông. Vẫn dáng người dong dỏng, khuôn mặt tươi sáng, đôi mắt tinh anh, tiếng hát của ông như có lửa: "Cổng vào bản sớm hôm gắn bó/ Lối về mường ta nhớ ta thương/ Đường anh em qua lại vấn vương/ Hàng cây thẳng như đôi nến cưới/ Đường sang bản cờ hoa phấp phới/ Cổng về mường rực rỡ đèn sao/ Ngời sáng bầu trời cờ đỏ bay cao/ Ta hái sao trời về treo cổng bản…" (Cổng vào bản).

Sinh ra từ những điệu khắp của quê hương, chính tình yêu và tài năng của ông đã góp phần chắp cánh cho những điệu khắp của dân tộc mình thêm bay cao, bay xa và sống mãi trong lòng người. Ông là nhà thơ, là nghệ sỹ của nhân dân.

Trần Vân Hạc

Các tin khác

Đến xã Bảo Ái, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái hỏi về cô giáo Hoàng Thị Vỵ, khách phương xa sẽ được nghe người dân địa phương say sưa kể về cô với lớp dạy học miễn phí cho các trẻ em khuyết tật.

Mặc dù không phải là người Thái, nhưng với niềm đam mê văn hóa dân tộc, thầy giáo trẻ Lê Thanh Tùng, ở thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) đã không ngừng học hỏi, tìm hiểu về văn hóa Thái và có nhiều đóng góp cho công tác bảo tồn giữ gìn văn hóa của người Thái.

Chị Mễ Thị Liên - Bí thư chi bộ thôn 9, xã Minh Quán (đứng thứ 2 từ phải sang) được tuyên dương là cá nhân điển hình tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số huyện Trấn Yên năm 2023.

Những năm qua, trên địa bàn tỉnh Yên bái có nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến gương mẫu học và làm theo Bác tạo sức lan tỏa sâu rộng được nhân dân quý mến. Đặc biệt phải kể đến sự đóng góp tích cực của những nữ bí thư chi bộ thôn, tổ dân phố đã "truyền lửa" đưa các phong trào thi đua yêu nước, lao động sản xuất, xây dựng nông thôn mới (NTM), đô thị văn minh phát triển thực chất, hiệu quả.

Lãnh đạo Ủy ban MTTQ tỉnh trao Bằng khen cho ông Hờ A Tính.

Bằng sự tâm huyết, trách nhiệm với dân, hơn 13 năm qua, ông Hờ A Tính - Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Hồng Lâu, xã Hồng Ca, huyện Trấn Yên đã đoàn kết tập hợp nhân dân, giúp cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước, góp phần tích cực trong xây dựng nông thôn mới (NTM) ở địa phương.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục